Εκδήλωση για τον Επίσημο Εορτασμό για την Επέτειο των 2.500 χρόνων από την Μάχη των Θερμοπυλών και τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τετάρτης 30 Σεπτεμβρίου, στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, στον Πειραιά, παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου, του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη και της Προέδρου της Τιμητικής Κοσμητείας του Επετειακού Έτους «Θερμοπύλες-Σαλαμίνα 2020», Μαριάννας Β. Βαρδινογιάννη. Η εκδήλωση, υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας, πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας.
Ακολουθεί ο χαιρετισμός της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού:
Εξοχώτατη κ. Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας,
Εξοχώτατε κ. Πρωθυπουργέ,
Αξιότιμη κ. Πρόεδρε της Διεθνούς Τιμητικής Κοσμητείας,
Εκατόν ενενήντα εννέα χρόνια, από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 που οδήγησε στην αποτίναξη του μακραίωνου οθωμανικού ζυγού, την απελευθέρωση του Έθνους και τη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, τιμάται μια ακόμη ιδιαίτερα σημαντική επέτειος. Το 2020 συμπληρώνονται 2.500 ετών από τη μάχη των Θερμοπυλών και τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, δύο γεγονότα που σημάδεψαν την εξέλιξη των Περσικών Πολέμων και επηρέασαν καθοριστικά σε πολλαπλά επίπεδα την ελληνική αλλά και την παγκόσμια ιστορία και τον πολιτισμό.
Ο πόλεμος ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις-κράτη και την αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών έμελλε να υπερβεί κατά πολύ τα όρια μιας απλής στρατιωτικής σύγκρουσης. Εξελίχθηκε σε μια αντιπαράθεση σε όλα τα επίπεδα, από το πολιτικό και το κοινωνικό, έως το φιλοσοφικό και το ηθικό. Υπήρξε μια «αναμέτρηση» με την πρωταρχική έννοια του όρου, μια καθολική αντιπαραβολή και αξιολογική κρίση δύο αντιδιαμετρικών πολιτικο-κοινωνικών μοντέλων, ηθικο-αξιακών συστημάτων και κοσμοθεωριών.
Στην αφήγηση των δραματικών γεγονότων των Περσικών Πολέμων από τον Ηρόδοτο και τους μεταγενέστερους συγγραφείς -ιστορικούς και ποιητές- με τα αναμενόμενα πάντοτε στοιχεία ιδεολογικής προδιάθεσης ή ακόμη και μεροληψίας και προκατάληψης, μέσα από τη σύγκρουση και σύγκριση Ελλήνων και Περσών διαμορφώνεται, καλλιεργείται και σταδιακά αποκρυσταλλώνεται μια ειδοποιός διάκριση: Ανάμεσα στην ελληνική αγάπη για την ελευθερία και τον περσικό δεσποτισμό, ανάμεσα στην αρετή του μέτρου, της σωφροσύνης και του σεβασμού στα θεία και στην ύβρη της απληστίας, της αυθαιρεσίας και της αλαζονείας, που οδηγεί στη θεία δίκη, τη νέμεση και την τιμωρία.
Οι φαινομενικά ανέλπιστες και αντίθετες στη λογική των αριθμών θριαμβευτικές στρατιωτικές νίκες των Ελλήνων ανάγονται στο ηθικό τους πλεονέκτημα, στην ανωτερότητα των κινήτρων και στο δίκαιο του σκοπού, που αιτιολογούν τη συμπαράταξη και καταλυτική συμπαράσταση των θεών. Αλλά και οι ήττες καταξιώνονται στη συνείδηση συγχρόνων και μεταγενέστερων ως περιφανείς ηθικές νίκες, συνειδητές θυσίες και υπέρτατες εκδηλώσεις συνέπειας, αρετής, πατριωτισμού και ελευθερίας ή ηθικές δοκιμασίες που λειτουργούν καθαρτικά και διδακτικά.
Ο νικηφόρος πατριωτικός αγώνας των Ελλήνων για την προάσπιση της ελευθερίας τους και την υπεράσπιση όχι μόνο βωμών και εστιών, αλλά ενός τρόπου ζωής, μιας κοσμοθεωρίας και ενός ολόκληρου πολιτισμού απέναντι στον ανατολικό δεσποτισμό και τον ολοκληρωτισμό, αποκτά με το πέρασμα των αιώνων και υπό τη δυναμική συνθετική και ερμηνευτική συνδρομή της ιστορίας και του μύθου, της φιλοσοφίας, της ποίησης και της τέχνης, ένα ισχυρό ηθικό έρεισμα. Αναδεικνύεται σε πρότυπο με το οποίο μπορούν να ταυτιστούν σε συμβολικό επίπεδο οι επόμενες γενεές όχι μόνο του Ελληνισμού, αλλά και ολόκληρου του δυτικού κόσμου, χάρη στη λαμπρή παράδοση που μεταλαμπαδεύτηκε από τους Ρωμαίους στην Αναγέννηση και τη νεότερη εποχή. Στην πορεία η διάκριση και το πεδίο εφαρμογής διευρύνονται και επεκτείνονται γεωγραφικά και εννοιολογικά ανάμεσα σε «Έλληνες» και «βαρβάρους», ανάμεσα σε «Ευρώπη» και «Ασία».
Εδώ και 2.500 χρόνια, ο Ελληνισμός και ο δυτικός κόσμος αναγνωρίζουν στη νικηφόρο έκβαση των Περσικών Πολέμων ένα γεγονός που συνέβαλε καθοριστικά στη διάσωση και εμπέδωση του αναδυόμενου τότε πολιτισμού τους, λειτουργώντας καταλυτικά για τη φιλοσοφική, πολιτική και καλλιτεχνική έκρηξη που ακολούθησε εν συνεχεία υπό τη φυσική και πνευματική ηγεσία της αθηναϊκής δημοκρατίας.
Η θριαμβευτική νίκη αφενός διέσωσε τον Ελληνισμό, αφετέρου κατέστησε αυτά τα πολιτιστικά επιτεύγματα εφικτά. Πριν τα Περσικά, οι περισσότερες από τις πολυπληθείς ελληνικές πόλεις παρέμεναν σε σημαντικό βαθμό απομονωμένες, συντηρητικές και εσωστρεφείς αγροτικές κοινωνίες. Οι κοινές νίκες γέννησαν μια νέα, περισσότερο συλλογική και εξωστρεφή προοπτική, που αργότερα θα οδηγούσε τους Έλληνες να ανοιχθούν με ανανεωμένη και ισχυρή αυτοπεποίθηση στον κόσμο. Πριν τα Περσικά, η ίδια η Αθήνα αποτελούσε ένα ιδιάζον, μάλλον εκκεντρικό παράδειγμα, όπου ο πειραματισμός με τη δημοκρατία είχε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει. Μετά αναδείχθηκε σε μια τολμηρή, ριζοσπαστική δημοκρατία, που παρά τις εγγενείς της αδυναμίες και εκρηκτικές της αντιθέσεις ηγήθηκε πολιτικά και πνευματικά των Ελλήνων, δημιούργησε τον Παρθενώνα και ανέδειξε εμβληματικές μορφές όπως του Περικλή, του Θουκυδίδη, του Σοφοκλή και του Αισχύλου.
Τα συνακόλουθα φιλοσοφικά, πολιτικά και κοινωνικά επιτεύγματα των Ελλήνων επρόκειτο αργότερα μέσω της Ρώμης να διαδοθούν και να εδραιωθούν σε ολόκληρη τη δυτική Μεσόγειο και την Ευρώπη. Με αφετηρία τις νίκες στα Περσικά και πρώτους ηγήτορες τους Αθηναίους και τους Έλληνες, ο δυτικός κόσμος επρόκειτο να αναπτυχθεί πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά με τόλμη και δυναμισμό. Να διατηρήσει –παρά τις προφανείς ατέλειες- ζωντανούς τους γόνιμους σπόρους του ορθολογισμού, της φιλελεύθερης κοινωνίας των πολιτών και της δημοκρατίας.
Οι βάσεις του νεοελληνικού, του ευρωπαϊκού και του δυτικού πολιτισμού, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα, και η αναγνωρίσιμη ως κοινή πνευματική και ιδεολογική καταβολή και ταυτότητα των λαών που τον ενστερνίστηκαν και τον καλλιέργησαν περαιτέρω, στηρίζονται εν πολλοίς στα συμβολικά και ουσιαστικά θεμέλια που τέθηκαν ακριβώς πριν 2500 χρόνια με τις περιφανείς ελληνικές νίκες στα Περσικά, και την καταλυτική επίδραση που αυτές άσκησαν διατηρώντας αμείωτη τη δυναμική τους στο μύθο και στην ιστορία.
Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι παρόν σε όλες τις επετειακές εκδηλώσεις με το δικό του πρόγραμμα, υποστηρίζοντας και ευχαριστώντας σταθερά όλα τα μέλη της Τιμητικής Κοσμητείας και ιδιαίτερα την Πρόεδρό της, κ. Μαριάννα Βαρδινογιάννη.
