Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το “Tax Forum 2023: Tackling Tax Evasion – Thinking out of the box for future shifts”, που διοργανώθηκε από το Ελληνο–Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο στο ξενοδοχείο Athenaeum Intercontinental, στις 31 Οκτωβρίου 2023.
Το Forum έχει πλέον καθιερωθεί ως η κορυφαία ετήσια φορολογική εκδήλωση στην Ελλάδα για τις επιχειρήσεις. Οι ψηφιακές πλατφόρμες και η σχέση τους με την ανάσχεση της φοροδιαφυγής και την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης βρέθηκαν, μεταξύ άλλων, στο επίκεντρο του συνεδρίου, ενώ ειδική αναφορά έγινε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οργανισμοί και επιχειρήσεις ως προς τα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εταιρικής διακυβέρνησης κριτήρια.
Σε αυτό το πλαίσιο, προστίθενται οι αλλαγές του επιχειρηματικού μοντέλου των ομίλων που κατ’ επέκταση φέρνουν ως αναγκαιότητα την αλλαγή του τρόπου χειρισμού των φορολογικών υποθέσεων. Την ίδια ώρα οι αλλαγές στο φορολογικό πλαίσιο εντείνονται και οι οργανισμοί καλούνται να τις διαχειριστούν και να συμμορφωθούν. Παράλληλα, αναδείχτηκαν οι προοπτικές αλλά και οι προκλήσεις της επόμενης ημέρας για μια βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη για όλους.
Το Tax Forum διοργανώνεται από το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο και την Επιτροπή Φορολογίας, για 19η συνεχή χρονιά, με τη συμμετοχή διακεκριμένων ομιλητών από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Ηλίας Σπυρτούνιας, Γενικός Διευθυντής του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, ανοίγοντας τις εργασίες του 19ου ετήσιου φορολογικού Συνεδρίου επισήμανε ότι η φοροδιαφυγή αποτελεί «ένα εθνικό σπορ» και μια μεγάλη πληγή για την ελληνική οικονομία που προκαλεί το δημόσιο αίσθημα και θα πρέπει να τελειώσει. Αναφέρθηκε στον ρόλο που μπορεί να έχει στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Ελλάδας, καθώς και η σημασία εύρεσης τρόπων για την ανάσχεση της φοροδιαφυγής.
Ο Νικόλαος Μπακατσέλος, Πρόεδρος του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, στην εισαγωγική του παρέμβαση ανέδειξε τη φοροδιαφυγή στη διεθνή της διάσταση, επισημαίνοντας ότι δεν αποτελεί απλά ένα οικονομικό ζήτημα, αλλά ένα σοβαρό θέμα δικαιοσύνης, ισότητας και κοινωνικής σταθερότητας και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται. Έδωσε έμφαση στις διεθνείς συνεργασίες για την αποτελεσματική καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, πέραν των δράσεων και νομοθετικών πρωτοβουλιών σε εθνικό επίπεδο. Ο κ. Μπακατσέλος έκανε λόγο για μια έξυπνη φορολογική πολιτική με τη χρήση σειράς ψηφιακών εργαλείων και εφαρμογών, που με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορέσουν να συμβάλουν καθοριστικά στην καταπολέμηση του φαινομένου της φοροδιαφυγής.
Ο πρόεδρος της Φορολογικής Επιτροπής του Ελληνο-Αμερικανικού Επιμελητηρίου Ιωάννης Σταυρόπουλος, αναφερόμενος στο απόφθεγμα του Βενιαμίν Φραγκλίνου «σε αυτό τον κόσμο τίποτα δεν είναι σίγουρο, εκτός από τον θάνατο και τους φόρους» επισήμανε ότι για τη χώρα μας ισχύει μόνον το πρώτο, καθώς παρατηρείται εκτεταμένη φοροδιαφυγή. Ο κ. Σταυρόπουλος έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη αφύπνισης της κοινωνίας στο ζήτημα της φοροδιαφυγής. Οι ίδιοι οι πολίτες θα πρέπει να συμμετάσχουν στη μάχη αυτή, είπε ο κ. Σταυρόπουλος, δίνοντας επίσης έμφαση στον ρόλο της εκπαίδευσης προς την κατεύθυνση αυτήν. Ο κ. Σταυρόπουλος επισήμανε ότι τα τελευταία χρόνια έχουν βελτιωθεί οι επιδόσεις στο τομέα της φοροδιαφυγής αλλά υστερούμε ακόμη σε σχέση με άλλες χώρες.
Την εκτίμηση ότι στο ένα πέμπτο περίπου (20,9% ) του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της χώρας ανέρχεται το μέγεθος της παραοικονομίας στην Ελλάδα, εξέφρασε ο Διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας. Όπως υποστήριξε, το πρόβλημα της φοροδιαφυγής είναι ένα από τα σημαντικότερα που αντιμετωπίζουν οι οικονομίες διεθνώς. Στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί το ακριβές μέγεθος της φοροδιαφυγής, πλήθος μελετών καταδεικνύει ότι το πρόβλημα είναι πολύ οξύτερο σε σχέση με άλλες χώρες. Κατά συνέπεια, όπως υπογράμμισε, θα πρέπει να καταστεί προτεραιότητα η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και η δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών.
Στην ομιλία του ο διοικητής της ΤτΕ παρέθεσε στοιχεία από την ΑΑΔΕ τα οποία καταδεικνύουν ότι οι κατηγορίες που είναι σχετικά πιο επιρρεπείς στη φοροδιαφυγή είναι κυρίως οι αυτοαπασχολούμενοι και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, κάτι που λίγο-πολύ ισχύει σε όλες τις χώρες του κόσμου. Ωστόσο, όπως προσέθεσε, φοροδιαφυγή παρατηρείται επίσης και στην έμμεση φορολογία, καθώς για το 2020, η Ελλάδα εμφανίζει την τέταρτη υψηλότερη υστέρηση εσόδων από ΦΠΑ ή κενό ΦΠΑ (VAT gap) στην ΕΕ, ίση με το 19,7% των δυνητικών εσόδων ΦΠΑ (ή 3 δισεκ. ευρώ).
Μάλιστα, όπως είπε, οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις της κυβέρνησης για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Σκοπός αυτών των μέτρων είναι η περαιτέρω μείωση του κενού ΦΠΑ στον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 9% μέχρι το 2026 που μεταφράζεται σε επιπλέον έσοδα 2 δισεκ. ευρώ ετησίως.
Ο Γιάννης Στουρνάρας, πρότεινε έξι μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος και συγκεκριμένα:
- τη διεύρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών με την επέκταση της χρήσης των φορητών μηχανών διενέργειας συναλλαγών (POS) σε περισσότερες οικονομικές δραστηριότητες,
- την παροχή κινήτρων για πληρωμές μέσω χρεωστικών καρτών, αλλά και μέσω τραπεζών. Το μερίδιο της ιδιωτικής κατανάλωσης που δαπανάται μέσω καρτών πληρωμών αυξήθηκε από περίπου 20% το 2019 σε πάνω από 37% κατά τη διάρκεια του 2022,
- την παροχή κινήτρων με τη μορφή φοροαπαλλαγών για την αποκάλυψη συναλλαγών σε κλάδους υψηλής φοροδιαφυγής, που θα αποδυνάμωναν αντίστοιχα τα κίνητρα φοροδιαφυγής (π.χ. αποτελεσματικά φορο-κίνητρα για ηλεκτρονικές πληρωμές σε συγκεκριμένες επαγγελματικές κατηγορίες),
- την αναβάθμιση των ηλεκτρονικών εργαλείων της ΑΑΔΕ που διευρύνει τις δυνατότητες διαχείρισης και αξιοποίησης των πληροφοριών που συλλέγονται μέσω των ηλεκτρονικών συναλλαγών,
- την περαιτέρω απλοποίηση του φορολογικού συστήματος που θα διευκολύνει τη λειτουργία του φοροεισπρακτικού μηχανισμού,
- την εντατικοποίηση των προσπαθειών για τη δημιουργία φορολογικής συνείδησης και την καλλιέργεια φορολογικής παιδείας.
Από την πλευρά του, ο Διοικητής ΑΑΔΕ, Γιώργος Πιτσιλής, σημείωσε ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι έχει ανοίξει η συζήτηση για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. «Στην ΑΑΔΕ προωθούμε την κουλτούρα της συνεργασίας μεταξύ των υπηρεσιών, ώστε να μπορέσουμε να βελτιωθούμε σε όλα τα επίπεδα. Το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν γίνει πολλά και σημαντικά βήματα, ωστόσο απομένουν ακόμα αρκετά που πρέπει να γίνουν. Δική μας ευθύνη είναι να κάνουμε συνεχείς βελτιώσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα.
Οι εργασίες του συνεδρίου, ολοκληρώθηκαν από τον Υφυπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Χάρη Θεοχάρη, ο οποίος αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα του φορολογικού νομοσχεδίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η παρουσία του κ. Θεοχάρη, ήταν λίγη ώρα μετά την επίσημη παρουσίαση του νομοσχεδίου. Όπως σημείωσε πρόκειται για ένα ήπιο και αναλογικό σύστημα φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών, ενώ έκανε αναφορά και στα άλλα μέτρα που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο, όπως η κατάργηση των μετρητών για αγοραπωλησίες ακινήτων και η διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές. Παράλληλα ανακοίνωσε ότι σύντομα ο παλιός φόρος που υπάρχει, το χαρτόσημο, που θεσπίστηκε το 1830 είναι καιρός να πάψει να υφίσταται και να αντικατασταθεί από ένα ψηφιακό τέλος.
