Υπουργοί Πολιτισμού & Πολιτιστικοί Οργανισμοί και Μουσεία, Καλλιτεχνικά και Δημιουργικά Δίκτυα
Με τη συμμετοχή της Υφυπουργού Πολιτισμού της Αλβανίας κας Valbona Shujaku, του Υφυπουργού Πολιτισμού της Ρουμανίας κ. Michai Gherghe και της Σερβίας κ. Dejan Maslikovic και του Γενικού Γραμματέα της Διεύθυνσης για την Πολιτιστική Κληρονομιά του Μαυροβουνίου κ. Aleksandar Dajkovic πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης ύστερα από πρωτοβουλία της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Μυρσίνης Ζορμπά, η «Συνάντηση Πολιτισμού» των χωρών της ΝΑ Ευρώπης.
Στην τοποθέτησή της η κ. Ζορμπά αναφέρθηκε στα Βαλκάνια, τα οποία, όπως τόνισε χαρακτηριστικά μπορεί να ήταν κάποτε πυριτιδαποθήκη πολέμων, αλλά τώρα μπορούν να συνεργαστούν σε μια έκρηξη ιδεών, δημιουργικότητας και πολιτισμού.
Η Υπουργός Πολιτισμού επισήμανε ότι σε μια εποχή, με την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη να κάνει φανερό το σκοτεινό πρόσωπο του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ο δρόμος που χρειάζεται να ακολουθήσουμε είναι σαφής, είναι ο δρόμος της ειρήνης, της φιλίας, της κοινωνικής ενσωμάτωσης και συμπερίληψης και χαρακτήρισε σημείο- σταθμό τη «Συνάντηση Πολιτισμού» καθώς συμβάλλει στη σύνδεση της πολιτικής δημοκρατίας με την πολιτισμική δημοκρατία.
Στη «Συνάντηση Πολιτισμού» συμμετείχαν και οι Διευθυντές Μουσείων και Πολιτιστικών Οργανισμών των χωρών της ΝΑ Ευρώπης, η συμβολή των οποίων θα είναι καθοριστική για το μέλλον των πολιτισμικών συνεργειών στο πεδίο της μουσικής, των εικαστικών, των παραστατικών και των κινηματογραφικών τεχνών καθώς και της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.
Στόχος της «Συνάντησης Πολιτισμού» είναι η υπογραφή Κοινής Διακήρυξης των συμβαλλομένων μελών που θα ορίζει παράλληλα τη σύσταση της «Επιτροπής για Πολιτιστικούς Οργανισμούς & Μουσεία», αποτελούμενης από τους Διευθυντές όλων των παρόντων συμβαλλόμενων μερών με τη δυνατότητα της διεύρυνσης μέσω της συμμετοχής άλλων χωρών. Η Επιτροπή θα εργαστεί για την εφαρμογή της κοινής Διακήρυξης και για την παρουσίαση δέσμης προτάσεων για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και τις συνέργειες, έτσι ώστε να παρουσιάσει συγκεκριμένες προτάσεις στους Υπουργούς Πολιτισμού έως τον Σεπτέμβριο του 2019.
Σκοπός της Διακήρυξης είναι η ανάπτυξη ενός μοντέλου πολιτιστικής ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Νότου που θα συμπεριλαμβάνει φιλοξενίες (residencies) και ανταλλαγή για επαγγελματίες των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας και καλλιτέχνες, καθώς και την ενθάρρυνση και υποστήριξη των συμπαραγωγών και της καλλιτεχνικής συνεργασίας.
Στη «Συνάντηση Πολιτισμού» τόσο η Υπουργός Πολιτισμού όσο και οι ομόλογοί της της των χωρών της ΝΑ Ευρώπης τόνισαν τη σημασία του σύγχρονου πολιτισμού και την αναπτυξιακή του δύναμη και τέθηκε ως αρχικός στόχος η αξιοποίηση των ήδη υπαρχόντων δικτύων στις περιοχές με την σταδιακή προσθήκη νέων στόχων και μεθόδων συνεργασίας.
Ειδικότερα, τέθηκαν ζητήματα που θα συμπεριληφθούν στη δομημένη αρχιτεκτονική των πολιτισμικών συνεργειών που θα επεξεργαστεί η Επιτροπή, που προβλέπει, μεταξύ άλλων τη δημιουργία ενός summer school νέων καλλιτεχνών, καθώς και πλατφόρμας θεσμών, καλλιτεχνών και events για το σύνολο των χωρών.
Επίσης, θα προταθεί και το άνοιγμα των συνεργειών των συμβαλλομένων χωρών – μελών και σε άλλες χώρες, ενώ θα διευρυνθούν και οι δυνατότητες για creative hubs σε συνεργασία με το ευρωπαϊκό δίκτυο των hubs. Στην προσπάθεια αυτή σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσουν και διάφοροι τομείς του δημιουργικού πεδίου, όπως οι δημιουργικές βιομηχανίες, με την δυνατότητα εργαλείων υποστήριξης και χρηματοδοτικών εργαλείων σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ενώ σημαντική θεωρείται η ανταλλαγή εμπειριών από ξένες κινηματογραφικές παραγωγές και η στάθμιση κόστους- οφέλους.
Στη «Συνάντηση Πολιτισμού» παραβρέθηκε και η Υφυπουργός Εσωτερικών αρμόδια για τη Μακεδονία- Θράκη Ελευθερία Χατζηγεωργίου, η οποία στην τοποθέτησή της αναφέρθηκε στις προοπτικές που διανοίγονται από την αναβάθμιση των διαβαλκανικών σχέσεων, οι οποίες είναι όχι μόνο ελπιδοφόρες αλλά και ουσιαστικές, προσθέτοντας ότι οι εργασίες της συνάντησης θα προωθήσουν νέες πρωτοβουλίες, νέες στρατηγικές πολιτισμικής συνεργασίας, νέες καλλιτεχνικές προσεγγίσεις που θα φέρουν ακόμη πιο κοντά τους λαούς μας και θα διευρύνουν το ήδη θετικό κλίμα στην πορεία των σχέσεών μας.
Διακήρυξη
Εμείς, οι Υπουργοί Πολιτισμού, συγκεντρωθήκαμε στη Θεσσαλονίκη την 8η Μαΐου 2019 για τη Συνάντηση Πολιτισμού ΝΑ Ευρώπης, η οποία διεξήχθη για την περαιτέρω ανάπτυξη των δυνατοτήτων που προσφέρονται από την πολιτισμική μας συγγένεια και τη γεωγραφική μας εγγύτητα για πολιτισμικές συνέργειες και συνεργασία στον πολιτιστικό και δημιουργικό τομέα,
Αναγνωρίζοντας τη σημασία της ενδυνάμωσης των δεσμών ανάμεσα στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης μέσα από την υποστήριξη της συνεργασίας σε διμερές, καθώς και σε πολυμερές επίπεδο, μέσω της χάραξης μιας συστηματικής πολιτισμικής πολιτικής συνεργειών.
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη, στο πλαίσιο των γειτονικών σχέσεων, για την υλοποίηση και διάχυση αποτελεσματικών διασυνοριακών συνεργειών που θα αναδεικνύουν τον πολιτισμικό πλούτο του σύγχρονου πολιτισμού και των τεχνών, καθώς και της πολιτιστικής κληρονομιάς και του άυλου πολιτισμού των χωρών της ΝΑ Ευρώπης.
Αναγνωρίζοντας τον ρόλο των κυβερνητικών πολιτιστικών πολιτικών και εργαλείων, ώστε να ενδυναμώσουμε τη συνεργασία σε κρατικό και περιφερειακό επίπεδο, στοχεύοντας στην προώθηση της πολιτισμικής ποικιλομορφίας, καθώς και την κινητικότητα και την ανταλλαγή.
Αποδεχόμενοι την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς, υλικής και άυλης, στη διαμόρφωση των αντιλήψεων των ανθρώπων για τον πολιτισμό, εστιάζοντας στην ανάγκη για μια εκ νέου ερμηνεία και ενεργή συμμετοχή πολιτών, καλλιτεχνών και οργανισμών με τις κοινές ευρωπαϊκές τους ρίζες, όσον αφορά την ενίσχυση της κοινωνικής ενσωμάτωσης.
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για εντατικοποιημένη και ευέλικτη συνεργασία, ιδιαίτερα στα πεδία της μουσικής, των εικαστικών, παραστατικών και κινηματογραφικών τεχνών, καθώς και της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.
Αναγνωρίζοντας τη σημασία της γλώσσας και τον καθοριστικό ρόλο της μετάφρασης ως θεμελιώδους εργαλείου στις προσπάθειές μας να εντατικοποιήσουμε τον διαπολιτισμικό διάλογο και πρωτοβουλίες.
Θεωρώντας τις καλλιτεχνικές εκθέσεις ως ένα εργαλείο κοινής εμπειρίας που δίνει τη δυνατότητα για διάλογο μεταξύ καλλιτεχνών και κοινού συνολικά.
Αναγνωρίζοντας την κρίσιμη σημασία της συμμετοχής ενός ευρέως φάσματος πολιτιστικών επαγγελματιών και οργανισμών προς την επίτευξη πολιτισμικής ανάπτυξης για τις χώρες μας.
Υπογραμμίζοντας τη σημασία και το ρόλο των Πολιτιστικών Οργανισμών και Μουσείων, λαμβάνοντας υπόψη τις καλές πρακτικές και προτάσεις που βασίζονται στην εμπειρία και την τεχνογνωσία τους.
Θεωρώντας τον συνδυασμό του πολιτισμού και των τεχνών με τις ψηφιακές τεχνολογίες ως έναν δυναμικό τομέα της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης.
Αναγνωρίζοντας τη σημασία των κοινών πλατφορμών και δικτύων που είναι διαθέσιμα να εξυπηρετήσουν τους επαγγελματίες στο πεδίο της πολιτιστικής παραγωγής και διανομής και την καλλιτεχνική έκφραση και διάχυση, καθώς και το ρόλο της κοινωνίας των πολιτών στην προώθηση του διαλόγου της ανταλλαγής, δια του παρόντος δηλώνουμε τα κάτωθι:
Πιστεύουμε στη σημασία της εντατικοποίησης και της διεύρυνσης των κοινών μας προσπαθειών με έμφαση στο σύγχρονο πολιτισμό και τις τέχνες.
Προσβλέπουμε στην σπουδαιότητα που έχει λάβει ο πολιτισμός στην Ευρωπαϊκή πολιτική ατζέντα, την UNESCO και άλλους διεθνείς οργανισμούς και δεσμευόμαστε για τη συνέχιση αυτής της προσέγγισης, λαμβάνοντας περαιτέρω μέτρα σε αυτή την κατεύθυνση.
Σε αυτό το πλαίσιο, επιβεβαιώνουμε την πρόθεσή μας να αναπτύξουμε πιο εκτεταμένα πολιτισμικές συνέργειες, εδραιώνοντας περαιτέρω τη λογική ενός δυναμικού, εξωστρεφούς και κοινού πολιτισμικού αφηγήματος της ΝΑ Ευρώπης, που μπορεί να ανταποκριθεί στη συνεργασία και την ανταλλαγή της πολιτισμικής εμπειρίας.
- I. Ανάπτυξη ενός μοντέλου φιλοξενιών (residencies) και ανταλλαγής για επαγγελματίες των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας και καλλιτέχνες
Αναγνωρίζοντας τον ρόλο-κλειδί του Ευρωπαϊκού πλαισίου σχετικά με την διασυνοριακή κινητικότητα καλλιτεχνών και πολιτιστικών και δημιουργικών επαγγελματιών, στοχεύουμε στην επέκταση αυτής της κατεύθυνσης, επιδιώκοντας τη διερεύνηση ενός νέου μοντέλου ανταλλαγής και δυνατοτήτων φιλοξενίας για καλλιτέχνες ανάμεσα στις χώρες μας.
Υποστηρίζουμε την επίδραση του διαπολιτισμικού διαλόγου, λαμβάνοντας υπόψη τη βαθιά επιρροή που έχουν τα προγράμματα συστηματικής πολιτιστικής ανταλλαγής στις προοπτικές της δημιουργικότητας και των τεχνών αναφορικά με την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.
Θέτουμε σε προτεραιότητα τη συστηματική ανταλλαγή καλλιτεχνών, έργων τέχνης και καλλιτεχνικών ιδεών, που μπορεί να λειτουργήσει ως μια γέφυρα για τη δημιουργία αφηγημάτων πολιτισμικών προσεγγίσεων, που προάγουν την ποικιλομορφία και την κοινωνική ενσωμάτωση.
Καλωσορίζουμε την κινητοποίηση των πολιτιστικών οργανισμών, των επαγγελματιών και των καλλιτεχνών για ανταλλαγές και συνεργασία, ενθαρρύνοντας τη δημιουργία δημιουργικών κόμβων, καθώς και πολιτιστικών και καλλιτεχνικών δικτύων, τα οποία θα εξυπηρετούν περαιτέρω την αναζωογόνηση των πολιτισμικών και κοινωνικών μας δεσμών.
Έχουμε ως στόχο να δουλέψουμε πάνω σε υπάρχουσες, καθώς και νέες στρατηγικές που θα διασφαλίσουν τη δυνατότητα εφαρμογής ενός μοντέλου φιλοξενιών και ανταλλαγής για καλλιτέχνες ανάμεσα στις χώρες μας, και την μεγέθυνση και διασπορά του σε άλλους εταίρους.
- II. Ενθάρρυνση και υποστήριξη των συμπαραγωγών και της καλλιτεχνικής συνεργασίας
Θεωρούμε τα ψηφιακά εργαλεία ως μέσα προστιθέμενης αξίας για το πολιτισμικό και καλλιτεχνικό πεδίο, που προσελκύουν νέα κοινά και διευκολύνουν τη διεθνή εμβέλεια.
Θεωρούμε τις συμπαραγωγές υψίστης σημασίας, ιδιαίτερα ανάμεσα σε πολιτιστικούς οργανισμούς, μουσεία και νεανικές πρωτοβουλίες.
Τονίζουμε την ανάγκη θέσπισης και εφαρμογής πολιτικών συμπερίληψης και συμμετοχικότητας που να υπογραμμίζουν την ευαισθησία και την αντίθεσή μας στην πολιτισμική διάκριση, καθώς και στις περιφερειακές και κοινωνικές ανισότητες και την παραμέληση των ευάλωτων ομάδων.
Αναγνωρίζουμε τις προοπτικές να δώσουμε ώθηση στη συνεργασία μεταξύ των Μουσείων και των Πολιτιστικών Οργανισμών μας, σφυρηλατώντας περαιτέρω τους πολιτιστικούς μας δεσμούς. Η ίδρυση προγραμμάτων ανταλλαγής που να στοχεύουν σε νέους επαγγελματίες στο χώρο των μουσείων και των τεχνών και, επίσης, η συστηματοποίηση της ανταλλαγής περιοδικών εκθέσεων μπορούν να αποδειχθούν σημαντικά βήματα προς αυτόν τον στόχο.
Υπογραμμίζουμε τη σημασία της υλοποίησης συνεργατικών πρωτοβουλιών για καλλιτέχνες και πολιτιστικά ιδρύματα. Η διευκόλυνση τέτοιων εγχειρημάτων μέσω της ψηφιοποίησης και των αντίστοιχων πολιτικών δείχνει το δρόμο για ακόμη περισσότερες δυνατότητες συνεργειών σε αυτή την κατεύθυνση.
Ενθαρρύνουμε πρωτοβουλίες για πειραματικές διασυνοριακές παραγωγές, ώστε να επιτευχθεί ο εμπλουτισμός του καλλιτεχνικού οράματος και της διάδρασης μεταξύ των χωρών μας.
Αναγνωρίζουμε τη σημασία της εποικοδομητικής συνεργασίας μεταξύ των χωρών της ΝΑ Ευρώπης και άλλων χωρών. Αυτό έχει ως στόχο την προώθηση της δημιουργίας πολιτιστικών και καλλιτεχνικών δικτύων που υπερβαίνουν τα εθνικά όρια, προωθώντας καλές πρακτικές για καινοτόμα συνεργασία.
Δηλώνουμε την αποφασιστική μας δέσμευση να υποστηρίξουμε ενεργά αυτή την Διακήρυξη και να εστιάσουμε στη δημιουργία πολιτισμικών πολιτικών που θα ενισχύσουν περαιτέρω την επίδρασή της.
Ως επακόλουθο των προαναφερθέντων, συμφωνούμε τα κάτωθι:
Έχοντας λάβει υπόψη τις υποδείξεις και προτάσεις των Διευθυντών των Πολιτιστικών Οργανισμών, επικυρώνουμε δια του παρόντος την ίδρυση μιας «Επιτροπής για Πολιτιστικούς Οργανισμούς & Μουσεία», αποτελούμενης από τους Διευθυντές όλων των παρόντων συμβαλλόμενων μερών, με τη δυνατότητα της διεύρυνσης μέσω της συμμετοχής άλλων χωρών. Η Επιτροπή θα φροντίζει την εφαρμογή της εγκεκριμένης Διακήρυξης και επίσης θα εργαστεί επί των δύο κατευθύνσεων που προαναφέρθηκαν, των ανταλλαγών και των συνεργειών, έτσι ώστε να παρουσιάσει συγκεκριμένες προτάσεις στους Υπουργούς Πολιτισμού έως τον Σεπτέμβριο του 2019.
Τοποθέτηση Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Μυρσίνης Ζορμπά στη Συνάντηση Πολιτισμού ΝΑ Ευρώπης
Αγαπητοί συνάδελφοι, Υπουργοί Πολιτισμού των χωρών της ΝΑ Ευρώπης,
Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την αποδοχή της πρόσκλησης για τη Συνάντηση Πολιτισμού ΝΑ Ευρώπης. Η συμμετοχή καθενός σας σε αυτή τη συνάντηση είναι ιδιαίτερης σημασίας για την ευρύτερη περιοχή μας. Δεν είναι μια συνάντηση γραφειοκρατική ή ρουτίνας ή που προκύπτει από κάποιο εξωτερικό γεγονός. Είναι μια συνάντηση που γεννήθηκε σαν ιδέα στο γόνιμο έδαφος που έχει καλλιεργηθεί από τις σχέσεις των χωρών μας στο πολιτισμικό πεδίο.
Αυτές οι σχέσεις και, προσφάτως, η κύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών μας δείχνουν πολλά σε εθνικό, βαλκανικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, για τον καθένα από εμάς όσο και για τους γείτονές μας. Μας δείχνουν την κουλτούρα, την ταυτότητά, την ίδια την κοινωνία μας. Η κουλτούρα, άλλωστε, διαμορφώνει στάσεις, αντιλήψεις, μας διαμορφώνει ως κοινωνία των πολιτών. Φαίνεται, λοιπόν, ότι τώρα οι συνθήκες είναι πλέον πιο κατάλληλες και το έδαφος πιο γόνιμο για συζήτηση και συνέργειες. Ο δρόμος για να μπορούμε να συνεργαστούμε ως γείτονες στην ανάδειξη του κοινού βαλκανικού πολιτισμικού χώρου, στον οποίο όλοι έχουμε θέση και δικαίωμα, σε οποιαδήποτε γλώσσα κι αν διατυπώθηκε η ιστορία μας, έχει πλέον ανοίξει. Προσβλέπουμε σ’ αυτή τη συνεργασία, και γι’ αυτό, κάναμε και αυτή την πρόσκληση προς εσάς. Για να δείξουμε στον κόσμο ότι τα Βαλκάνια μπορεί να ήταν κάποτε πυριτιδαποθήκη πολέμων, αλλά τώρα μπορούν να συνεργαστούν σε μια έκρηξη ιδεών, δημιουργικότητας και πολιτισμού.
Η γεωγραφική μας εγγύτητα δεν έρχεται, άλλωστε, μόνη της. Συνοδεύεται από την πολιτισμική μας συγγένεια, τις πολιτισμικές πρακτικές, τις παραδόσεις, τον πολιτισμό, τις κοινές μας ρίζες.
Είναι σε όλους μας σαφές ότι οι εξωτερικές σχέσεις μιας χώρας επηρεάζουν όχι μόνο την εσωτερική της πολιτική κατάσταση και την ποιότητα της δημοκρατίας αλλά, γενικότερα, τον δημόσιο βίο, τον πολιτισμό της στην καθημερινή ζωή και τις στάσεις των πολιτών. Η επιθετικότητα στην εξωτερική πολιτική εύκολα συστρέφεται σε επιθετικότητα στο εσωτερικό. Το πώς βλέπουμε τους γείτονές μας σε επίπεδο χώρας, δεν είναι ασύνδετο με το πώς βλέπουμε τον άλλον, τον ξένο που βρίσκεται δίπλα μας. Τους θεωρούμε ως ισότιμους συνδιαμορφωτές της κοινωνίας μας ή αναζητούμε εχθρούς; Σε μια εποχή, με την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη να κάνει φανερό το σκοτεινό πρόσωπο του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ο δρόμος που χρειάζεται να ακολουθήσουμε είναι σαφής, είναι ο δρόμος της ειρήνης, της φιλίας, της κοινωνικής ενσωμάτωσης και συμπερίληψης. Και για αυτό, συναντήσεις, όπως η σημερινή, κρίνονται αναγκαίες. Για όσους πιστεύουμε βαθιά στη σύνδεση της πολιτικής δημοκρατίας με την πολιτισμική δημοκρατία αυτή η συνάντηση αποτελεί ένα σημαντικό σημείο-σταθμό.
Ο δημιουργικός και καλλιτεχνικός τομέας μας έδωσε την ευκαιρία να καταλάβουμε τη δύναμη των συνεργειών, των ιδεών και της φαντασίας. Καταλάβαμε ότι μόνο μέσα από τις συνεργασίες και το κοινό όραμα, όποια και αν είναι η αφετηρία του καθένα, μπορούμε να τα καταφέρουμε. Κι όταν λέμε κοινό όραμα, εννοούμε την ενδυνάμωση των δεσμών μεταξύ των χωρών της ΝΑ Ευρώπης μέσα από την ενίσχυση της συνεργασίας.
Για να καταστεί όμως αυτό εφικτό, χρειάζεται να δουλέψουμε από κοινού για τη χάραξη μιας πολιτικής του πολιτισμού που θα βασίζεται στις συστηματικές συνέργειες στην ΝΑ Ευρώπη. Μιας πολιτισμικής πολιτικής που θα αποδέχεται την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς, υλικής και άυλης, και της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας στη διαμόρφωση των αντιλήψεων των ανθρώπων για την κουλτούρα, εστιάζοντας στην ανάγκη για μια εκ νέου ερμηνεία και τη συμμετοχή πολιτών, καλλιτεχνών και οργανισμών.
Σε αυτό το πλαίσιο, συγκεντρωθήκαμε εδώ για να επιβεβαιώσουμε και να εργαστούμε πάνω στην πρόθεσή μας να χτίσουμε πολιτισμικές συνέργειες και να εδραιώσουμε ένα δυναμικό, εξωστρεφές και κοινό αφήγημα των χωρών της ΝΑ Ευρώπης. Και αυτή η προσπάθεια χρειάζεται να διεξαχθεί όχι μόνο σε επίπεδο υπουργών αλλά και σε επίπεδο Πολιτιστικών Οργανισμών και επαγγελματιών στο χώρο του πολιτισμού, των τεχνών και της δημιουργικότητας.
Στόχος μας είναι αυτή η συνάντηση να μην αποτελέσει απλώς ένα συμβούλιο σε κυβερνητικό επίπεδο, ένα συμβούλιο μεταξύ υπουργών αλλά να εμπλέξει όλα τα συμβαλλόμενα μέρη του πολιτισμού, όπως αυτά επιλέχθηκαν από την κάθε αντιπροσωπεία. Σε αυτή τη συνάντηση πολιτισμού έχουν συγκεντρωθεί ορισμένες από τις πιο σημαντικές πολιτισμικές δυνάμεις και οργανισμούς της ΝΑ Ευρώπης.
Εμείς, ως υπουργοί, ανάλογα με την εξειδίκευση του καθένα, γνωρίζουμε ένα τμήμα του πολιτισμού και έχουμε τη δύναμη να διαμορφώνουμε σημαντικά το πολιτισμικό πεδίο, όταν υπάρχει η πολιτική βούληση, οι ιδέες, οι πολιτικές και οι χρηματοδοτήσεις. Όμως, οι δημόσιοι θεσμοί υπάρχουν επειδή υπάρχουν οι πολίτες, επειδή ο πολιτισμός είναι δημόσιο αγαθό και επειδή υπάρχουν στο πολιτιστικό και δημιουργικό πεδίο ζωντανά κύτταρα δημιουργικότητας που συνομιλούν με την κοινωνία. Χρειάζεται να αντιληφθούμε εκ νέου τον κομβικό μας ρόλο. Το καθήκον μας δεν σταματάει στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την υποστήριξη των τεχνών. Οφείλουμε επιπλέον να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που τίθενται από την κρίση, από τις σύγχρονες κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες της άνισης ανάπτυξης και της παγκοσμιοποίησης.
Χρειάζεται να δημιουργήσουμε μια πιο δημοκρατική και πλουραλιστική κοινωνία και για αυτό χρειάζεται να δώσουμε τη δυνατότητα στις φωνές του πολιτισμού, στους φορείς, στους επαγγελματίες, να ακουστούν, να δημιουργήσουν μια ζωντανή σχέση μεταξύ τους. Η δημιουργία προγραμμάτων ανταλλαγής και φιλοξενίας καλλιτεχνών και επαγγελματιών του πολιτιστικού πεδίου, η ενθάρρυνση των συμπαραγωγών μεταξύ των χωρών μας, καθώς και η ενθάρρυνση και άλλων χωρών να γίνουν μέρος αυτής της προσπάθειας μπορούν να μας βοηθήσουν σε αυτή την κατεύθυνση.
Η δημιουργία μιας επιτροπής που θα λειτουργεί σε επίπεδο πολιτιστικών οργανισμών σε διακρατικό επίπεδο και που θα μπορεί να προτείνει ιδέες και προτάσεις στα υπουργεία των χωρών της ΝΑ Ευρώπης είναι μια καινοτόμα ιδέα. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε την κρίσιμη σημασία της συμμετοχής ενός ευρέως φάσματος επαγγελματιών και οργανισμών για την επίτευξη της πολιτιστικής ανάπτυξης των χωρών μας. Οι καλές πρακτικές και οι προτάσεις τους που προκύπτουν από την εμπειρία και την τεχνογνωσία είναι σημαντική δύναμη για την εξερεύνηση ενός νέου μοντέλου συνεργασιών και συνεργειών, ενός μοντέλου ανταλλαγών και κινητικότητας μεταξύ των χωρών μας.
Επομένως, είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι, εκτός των άλλων, έχουμε την ευθύνη για την προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου και για τη δημιουργία μιας γέφυρας που θα συνθέτει πολιτισμικές προσεγγίσεις που προωθούν την κοινωνική ενσωμάτωση και συμπερίληψη. Αυτή η γέφυρα μπορούν να είναι οι καλλιτέχνες, οι φορείς, η δημιουργικότητα. Δεν χρειάζεται να προκύπτουν τα σχέδια αποκλειστικά από τα υπουργεία, γιατί έτσι θα μένουν σε κυβερνητικό επίπεδο και δεν θα κατορθώνουν πάντοτε να συνομιλούν ουσιαστικά με τον πολιτιστικό και δημιουργικό τομέα. Μπορούν να προκύπτουν και από τους ίδιους τους φορείς, από τους πολιτιστικούς διαχειριστές. Και αυτό μπορεί να μας οδηγήσει σε ένα πιο ευέλικτο μοντέλο πολιτισμικής πολιτικής. Ένα μοντέλο που θα είναι σε θέση να προκαλεί ανάπτυξη και να δημιουργεί θέσεις εργασίας. Χρειαζόμαστε την ανάπτυξη στο πολιτιστικό πεδίο, γιατί αυτή θα προσφέρει την αναζωογόνηση των περιφερειών και των πόλεων των χωρών μας. Η ανάπτυξη με πολιτιστικό πρόσημο θα αποτελέσει τη στέρεη βάση των προσδοκιών που έχουν οι νέες γενιές για καλύτερη ζωή με μεγαλύτερο νόημα. Οι παραστατικές τέχνες, η μουσική, τα εικαστικά, ο κινηματογράφος, τα μουσεία και οι εκθέσεις, καθώς και όλες οι διακαλλιτεχνικές συνεργασίες προσφέρουν γόνιμο έδαφος πολιτιστικής ανάπτυξης. Τέλος, οι τεχνολογίες θα προσφέρουν επίσης τη δυνατότητα μεγιστοποίησης των αποτελεσμάτων και των ωφελημάτων που προσδοκούμε. Οι τεχνολογίες που μικραίνουν τις αποστάσεις και κάνουν την κινητικότητα, τις ανταλλαγές και τις συμπαραγωγές πιο παραγωγικές.
Σύμφωνα με όλα αυτά, είμαστε διατεθειμένοι από την πλευρά μας να ακούσουμε προσεκτικά τις προτάσεις των Πολιτιστικών Οργανισμών και των Μουσείων. Στη συνέχεια, είμαστε έτοιμοι να τους παρέχουμε τις συνθήκες να εργαστούν μέσα στους επόμενους μήνες, ώστε οι ιδέες να γίνουν σχέδια, τα οποία θα υποστηρίξουμε να υλοποιηθούν στις χώρες μας. Ευχόμαστε καλή επιτυχία σ’ αυτή τη συνάντηση και ευελπιστούμε ότι θα φέρει νέο αέρα στην περιοχή μας, στις χώρες μας, στη συνεργασία όλων μας.
Μυρσίνη Ζορμπά
Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού
