Η πρότυπη ωκεανογραφική άσκηση που διοργάνωσε το ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ για 6η συνεχή χρονιά, σε συνεργασία με το τμήμα Θαλάσσιας Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου του Cardiff, ολοκληρώθηκε με επιτυχία την Πέμπτη, 20 Σεπτεμβρίου.
Για μία εβδομάδα, σαράντα επιστήμονες και φοιτητές από το Πανεπιστήμιο του Cardiff της Ουαλίας συνεργάστηκαν με την 20μελή επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ, η οποία απαρτίζεται από επιστήμονες, ερευνητές και φοιτητές από πολλές ευρωπαϊκές χώρες, τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Σκοπός της ωκεανογραφικής άσκησης ήταν η συλλογή επιστημονικών δεδομένων, τα οποία αναδεικνύουν τη μοναδικότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος της περιοχής μεταξύ Σάμου, Ικαρίας και Φούρνων Κορσεών, καθώς και την άμεση ανάγκη προστασίας τους.
Βασικά συμπεράσματα της άσκησης:
Η υποβρύχια χαρτογράφηση των προστατευόμενων οικοσυστημάτων σε μήκος ακτογραμμής 20 μιλίων, στη ΝΑ Σάμο και κοντά στις τουρκικές ακτές, απέδειξε την ιδιαίτερη σημασία του στενού της Μυκάλης. Καταγράφηκαν πυκνά λιβάδια Ποσειδωνίας με βαθιά ριζώματα αιώνων, που αποδεικνύουν τη διαχρονική σημασία της περιοχής ως πλούσιο ψαρότοπο. Σημαντική ήταν και η καταγραφή λιβαδιών Ποσειδωνίας σε νερά βαθύτερα από 50 μέτρα, γεγονός που αποτελεί ένα ιδιαίτερα σπάνιο φαινόμενο. Επιβεβαιώνει την πεποίθησή μας ότι η περιοχή του ανατολικού Αιγαίου, αποτελεί περιοχή υψηλής προτεραιότητας, ως προς την ανάγκη διαχείρισης και προστασίας.
Επίσης, δυστυχώς, για άλλη μία φορά καταγράψαμε περιοχές που έχουν δεχθεί εκτεταμένη καταστροφή από παράνομη αλιεία με μηχανότρατα, έως και σε βάθη 14 μέτρων. (Πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το νόμο απαγορεύεται η αλιεία με μηχανότρατα σε βάθη μικρότερα από 50 μέτρα.)
Τα στοιχεία αυτά καταγράφηκαν από τη χαρτογραφική μας κάμερα και μέρος τους θα είναι σύντομα διαθέσιμο στο www.archipelago.gr.
Η έρευνα των τοπικών πληθυσμών θαλάσσιων θηλαστικών, επικεντρώθηκε στη μελέτη των δύο σημαντικών πληθυσμών δελφινιών, ρινοδέλφινων και κοινών δελφινιών, που ζουν στη θαλάσσια περιοχή νότια της Σάμου και της Ικαρίας έως και την περιοχή των Φούρνων Κορσεών. Οι πληθυσμοί αυτοί μελετώνται από το Αρχιπέλαγος καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, καθώς παρατηρείται αργή αλλά σταθερή μείωσή τους κατά τα τελευταία χρόνια.
Παράλληλα, αναμένονται τα αποτελέσματα της έρευνας για:
Τη διαχείριση των παράκτιων περιοχών (με έμφαση σε περιοχές έντονης τουριστικής δραστηριότητας που γειτνιάζουν με περιοχές ιδιαίτερα υψηλής βιοποικιλότητας).
Την ποιότητα των θαλάσσιων υδάτων της περιοχής, καθώς και τη βιοποικιλότητα φυτοπλαγκτού και ζωοπλαγκτού.
Για τη συλλογή επιστημονικών δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν δύο σκάφη και ο σύγχρονος ερευνητικός εξοπλισμός που διαθέτει το ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ. Η ανάλυση των δεδομένων έγινε στα εργαστήρια του Ινστιτούτου, τα οποία βρίσκονται στις ερευνητικές βάσεις του Πυθαγορείου και του Μανιακείου κτηρίου στο Βαθύ της Σάμου.
Η επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ θα συνεχίσει τη συλλογή και την ανάλυση των επιστημονικών δεδομένων κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών ώστε να αναπτύξει στρατηγικές προστασίας και διαχείρισης του σπάνιου φυσικού πλούτου του Αιγαίου.
Επίσης, το Αρχιπέλαγος εργάζεται αυτή την περίοδο για την ενεργοποίηση μνημονίων συνεργασίας που έχει υπογράψει με κορυφαία πανεπιστήμια από την Ευρώπη και την Αμερική, καθώς και με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, με στόχο να υλοποιήσει περισσότερα αντίστοιχα προγράμματα σπουδών και στοχευόμενης έρευνας από τον επόμενο χρόνο. Αυτά θα υλοποιούνται στις ερευνητικές βάσεις που διατηρεί το Ινστιτούτο στην Ικαρία, τη Σάμο, τους Φούρνους Κορσεών, την Πάτμο και άλλα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
Αυτό αποτελεί μέρος της προσπάθειας που υλοποιεί το Αρχιπέλαγος εδώ και μία δεκαετία και πλέον, να βάλει το Αιγαίο στον παγκόσμιο χάρτη των προορισμών επιστημονικής έρευνας και εκπαίδευσης, αλλά και να βοηθήσει παράλληλα τις νησιωτικές κοινωνίες, σε μια δύσκολη περίοδο, να αξιοποιήσουν τα πραγματικά συγκριτικά πλεονεκτήματά τους.
Η συλλογή δεδομένων και επιστημονικής γνώσης για τον μοναδικό φυσικό πλούτο του Αιγαίου, σε συνδυασμό με την παράλληλη ανάδειξή του αποτελεί βασική προϋπόθεση για την εφαρμογή αποτελεσματικών δράσεων προστασίας.
