Η νέα περιοδική έκθεση που διοργανώνεται από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο τον Απρίλιο του 2012 και θα έχει διάρκεια ενός έτους, αφορά στην πρώτη παρουσίαση του συνόλου των αρχαιοτήτων, οι οποίες ανελκύσθηκαν κατά τα έτη 1900-1901 και 1976 από το περίφημο Ναυάγιο των Αντικυθήρων, νοτίως της Πελοποννήσου. Η μερική ανέλκυση του ναυαγίου συνιστά την πρώτη μεγάλης έκτασης ενάλια έρευνα παγκοσμίως. Κατά την πρώτη φάση (1900-1901) η επιχείρηση αναλήφθηκε από Σύμιους σπογγαλιείς με τη συνδρομή πλοίων του Βασιλικού Ναυτικού. Η δεύτερη φάση (1976) πραγματοποιήθηκε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία με τη βοήθεια του ωκεανογραφικού πλοίου του J.Y. Cousteau “Καλυψώ”.
Το ναυάγιο χρονολογείται στο 60-50 π.Χ. περίπου, ενώ το φορτίο του χρονολογείται από τον 4ο έως και τον 1ο αιώνα π.Χ. Η μελέτη του φορτίου θα προσθέσει μια σημαντική μαρτυρία για το θαλάσσιο εμπόριο και τη διακίνηση έργων ελληνικής τέχνης στο τέλος της ελληνιστικής εποχής και της δημοκρατικής περιόδου της Ρώμης.
Στο πλαίσιο της έκθεσης, εντυπωσιακή είναι και η παρουσία του πολύτιμου «Μηχανισμού των Αντικυθήρων», που εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να εμπλουτίζει τις γνώσεις μας στην αρχαία ελληνική τεχνολογία και αστρονομία.
Σύμφωνα με τον κ. Ξενοφών Μουσά, καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντή του Εργαστηρίου Αστροφυσικής και συγγραφέα του βιβλίου «Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων – Πίναξ», που μόλις εκδόθηκε, εμπνευστής του μηχανισμού αυτού θα πρέπει να ήταν ο Αρχιμήδης «καθώς είχε κατασκευάσει παρόμοια μηχανήματα, πολύπλοκα ρολόγια και πλανητάρια με αυτόματα», όπως λέει.
Σύγχρονα ρολόγια πάντως, εμπνευσμένα από το μηχανισμό, τέσσερα τον αριθμό, ένα εκ των οποίων παρουσιάζεται στη έκθεση, έχουν κατασκευαστεί από την ελβετική ωρολογοποιία Hublot που είναι και χορηγός της διοργάνωσης μαζί με τον ΟΤΕ.
Η Alpha Bank χρηματοδοτεί την δημιουργία και την πραγματοποίηση των Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της Έκθεσης. Παράλληλες ενέργειες που σχετίζονται με την προβολή της έκθεσης υποστηρίχθηκαν από τη ΔΕΗ, την ΠΕΤΡΟΓΚΑΖ, το Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών Ελ. Βενιζέλος, την εταιρεία επαγγελματικού φωτισμού Βασιλείου, τις εταιρείες Attica Group, SUPERFAST FERRIES, Blue Star Ferries και GOLDEN STAR FERRIES και το Δήμο Μοσχάτου-Ταύρου.
Χορηγοί επικοινωνίας της έκθεσης είναι το MEGA και η EΡT.
Η Ευανθία Ρεμπούτσικα και η εταιρεία Cantini παραχώρησαν δωρεάν την άδεια για χρήση του ορχρηστικού “Γεμάτο Φεγγάρι” από το δίσκο “Φωνή Αιγαίου” στο τηλεοπτικό σποτ του MEGA.
Το ντοκυμαντέρ για το ναυάγιο και το Μηχανισμό, παραγωγής Images First Ltd. σε συνεργασία με την EΡT και την εταιρεία παραγωγής ARTE, καθώς και η μικρή 3D ταινία, παραγωγής της εταιρείας Ph. Nicolet NVP3D που θα προβάλλονται στη διάρκεια της έκθεσης συμβάλλουν στην ολοκληρωμένη παρουσίαση του εκπληκτικού αυτού ευρήματος της πρώτης ενάλιας αρχαιολογικής έρευνας παγκοσμίως.
Στο πλαίσιο της έκθεσης θα υπάρξει εκπαιδευτικό πρόγραμμα για εφήβους, με τη μορφή διαδικτυακού διαγωνισμού, το οποίο θα εστιάζει στο Μηχανισμό των Αντικυθήρων και τις λειτουργίες του και θα συνδυάζει γνώσεις από την Αστρονομία και τη Μηχανική. Επίσης θα διανέμεται ειδικό έντυπο που αναλύει τον περίφημο Μηχανισμό των Αντικυθήρων και θα προβάλλει τα τεχνολογικά επιτεύγματα Ελλήνων, τα οποία έγιναν γνωστά λόγω του ναυαγίου. Στην έκθεση θα λειτουργεί Internet Corner για τη δωρεάν πλοήγηση των επισκεπτών.
Κατά τη διάρκεια της Συνέντευξης Τύπου για την Έκθεση, πραγματοποιήθηκε απομακρυσμένη σύνδεση που παρείχε ο ΟΤΕ με απογόνους των αλιευτών-σφουγγαράδων στη Σύμη, που αφηγήθηκαν εμπειρίες των προγόνων τους, στην προσπάθεια ανέλκυσης των ευρημάτων του ναυαγίου.
Ο Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Παύλος Γερουλάνος στην ομιλία του τόνισε ότι
Σ’ αυτή την πολύ δύσκολη εποχή, είναι κρίσιμο οι πολιτιστικοί φορείς της χώρας να ρίξουν τα τείχη και να αναζητήσουν νέους τρόπους επικοινωνίας πρώτα με εμάς τους Έλληνες που ζούμε δίπλα σε θησαυρούς και μετά με τους ξένους επισκέπτες.
Να αυξήσουν την παρεμβατική τους ικανότητα εντός και εκτός της χώρας.
Για τρεις λόγους.
Πρώτον, διότι ως κοινωνία το έχουμε ανάγκη.
Όλοι μας σήμερα έχουμε ανάγκη, ιδίως οι νέοι, να εμπνευστούμε απ’ την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Σε μια εποχή βαθιάς κρίσης αξιών, έχουμε ανάγκη να ξαναβρούμε αξίες που θα βάλουμε ως μέτρο στον ατομικό και συλλογικό μας βίο.
Έχουμε ανάγκη να αισθανθούμε περήφανοι για την κληρονομιά μας και να αντλήσουμε δύναμη απ’ τον πλούτο της για να δημιουργήσουμε και οι ίδιοι, να καινοτομήσουμε, να διακριθούμε.
Σας διαβεβαιώ πως όταν κάτι ωραίο συμβαίνει μέσα σ’ ένα μουσείο, όπως απόψε, αυτό κινητοποιεί τους ανθρώπους. Τους κάνει να θέλουν ν’ αλλάξουν ό,τι άσχημο υπάρχει έξω απ’ το μουσείο.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι ο Πολιτισμός μας είναι το πιο ισχυρό όπλο που έχουμε για τη διεθνή προβολή της χώρας.
Ένα πολιτιστικό γεγονός διεθνούς εμβέλειας, όπως αυτή η έκθεση, δεν κινεί μόνο το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας.
Είναι κάτι που αφορά πάρα πολλούς ανθρώπους.
Είναι κάτι που μας φέρνει στο επίκεντρο της δημοσιότητας για τους σωστούς λόγους και συμβάλλει καθοριστικά στη βελτίωση της διεθνούς εικόνας της χώρας.
Ο τρίτος λόγος, είναι πιο πραγματιστικός.
Έχει σχέση με την οικονομία και την ανάγκη να επενδύσουμε επιτέλους ως χώρα στα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, που είναι ο Πολιτισμός και ο Τουρισμός μας.
Κανείς επισκέπτης δεν έρχεται στην Αθήνα για να κάνει μόνο ένα πράγμα και να φύγει.
Έρχεται για να ζήσει μια ολοκληρωμένη εμπειρία που αποτελείται από μια σειρά δραστηριοτήτων, εικόνων, αισθήσεων.
Έρχεται για να ζήσει μια ολοκληρωμένη εμπειρία η οποία περιλαμβάνει σειρά από δραστηριότητες, εικόνες, αισθήσεις.
Δική μας δουλειά είναι να εμπλουτίσουμε λοιπόν αυτή την εμπειρία. Να δημιουργήσουμε πόλους έλξης επισκεπτών από ολόκληρο τον κόσμο.
Και πιστεύω ότι φορείς σαν το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο μπορούν να πρωταγωνιστήσουν σ’ αυτή την προσπάθεια.
Η έκθεση που εγκαινιάζουμε απόψε είναι ένα πολιτιστικό γεγονός διεθνούς ακτινοβολίας, που πιστεύω ότι υπηρετεί όλα όσα ανέφερα: εμπνέει, στρέφει τα βλέμματα στην Αθήνα για ένα σπουδαίο λόγο, λειτουργεί ως πόλος έλξης επισκεπτών.
