Στο Forum Πολιτισμός και Τουρισμός Βόρειας Ελλάδας, το οποίο διοργάνωσε το δημοσιογραφικό συγκρότημα “ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ”, κατέθεσε την προοπτική της πολιτιστικής και τουριστικής ανάπτυξης για την Θεσσαλονίκη και την Βόρεια Ελλάδα ο Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Παύλος Γερουλάνος.
Στην ομιλία του τόνισε πως
“Κάθε πόλη αναδεικνύει πτυχές του χαρακτήρα της. Άλλες φορές το κάνει ενσυνείδητα και άλλες φορές όχι. Σε κάθε περίπτωση, οι πτυχές που μια πόλη αναδεικνύει οικοδομούν και την ταυτότητα της. Ο Κουνέλης είχε πει ότι η ταυτότητα μιας χώρας αφορά κάθε τι νέο που δημιουργεί σε συνδυασμό με τον τρόπο που σέβεται και αναδεικνύει το παρελθόν της. Αυτό ισχύει και για μια πόλη.
Υπό αυτή την έννοια, η πόλη της Θεσσαλονίκης τα τελευταία χρόνια έχει αναδείξει μια διακριτή και συνεπή ταυτότητα. Δεν είναι η ταυτότητα που θα επέλεγα διότι χαρακτηρίζεται από φόβο, εσωστρέφεια και συντήρηση. Ήταν όμως διακριτή και συνεπής. Την ίδια ώρα που γύρω της αναπτύχθηκαν χωρίς φόβους και χωρίς αναστολές πόλεις που παλαιότερα ήταν στο περιθώριο όπως η Κωνσταντινούπολη, η Σόφια και το Σαράγεβο το οποίο, για παράδειγμα, σήμερα έχει ένα αξιοζήλευτο Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η ταυτότητα επιβλήθηκε στην πόλη τα τελευταία χρόνια. Άλλωστε αυτά είναι κάποια από τα υπαρκτά χαρακτηριστικά της Θεσσαλονίκης.
Όλοι όσοι αγαπούμε αυτήν την πόλη όμως γνωρίζουμε ότι έχουν αναδειχθεί όχι επειδή είναι κυρίαρχα χαρακτηριστικά της αλλά διότι υπηρέτησαν μικροπολιτικές σκοπιμότητες την εποχή που αναδείχθηκαν. Στην πολιτική δυστυχώς, ο φόβος, η άρνηση και η συντήρηση είναι φθηνές, αλλά πολύ αποτελεσματικές επενδύσεις. Σου δίνουν πόντους άμεσα παρότι καταστρέφουν και απωθούν τις δημιουργικές δυνάμεις της πόλης. Πράγμα που συνέβη και εδώ.
Όλα αυτά όμως είναι πια πίσω μας. Με την αρχή του χρόνου, ξημερώνει μια νέα μέρα για την πόλη. Τόσο διότι ο Καλλικράτης φέρνει νέα δεδομένα στην αυτοδιοίκηση όσο διότι οι εκλογές ανέδειξαν ανθρώπους που σήμερα καλούνται να δουν την Θεσσαλονίκη με άλλο μάτι και άλλη νοοτροπία. Θα ήθελα να συγχαρώ και δημοσίως τον Γιάννη Μπουτάρη. Φέρνει έναν αέρα προόδου στην πόλη. Αέρα τον οποίον η πόλη χρειαζόταν. Εμπνέει ανθρώπους που έχουν πολλά να προσφέρουν ώστε η Θεσσαλονίκη να αναδείξει πολύ πιο σύνθετα αλλά και πολύ πιο δημιουργικά στοιχεία της ταυτότητάς της. Προσωποποιεί με τρόπο καθοριστικό αυτό που είπε ο Πρωθυπουργός στην ΔΕΘ.
«Ναι, γίνεται!»
Αν δουλέψουμε μαζί και εμπνεύσουμε την ελπίδα, αν βάλουμε κοινούς στόχους και κινητοποιήσουμε τις δυνάμεις της πόλης μπορούμε να κάνουμε τα πάντα.
Αλλά να συγχαρώ και τον Παναγιώτη Ψωμιάδη. Ανέλαβε μια θέση που του δίνει τεράστιες ευθύνες και άρα δυνατότητες ουσιαστικού έργου για την ευρύτερη περιοχή. Ο Καλλικράτης προσφέρει στην τοπική αυτοδιοίκηση την δυνατότητα να πάρει αποφάσεις που θα καθορίσουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων της πόλης σε πολλούς τομείς της καθημερινότητάς τους. Και λογοδοτεί πια κατ’ ευθείαν σε αυτούς. Από την μια αυτό δίνει δυνατότητες δημιουργικού έργου και άρα ανεξαρτησίας από την Αθήνα. Από την άλλη περιορίζει την δικαιολογία του Αθηναϊκό-κεντρικού κράτους. Οι δύο πολιτικοί άνδρες καλούνται τώρα να πάρουν σημαντικές αποφάσεις για την πόλη και την ευρύτερη περιοχή. Αποφάσεις που συνοψίζονται στο εξής ερώτημα: Θα μείνουμε προσκολλημένοι σε ένα αδύναμο χθες ή θα χτίσουμε ένα πολύ πιο ισχυρό αύριο; Θα συνεχίσουμε την ανάδειξη των αδύναμων χαρακτηριστικών της πόλης ή θα αφουγκραστούμε τις δυνάμεις της τολμηρής δημιουργίας;
Η ανάδειξη μιας ισχυρής, θετικής και αισιόδοξης ταυτότητας για την πόλη είναι πολύ πιο δύσκολο έργο και απαιτεί τεράστιες δυνάμεις. Δυνάμεις όμως που, αν επενδυθούν σωστά οδηγούν στην ανάπτυξη και τον πλούτο. Ο πολιτιστικός και ο οικονομικός πλούτος μια σύγχρονης πόλης είναι άμεσα συνδεδεμένος με την ταυτότητα που προβάλει.
Θα σας δώσω μερικά παραδείγματα:
Γιατί ένας τραπεζίτης της Νέας Υόρκης έχει μεγαλύτερη αίγλη από έναν τραπεζίτη στην Ντόχα. Ο δεύτερος μπορεί να είναι πολύ πιο ισχυρός. Γιατί ένας εφοπλιστής του Λονδίνου αμέσως μας δημιουργεί την αίσθηση ότι έχει καταφέρει περισσότερα από έναν εφοπλιστή στον Πειραιά; Και γιατί ένας ζωγράφος που έκανε την έκθεσή του στο Παρίσι μας εντυπωσιάζει πιο άμεσα από έναν που μόλις την έκανε την δική του στην Κοπεγχάγη;
Για τον απλούστατο λόγο ότι η πόλη προσδίδει στον επαγγελματία και στον δημιουργό αξία. Η δύναμη της ταυτότητας της πόλης μπορεί να σου δώσει κάτι που εσύ δεν έχεις. Υπάρχουν πολλοί επαγγελματίες που εγκαταλείπουν την πόλη τους επειδή δεν τους δίνει αυτό το πλεονέκτημα. Και δεν είναι τυχαίο ότι τα περασμένα χρόνια τούτη η πόλη έχασε μεγάλο κομμάτι της δημιουργικής και οικονομικής της ισχύς. Σε δεύτερη ανάγνωση καλείσαι να αποδείξεις την δική σου αξία ως επαγγελματίας και ως δημιουργός αλλά όταν προέρχεσαι από μια πόλη με ισχυρή ταυτότητα ξεκινάς από μια άλλη βάση. Αυτή είναι η δύναμη της ταυτότητας μιας πόλης.
Στην Ελλάδα αυτό σημαίνει, σε μεγάλο βαθμό, την δυνατότητα της πόλης να αναδείξει δημιουργούς και να προσελκύσει επισκέπτες διότι εκεί βασίζεται ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της οικονομίας μας. Στην Ελλάδα η ταυτότητα μιας πόλης καθορίζει και καθορίζεται άμεσα από τον πολιτισμό και τον τουρισμό της. Αυτός είναι ο λόγος που σαν Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού αισθανόμαστε την υποχρέωση και έχουμε επιλέξει να επενδύσουμε στην πόλη αυτή με όλες μας τις δυνάμεις. Στην πόλη της Θεσσαλονίκης το Υπουργείο εκπροσωπείται από 13 φορείς:
Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος,
το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου,
την Κρατική Ορχήστρα,
το Αρχαιολογικό Μουσείο,
το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού,
το Μέγαρο Μουσικής,
το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης,
το Μουσείο Φωτογραφίας,
το Μουσείο Κινηματογράφου,
το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο.
Την ΕΤ3 και τον ΟΠΑΠ
Και βέβαια τον ΕΟΤ.
Αν προσθέσει κανείς και το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονής Τέχνης και το Τελλόγλειο που δεν είναι εποπτευόμενοι φορείς αλλά χρηματοδοτούνται από εμάς, οι φορείς γίνονται 15. Τους απαριθμώ έναν-έναν για να υπογραμμίσω την δυνατότητά μας να παρέμβουμε και να ενισχύσουμε την όποια προσπάθεια της πόλης να μπει σε νέα τροχιά δημιουργίας και ανάπτυξης. Είναι προφανές ότι με αυτές τις δυνάμεις οι δυνατότητες μας να παρέμβουμε δημιουργικά στην πόλη είναι εξαιρετικά μεγάλες.
Η πόλη της Θεσσαλονίκης θα ενταχθεί σε όλα τα πολιτιστικά και τουριστικά προγράμματα που έχουμε δημιουργήσει. Ήδη η πόλη έχει κερδίσει και από την προσπάθεια που έχουμε κάνει να διευκολύνουμε τις θεωρήσεις από την Ρωσία, το άνοιγμα προς το Ισραήλ, το άνοιγμα των συνόρων σε κατοίκους της Σερβίας. Και έχει ακόμη να κερδίσει από την μείωση του ΦΠΑ στα καταλύματα, την άρση του Καμποτάζ, και την ανάπτυξη της προβολής της χώρας στο διαδίκτυο. Όμως για την Θεσσαλονίκη επιλέξαμε ένα πρόγραμμα, μια μοναδική πρωτοβουλία, που εάν υιοθετηθεί από την πόλη, θα έχει την δυνατότητα να αναδειχτεί σε σημαντικό εργαλείο που θα συνδράμει καθοριστικά στην ανάδειξη μιας θετικής, αισιόδοξης και εξωστρεφούς ταυτότητα για την πόλη.
Ονομάσαμε αυτή την πρωτοβουλία «Σταυροδρόμι Πολιτισμών» αναδεικνύοντας έτσι ένα υπαρκτό και ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα της πόλης. Θέσαμε το εξής ερώτημα: Πως μπορούμε να αξιοποιήσουμε ότι κάνουμε στην Θεσσαλονίκη για να την κάνουμε γνωστή στην ανερχόμενες τουριστικές αγορές; Ποιό είναι το φυσικό της συγκριτικό πλεονέκτημα που μπορεί να την ξεχωρίσει; Μα προφανώς ο πλούτος του πολιτισμού της. Και έτσι πήραμε την απόφαση να συντονίσουμε τις δυνάμεις μας προς μια κατεύθυνση έτσι ώστε να μεγιστοποιήσουμε την αποτελεσματικότητά τους.
Κάθε χρόνο λοιπόν η πόλη θα γίνεται οικοδέσποινα σε έναν πολιτισμό και όλοι μας οι φορείς θα καλούν αυτόν τον πολιτισμό στην πόλη: Το 2011 στον Αραβικό κόσμο και το Ισραήλ. Όπου ταξιδέψαμε σε αυτές τις χώρες μας ρωτούσαν «Που χαθήκατε τα τελευταία χρόνια;». Η σχέση της πόλης με την Μέση Ανατολή είναι θεμέλιο πάνω στο οποίο μπορούμε να ξαναχτίσουμε την πολυπολιτισμική και κοσμοπολίτικη της διάσταση. Το 2012 στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η επέτειος των 100 ετών από την απελευθέρωση της πόλης είναι μια σπάνια ευκαιρία να ανοίξει η Θεσσαλονίκη την αγκαλιά της σε όλες εκείνες της δυνάμεις που μέχρι πρόσφατα την ανησυχούσαν. Για όσους γνωρίζουν την ευρύτερη περιοχή η Θεσσαλονίκη φαντάζει ως μεγαλύτερη πηγή ανάπτυξης από ότι έχουμε αξιοποιήσει. Μια επίθεση πολιτιστικής και οικονομικής φιλίας θα τους ξαφνιάσει πολύ θετικά. Στο χέρι της πόλης θα είναι να το αξιοποιήσει προς όλες τις κατευθύνσεις που εκείνη θα επιλέξει.
Το 2013 στην Κίνα. Έναν πολιτισμό που καλπάζει. Έναν πολιτισμό που αντιλαμβάνεται την Ελλάδα ως πυλώνα του πολιτισμού της Δύσης και είναι αποφασισμένη να επενδύσει σε αυτόν. Το 2014 στη Ρωσία. Τη Ρωσία που αισθάνεται μεγάλη αγάπη για την Ελλάδα, που ταυτίζεται με τη Βυζαντινή παράδοση της πόλης και που το 2014 θα είναι επισήμως έτος Ελλάδας Ρωσίας. Θα ήθελα να δω αυτήν την Θεσσαλονίκη να ηγείται της προσπάθειας που θα κάνουν οι δύο χώρες. Και τέλος το 2015 τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η αγάπη της Αμερικής για την αρχαιότητα σε συνδυασμό με μια μεγάλη έκθεση Βυζαντινής τέχνης που θα γίνει εκεί την προηγούμενη χρονιά δίνουν την ευκαιρία στους Αμερικανούς να γνωρίσουν την Θεσσαλονίκη. Τόσο η Αμερική όσο και η Κίνα είναι σημαντικές αγορές με μεγάλη αγάπη (θα έλεγα δέος) για τον ελληνικό πολιτισμό.
Οι επισκέπτες όμως από τις χώρες αυτές, έχουν διαφορετικές απαιτήσεις σε συνήθειες από τους επισκέπτες από τις παραδοσιακές μας αγορές και αναζητούν στοιχεία του τουρισμού μας που μπορούν να τα βρουν κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου. Και έτσι έχουν την δυνατότητα να επιμηκύνουν την τουριστική μας περίοδο.
Τη χρονιά που θα είναι αφιερωμένη στον πολιτισμό κάθε περιοχής θα προσκαλούμε δημοσιογράφους, ταξιδιωτικά γραφεία και tour operators από αυτές τις χώρες για να τους γνωρίσουμε τη Θεσσαλονίκη. Θα τους ξεναγήσουμε στην πόλη και στις ομορφιές της, θα τους πάμε στα ξενοδοχεία της ευρύτερης περιοχής, και θα τους αναδείξουμε τα μουσεία της πόλης, την Πέλλα και τη Βεργίνα. Μπορούμε να τους δείξουμε όλες τις ευκαιρίες να χαλαρώσουν, να επιμορφωθούν αλλά και να αξιοποιήσουν τις υποδομές εναλλακτικού τουρισμού που προσφέρει η Βόρειος Ελλάδα ώστε με την σειρά τους να τα αναδείξουν στους εν δύναμη επισκέπτες μας. Είναι μια μικρή επένδυση που έχει αποδειχθεί ότι έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη.
Τόσο οι αεροπορικές γραμμές που υπηρετούν την πόλη όσο και τα ξενοδοχεία της έχουν ήδη προσφερθεί να κάνουν ειδικές τιμές, ακόμη και να φιλοξενήσουν αυτούς τους επαγγελματίες που μπορούν να προωθήσουν την πόλη σε αυτές τις ανερχόμενες αγορές. Άλλη μια απόδειξη ότι με λιγότερα μπορούμε να κάνουμε περισσότερα και πιο ποιοτικά πράγματα.
Είναι ιδιαίτερη μου χαρά ότι σε αυτήν την προσπάθεια έχουν προστεθεί δυνάμεις στις οποίες δεν υπολογίζαμε όταν ξεκινήσαμε. Πρώτη η τοπική αυτοδιοίκηση. Ο Γιάννης Μπουτάρης έχει καταλάβει την σημασία ενός τέτοιου προγράμματος. Επίσης τα δύο πανεπιστήμια της πόλης αλλά και η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης. Στόχος μας τώρα είναι να εμπνεύσουμε όλους εσάς: τους πολίτες της πόλης, την κοινωνία των πολιτών, τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Όλους εσάς που τόσα χρόνια από το περιθώριο προσπαθήσατε να κρατήσετε την πόλη εκεί που αξίζει. Αν δουλέψουμε μαζί είμαι σίγουρος ότι το πρόγραμμα θα εμπλουτιστεί δυναμικά και με δικές σας πρωτοβουλίες και θα πετύχει να επαναφέρει την Θεσσαλική στον χάρτη των μεγάλων πόλεων.
Σκεφτείτε μόνο την επιρροή που θα έχει τόσο στις χώρες της Βαλκανικής αλλά και στην Αθήνα και την υπόλοιπη Ελλάδα όταν όλοι γνωρίζουν ότι στην Θεσσαλονίκη μπορούν να συναντήσουν ανθρώπους του πολιτισμού, επιχειρηματίες και τουριστικούς πράκτορες, ανθρώπους των γραμμάτων, των τεχνών και της επιστήμης από όλα τα αναπτυσσόμενα μέρη του κόσμου. Η Θεσσαλονίκη θα έχει μια ακόμη ευκαιρία να αναδείξει αυτό που τόσο καιρό λέμε: ότι είναι η μία πόλη στην Ελλάδα της οποίας ο κοσμοπολιτισμός είναι το πιο δυνατό της στοιχείο.
Φίλες και φίλοι,
Δεν μπορείς να αναδείξεις κάτι το οποίο δεν είσαι. Είναι αδύνατο διότι μια μέρα θα φανεί πόσο κενό είναι αυτό που δημιούργησες. Άλλα αν αγκαλιάσεις αυτό που είσαι, και το αναδείξεις μπορείς να αλλάξεις καθοριστικά τον τρόπο με τον οποίον οι άλλοι σε βλέπουν. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει καλά την ταυτότητάς της. Μένει να την αγκαλιάσει και να αναδείξει πάλι όλα αυτά που την κάνουν ιδιαίτερη. Κάθε τι που την κάνει αγαπητή, αισιόδοξη, εξωστρεφή, και τελικά ισχυρή.
Σήμερα έχουμε μια μεγάλη ευκαιρία να κοιτάξουμε μπροστά, να βάλουμε όλα μας τα όπλα στην μάχη και να δώσουμε μια νέα προοπτική στην πόλη και σε όλους αυτούς τους ανθρώπους που έχουν ταχθεί να την αναδείξουν ως οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο. Μια δυνατή, δυναμική και αναπτυσσόμενη Θεσσαλονίκη θα αλλάξει την ποιότητα ζωής για τους κατοίκους της, θα δημιουργήσει ευκαιρίες στους νέους και θα δώσει νέα ώθηση στην οικονομία. Και έτσι μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην έξοδο της χώρας ολόκληρης από την κρίση που σήμερα βιώνει.
Σας καλώ όλους να δουλέψουμε μαζί προς αυτήν την κατεύθυνση.”
