- Εισαγωγική τοποθέτηση
Ο ελληνικός τουρισμός αφορά άμεσα και έμμεσα περίπου στο 30% της οικονομίας της χώρας. Αποτελεί ίσως τον δυναμικότερο τομέα της ελληνικής οικονομίας, ένα τομέα που στήριξε την Ελλάδα στα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης, προσφέροντας εισόδημα, θέσεις εργασίας, και συμβάλλοντας στην κοινωνική συνοχή ειδικά στην Περιφέρεια.
Ο κλάδος δοκιμάστηκε σκληρά στα χρόνια της υγειονομικής κρίσης, αλλά το brand Ελλάδα έχει επιδείξει ανθεκτικότητα και ιδιαίτερη αναπτυξιακή δυναμική στη μετά την πανδημία εποχή.
Το 2023 αποτελεί πλέον το έτος ορόσημο και νέο έτος αναφοράς για τον ελληνικό τουρισμό, ξεπερνώντας σε αφίξεις και έσοδα την προπανδημική χρονιά ρεκόρ του 2019.
Και για το 2024, τα στοιχεία και οι προβλέψεις δείχνουν ότι μπορούμε να είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι. Να περιμένουμε μια θετική χρονιά, παρά τον αυξημένο διεθνή ανταγωνισμό, τις γεωπολιτικές εξελίξεις, αλλά και τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης που επηρεάζουν τον κλάδο μας.
Θεωρούμε, βέβαια, ότι η θετική πορεία των τελευταίων 2 ετών δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελέσει λόγο εφησυχασμού και να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι ο τουρισμός έχει μπει με ασφάλεια σε έναν δρόμο ρεκόρ και επιτυχιών.
Ταυτόχρονα, βλέπουμε όμως ότι στη βάση της ανάπτυξης, το 2023, σε οικονομικό επίπεδο, η αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό έχει οδηγήσει σε μια τάση αυξημένης φορολόγησης της δραστηριότητας.
Σε κοινωνικό επίπεδο, γίνεται κατά τόπους συζήτηση για επιβάρυνση των προορισμών από τις αυξημένες τουριστικές ροές.
Σε περιβαλλοντικό επίπεδο, βιώσαμε πέρυσι με σκληρό τρόπο τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην τουριστική δραστηριότητα.
Παρά τις νέες προκλήσεις, εμείς στον ΣΕΤΕ, πιστεύουμε ότι απαιτείται πίστη στην αναπτυξιακή στρατηγική του ελληνικού τουρισμού με αυξημένη προσαρμοστικότητα και ενσυναίσθηση για ζητήματα που αφορούν στην περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα, αλλά χωρίς συντηρητικές και φοβικές προσεγγίσεις που αποστρέφονται την ανάπτυξη. Οραματιζόμαστε την Ελλάδα ως μια ανοιχτή, φιλόξενη χώρα με μέλλον στον βιώσιμο τουρισμό.
- Εργασιακά ζητήματα
Αποτελεί πλέον κοινή πεποίθηση ότι τα ζητήματα που αφορούν στην αγορά εργασίας, δεδομένων και των δημογραφικών εξελίξεων θα αποτελέσουν σημαντική δομική πρόκληση για τα επόμενα χρόνια. Όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη και για πολλούς κλάδους οικονομικής δραστηριότητας.
Βρισκόμαστε σε διάλογο με τα αρμόδια υπουργεία, αναφορικά με τις απαραίτητες παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας, στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας, την άμβλυνση της εποχικότητας με προγράμματα προσέλκυσης, κατάρτισης και συνεχούς βελτίωσης δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του θεσμοθετημένου πλαισίου των μετακλήσεων, ώστε να ανταποκριθούμε στις νέες απαιτήσεις στον χώρο της εργασίας και στις διεθνείς τάσεις που διαμορφώθηκαν μετά την πανδημία.
Παράλληλα, θεωρούμε ότι η μείωση των εργοδοτικών εισφορών μπορεί να συμβάλει περαιτέρω στην αύξηση των θέσεων εργασίας, του χρόνου απασχόλησης αλλά και τελικά στο καθαρό εισόδημα των εργαζομένων.
O ΣΕΤΕ, ως υπεύθυνος κοινωνικός εταίρος, υποστηρίζει ξεκάθαρα ότι το ανθρώπινο κεφάλαιο παραμένει ο πιο κρίσιμος παράγοντας για την διαμόρφωση του τουριστικού προϊόντος και ότι δεν υπάρχει ποιοτικό τουριστικό προϊόν χωρίς ικανοποιημένους, ασφαλείς και καλά αμειβόμενους εργαζόμενους.
- Βιωσιμότητα / Βιώσιμη Ανάπτυξη
Στον ΣΕΤΕ πιστεύουμε ότι το τουριστικό μας προϊόν επιβάλλεται πλέον να διαμορφώνεται με βάση την κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Σήμερα, ανακοινώσαμε την ενσωμάτωση στη στρατηγική μας μιας νέας σημαντικής πρωτοβουλίας, για τη μετάβαση των τουριστικών επιχειρήσεων στην αειφορία. Την ονομάσαμε Metron Sustainable Tourism by SETE, γιατί μέτρον σημαίνει μέτρηση, αναλογία, αλλά και κανόνας. Ανοίγουμε, έτσι, με υπευθυνότητα το κεφάλαιο της αυτορρύθμιση του κλάδου. Σκοπός μας είναι η δέσμευση και η μετάβαση των τουριστικών επιχειρήσεων σε βιώσιμη λειτουργία δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αυτοδέσμευσης, συμμόρφωσης, αυτοαξιολόγησης, στοχοθέτησης, και πιστοποίησης των επιχειρήσεων στην βιώσιμη λειτουργία. Στο δεύτερο εξάμηνο του 2024 ξεκινάμε την πιλοτική εφαρμογή. Ταυτόχρονα πιστεύουμε ότι η πράσινη μετάβαση μπορεί, και πρέπει, να στηριχθεί από το ταμείο ανάκαμψης και τα υπόλοιπα χρηματοδοτικά εργαλεία, αλλά και το τραπεζικό σύστημα για μεγάλες αλλά εξίσου για μικρομεσαίες τουριστικές επιχειρήσεις.
- Επενδύσεις / Aνταγωνιστικότητα
Οι τουριστικές επενδύσεις ύψους 5,1 δισ. ευρώ το 2023 ήταν σχεδόν διπλάσιες από το 2019 συμβάλλοντας ουσιαστικά στην μείωση του κρίσιμου επενδυτικού κενού. Η συνέχιση της θετικής τάσης αυτής θα εξαρτηθεί όμως από μια σειρά ζητημάτων που επηρεάζουν άμεσα την ελκυστικότητα και ανταγωνιστικότητα των τουριστικών επενδύσεων.
Η επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας και η μείωση των συγκριτικών spreads χρηματοδότησης το περασμένο φθινόπωρο απετέλεσε σίγουρα μία θετική εξέλιξη.
Η νομοθετική ρύθμιση για τη βραχυχρόνια μίσθωση τον περασμένο Δεκέμβριο ήταν μια θετική παρέμβαση κυρίως σε φορολογικού χαρακτήρα ζητήματα. Αναμένουμε περαιτέρω διευκρινίσεις σε ζητήματα λειτουργίας των καταλυμάτων, της διάρκειας των βραχυχρόνιων μισθώσεων αλλά και τον αριθμό των καταλυμάτων όπου προκύπτουν κοινωνικά ζητήματα στέγης.
Η παράταση του μειωμένου ΦΠΑ σε εστίαση και μεταφορές, αμβλύνει μόνο εν μέρει το πρόβλημα του υψηλότερου ΦΠΑ στο τουριστικό πακέτο σε σχέση με τον ανταγωνισμό. Γνωρίζετε το πάγιο αίτημα για μειωμένο ΦΠΑ του τουρισμού κοντά στα επίπεδα των ανταγωνιστών.
Το ίδιο θα λέγαμε ισχύει και με την πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση στο ζήτημα του αιγιαλού που ήταν απαραίτητη και στην οποία συνδράμαμε ως Σύνδεσμος.
Ταυτόχρονα όμως, απαιτείται λύση στη χρονίζουσα εκκρεμότητα του χωροταξικού ζητήματος με συγκεκριμένες χρήσεις γης και με θεσμικές προϋποθέσεις που να διασφαλίζουν ένα αξιόπιστο περιβάλλον επενδύσεων με ασφάλεια δικαίου.
Όπως και η αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων του ΤΑΑ και του ΕΣΠΑ 2021 – 2027, αλλά και του νέου αναπτυξιακού νόμου για τη χρηματοδότηση τουριστικών επιχειρήσεων ειδικά δε για ζητήματα πράσινης μετάβασης.
