Η Διακήρυξη της Βαγδάτης, η οποία δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδιαίτερα σε εμπόλεμο καθεστώς, αλλά και στις προκλήσεις της παράνομης διακίνησης και της κλιματικής κρίσης, υιοθετήθηκε ομόφωνα από τα κράτη-μέλη, στην 6η Υπουργική Σύνοδο του Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών, που πραγματοποιήθηκε στη Βαγδάτη και στην οποία έλαβε μέρος η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη. Στο Φόρουμ, στο οποίο προήδρευσε ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράκ Fuad Hussein, συμμετείχαν εθνικές αντιπροσωπείες από την Ελλάδα, το Ιράκ, την Αίγυπτο, το Ιράν, την Κίνα, την Ιταλία, την Αρμενία, το Περού και τη Βολιβία, καθώς και εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών (OHE, UNESCO, ALESCO, ISESCO).
Όπως τόνισε στην ομιλία της η Λίνα Μενδώνη, «Οι συζητήσεις μας στο πλαίσιο του Forum βοηθούν να προωθήσουμε τη συνεργασία μας και να ανταποκριθούμε στην κοινή μας ευθύνη προς τη Διεθνή Κοινότητα, όσον αφορά στην προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς σε καιρό ειρήνης, αλλά και σε καιρό πολέμου. Ο πόλεμος, δυστυχώς, διατηρεί και επεκτείνει την αποτρόπαια παρουσία του γύρω μας, πλήττοντας τόσο τους ανθρώπους όσο και την πολιτιστική κληρονομιά. Οι ένοπλες συγκρούσεις και η τρομοκρατία συνεχίζουν να παραμονεύουν στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, ενώ τώρα μαίνεται ένας άλλος πόλεμος στην Ουκρανία και τη Μαύρη Θάλασσα, μια περιοχή που εξακολουθεί να είναι γεμάτη με τα μνημεία και τους μύθους των Ελλήνων, των Ρωμαίων και των Ανατολικών λαών. Στο πλαίσιο αυτό, η ανάγκη ιδιαίτερης προστασίας των πολιτιστικών αγαθών σε περιοχές ένοπλων συγκρούσεων από τις καταστροφές, αλλά και από το παράνομο εμπόριο, μέσω του οποίου συχνά χρηματοδοτείται η τρομοκρατία, είναι επίκαιρη και απολύτως αναγκαία».
Επισημαίνοντας τους κινδύνους για την πολιτιστική κληρονομιά από την παράνομη διακίνηση και εμπορία, την κλιματική κρίση και τον υπερ-τουρισμό, η Λίνα Μενδώνη σημείωσε ότι «η διατήρηση της ανθεκτικότητας, της ενότητας και της ακεραιότητας της πολιτιστικής κληρονομιάς σε ένα διαρκώς αυξανόμενο φάσμα απειλών πρέπει να αντιμετωπιστεί σε όλα τα επίπεδα διαμόρφωσης στρατηγικής και σχεδιασμού πολιτικής, και πρωτίστως σε επίπεδο συντονισμένης διεθνούς συνεργατικής δράσης».
Η Υπουργός επέμεινε στην ανάγκη «συντονισμένης διεθνούς δράσης για τον επαναπατρισμό και την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών, που έχουν αφαιρεθεί παράνομα, στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους και στον τόπο προέλευσής τους. Δίνοντας έμφαση σε καινοτόμες προσεγγίσεις, με γνώμονα τη θεωρητική και εφαρμοσμένη επιστημονική έρευνα, την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, μπορούμε να αναπτύξουμε από κοινού δημόσιες πολιτικές που θα βοηθήσουν τις χώρες και τις κοινωνίες μας να αντιμετωπίσουν με επιτυχία παλιές και νέες προκλήσεις».
Διμερείς επαφές στο πλαίσιο της Συνόδου
Η Λίνα Μενδώνη στη συνομιλία της με τον Πρωθυπουργό του Ιράκ Mohammed S. Al-Sudani, στο πλαίσιο της συνάντησής του με τους Υπουργούς, που συμμετείχαν στην Σύνοδο, μετέφερε στον Ιρακινό Πρωθυπουργό τους χαιρετισμούς του Κυριάκου Μητσοτάκη, υπογραμμίζοντας την έμφαση που δίνει η ελληνική κυβέρνηση στα θέματα του επαναπατρισμού κλεμμένων πολιτιστικών αγαθών και στην ανάγκη ανάπτυξης κοινών πρωτοβουλιών των κρατών-μελών του Φόρουμ για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από τις σημερινές απειλές. Ο Ιρακινός Πρωθυπουργός επεσήμανε ότι το Φόρουμ αποτελεί ευκαιρία για τις συμμετέχουσες χώρες να ενισχύσουν τις πολιτικές, πολιτιστικές και οικονομικές τους σχέσεις και να συνεργαστούν για τη διατήρηση της πολιτιστικής και πολιτισμικής κληρονομιάς των χωρών-μελών, την ανάκτηση κλεμμένων πολιτιστικών αγαθών, την ανταλλαγή εμπειριών και τεχνογνωσίας για την αποκατάσταση των αρχαιολογικών τους χώρων.
Στις συναντήσεις της Λίνας Μενδώνη με τον Υπουργό Εξωτερικών Fuad Hussein, Πολιτισμού και Τουρισμού Ahmed Fakak al-Badrani, και του Υφυπουργού Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Laith Majid Hussein, συζητήθηκε η υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών για την προστασία των πολιτιστικών αγαθών από την παράνομη διακίνηση, την παροχή τεχνογνωσίας από την πλευρά της Ελλάδας στη συντήρηση αρχαιοτήτων, καθώς και στη συνεργασία των δύο χωρών σε αρχαιολογικές έρευνες καθώς και στον τομέα ανάπτυξης αρχαιολογικού τουρισμού. Η Λίνα Μενδώνη αναφέρθηκε εκτενώς στον αγώνα που κάνει η ελληνική κυβέρνηση, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα. Σημειώνεται ότι η διοργάνωση της Συνόδου του Φόρουμ των Αρχαίων Πολιτισμών στο Ιράκ, έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς οι πολιτιστικοί θησαυροί της χώρας, οι αρχαιολογικοί χώροι και το Εθνικό Μουσείο έχουν λεηλατηθεί βίαια το 2003, ενώ μέχρι σήμερα έχει ανακτηθεί -από ιδιωτικές κυρίως συλλογές- και επαναπατρισθεί ένας σχετικά περιορισμένος αριθμός.
Η ανάπτυξη συνεργειών στον τομέα των ενάλιων αρχαιοτήτων και του υποθαλάσσιου τουρισμού ήταν το κεντρικό σημείο της συζήτησης μεταξύ της Λίνας Μενδώνη και του Υπουργού Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Ιράν, Ezatollah Zarghami.
Η Υπουργός είχε, επίσης, διμερείς επαφές με την Υπουργό Πολιτισμού της Αιγύπτου Nevine El-Kilany, την Υφυπουργό Εξωτερικών της Ιταλίας Maria Tripodi, καθώς και με τον Αναπληρωτή Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Ύπατο Εκπρόσωπο για τη Συμμαχία των Πολιτισμών Miguel Angel Moratinos.
Η διήμερη παραμονή της Λίνα Μενδώνη στο Ιράκ ολοκληρώθηκε με την επίσκεψή της, μαζί και με τις άλλες αντιπροσωπείες που συμμετείχαν στο Φόρουμ, στον αρχαιολογικό χώρο της Βαβυλώνας.
