«Η πρόκληση για μας», τόνισε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη στην ομιλία της, για τον προϋπολογισμό 2023, «ήταν και παραμένει η μεταστροφή της πολιτικής της πολιτιστικής διαχείρισης από την κληροδοτηθείσα στατική, στη δυναμική αναπτυξιακή προσέγγιση. Στα τρεισήμισι χρόνια διακυβέρνησης συγκροτήσαμε την Πολιτιστική Χάρτα Ανάπτυξης και Ευημερίας, δηλαδή, τον οδικό χάρτη για την ανάδειξη του Πολιτισμού, ως στρατηγικού αναπτυξιακού πόρου και ως σημαντικού παράγοντα κοινωνικής συνοχής και ευημερίας».
«Το διακηρυκτικό μας αφήγημα», τόνισε η Υπουργός, «για τις δημόσιες πολιτικές για τον Πολιτισμό -η Πολιτιστική Χάρτα, η οποία εξειδικεύεται και εξελίσσεται διαρκώς- παρουσιάζει ήδη σημαντικά οφέλη για την οικονομία και για την κοινωνία. Το Υπουργείο Πολιτισμού μέσω έργων και δράσεων, που υλοποιεί συμβάλλει καθοριστικά στην ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος. Ενισχύει τον πολιτιστικό τουρισμό και αποδεδειγμένα καλύπτει το 40% των εσόδων του τουρισμού. Οι επενδύσεις στον Πολιτισμό οδηγούν σε υψηλότερου επιπέδου και εισοδήματος επισκέπτες.
Στο πλαίσιο αυτό καθίσταται πλήρως αντιληπτό ότι η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα.
Σήμερα, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού υλοποιεί το μεγαλύτερο έργων υποδομών, επιπροσθέτως των συμβατικών έργων ρουτίνας. Την περίοδο 2020-2022 εντάχθηκαν 221 νέα έργα, εμφανίζοντας αύξηση δαπανών 313,63% σε σχέση με την περίοδο 2015-2019. Παράλληλα, προετοιμαζόμαστε συστηματικά για την χρηματοδοτική περίοδο 2021-2027, ωριμάζοντας και αδειοδοτώντας μελέτες.
Ο Πολιτισμός αποτελεί διακριτό οικονομικό τομέα. Χρησιμοποιεί πόρους, παράγει προϊόντα και υπηρεσίες, δημιουργεί εισόδημα και θέσεις εργασίας, προσελκύει και προκαλεί επενδύσεις. Η ανάδειξη του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα ως ολοκληρωμένου, βιώσιμου αναπτυξιακού μοχλού των τοπικών κοινωνιών, δημιουργεί οικοσυστήματα επιχειρηματικότητας, συμβάλλοντας καθοριστικά στη κοινωνική συνοχή».
Η Λίνα Μενδώνη αναφέρθηκε στις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει ο Τομέας του Πολιτισμού, στις προγραμματικές δηλώσεις το 2019, ώστε να συμβάλει στην συνολική ανάταξη της χώρας, υλοποιώντας νέα σημαντικά έργα Πολιτισμού με κοινωνικό και αναπτυξιακό πρόσημο, όπως η αποκατάσταση και η ανάδειξη του π. Βασιλικού Κτήματος στο Τατόι, του Στρατοπέδου Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη, η καθολική προσβασιμότητα των αρχαιολογικών χώρων, με κορυφαίο παράδειγμα τα έργα προσβασιμότητας για τους έχοντες κινητικά προβλήματα και προβλήματα όρασης στην Ακρόπολη των Αθηνών. «Σήμερα», είπε «τα έργα αυτά βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη με την αξιοποίηση εθνικών, κοινοτικών και ιδιωτικών πόρων».
Η ανάγκη επέκτασης και αναγέννησης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ένα έργο προτεραιότητας για το ΥΠΠΟΑ, που θα αναμορφώσει συνολικά την συγκεκριμένη περιοχή της πρωτεύουσας. «Σήμερα» είπε, «έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της μελέτης των αρχιτεκτονικών προσχεδίων με 10 διεθνείς συμμετοχές -συμπράξεις μερικών από τα καλλίτερα γραφεία στον κόσμο με κορυφαία ελληνικά- και είναι θέμα ελάχιστων ημερών η δημοσιοποίηση του αποτελέσματος, καθώς η διεθνής επιτροπή αξιολόγησης, που συγκροτήσαμε, ολοκλήρωσε το έργο της και αναμένουμε το πόρισμά της». Σημείωσε ότι και «το πολυαναμενόμενο, από το 2010, Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων στον Πειραιά έχει μπει πλέον σε τροχιά υλοποίησης, καθώς ο διαγωνισμός για την επιλογή του αναδόχου ολοκληρώνεται».
Για τη δέσμευση που είχε αναλάβει για θεσμικές μεταρρυθμίσεις είπε ότι «κάποιες, ήδη ολοκληρώθηκαν, όπως η μετεξέλιξη του π. ΤΑΠ στον ΟΔΑΠ, η ενσωμάτωση των οδηγιών για τα πνευματικά δικαιώματα με διατάξεις με σαφές μεταρρυθμιστικό πρόσημο, η Σύμβαση για τον μεγαλύτερο επαναπατρισμό αρχαιοτήτων, για την επιστροφή των 161 έργων του κυκλαδικού πολιτισμού από ιδιωτική συλλογή της ΝΥ».
Αλλά και άλλες είναι απολύτως ώριμες να προχωρήσουν αμέσως, το 2023, όπως η μετατροπή των πέντε Μουσείων από υπηρεσιακές μονάδες του Υπουργείου σε ΝΠΔΔ, αλλά και ο ενιαίος φορέας για τα οπτικοακουστικά και τα πνευματικά δικαιώματα, και ο φορέας για το βιβλίο.
«Οι βασικοί πυλώνες», τόνισε η Υπουργός, «για την ανάπτυξη δημοσίων πολιτικών στον Πολιτισμό, αναφέρονται στην επίτευξη βιώσιμης και ισχυρής κοινωνίας. Στην προσέλκυση εγχώριων και ξένων επενδύσεων. Στην δημιουργία οικονομικής ανάπτυξης και θέσεων εργασίας «με την ολοκλήρωση σημαντικών έργων, που λίμναζαν και καρκινοβατούσαν για χρόνια, όπως η Εθνική Πινακοθήκη, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο».
Η Λίνα Μενδώνη ανέφερε, τα εξής στοιχεία για τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, και για τα έργα τα οποία υλοποιούνται:
- Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού σήμερα υλοποιεί περισσότερα από 800 έργα, συνολικού προϋπολογισμού, άνω του 1 δις. ευρώ.
- Στα έργα αυτά, ιδιαίτερα εκείνα που εκτελούνται με αυτεπιστασίες από τις υπηρεσίες του Υπουργείου, απασχολούνται περισσότεροι από 4.500 εργαζόμενοι, επιστήμονες, τεχνικοί, υποστηρικτικό και εργατικό προσωπικό.
- Οι πιστώσεις του Τακτικού Προϋπολογισμού ανέρχονται για το 2023 στα 339.969.000 ευρώ και καλύπτουν κυρίως, δαπάνες για την προστασία και την ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος, λειτουργικές ανάγκες των αρχαιολογικών υπηρεσιών και επιχορηγήσεις προς τους εποπτευόμενους από το Υπουργείο πολιτιστικούς φορείς.
- Για πρώτη φορά από το 2014, ο Τακτικός Προϋπολογισμός αυξάνεται κατά 11 σχεδόν εκατομμύρια, που αποτυπώνονται στις μεταβιβαστικές πληρωμές, προκειμένου να ενισχυθούν οι εποπτευόμενοι φορείς του ΥΠΠΟΑ.
- Οι πιστώσεις του Εθνικού και του Συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ύψους 118.594.000 ευρώ, χρηματοδοτούν έργα, όπως η κατασκευή, η βελτίωση, η αναδιοργάνωση πολιτιστικών υποδομών ή η συντήρηση και αποκατάσταση μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, η ενίσχυση των πολιτιστικών φορέων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους. Εξ αυτών, 88.594.000 ευρώ αφορούν στα έργα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης.
- Σήμερα, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού υλοποιεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα έργων υποδομών, επιπροσθέτως των συμβατικών έργων. Με πόρους του ΕΣΠΑ 2014-2020 υλοποιεί 399 έργα, συνολικού προϋπολογισμού 424.000.000 ευρώ.
- Την περίοδο 2020-2022 εντάχθηκαν 221 νέα έργα, εμφανίζοντας αύξηση δαπανών 313,63% σε σχέση με την περίοδο 2015-2019. Παράλληλα, το ΥΠΠΟΑ προετοιμάζεται συστηματικά για την χρηματοδοτική περίοδο 2021-2027, ωριμάζοντας και αδειοδοτώντας μελέτες.
- Από το Ταμείο Ανάκαμψης έχουν εξασφαλιστεί πόροι άνω των 636.000.000 ευρώ. Ηδη υλοποιούνται 117 έργα, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 400.000.000 ευρώ, και αμέσως εκκινούν και τα υπόλοιπα.
- Στο πλαίσιο της συνεργασίας του ΥΠΠΟΑ με την Τοπική και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, αλλά και με τα πανεπιστημιακά ιδρύματα, αξιοποιώντας πλήρως το εργαλείο των Προγραμματικών Συμβάσεων Πολιτισμικής Ανάπτυξης, τα τελευταία 3,5 έτη έχουν υπογραφεί 269 Προγραμματικές Συμβάσεις, ενισχύοντας τους πόρους για έργα Πολιτισμού με περισσότερα από 150.000.000 ευρώ, ικανοποιώντας, παράλληλα, πάγιες απαιτήσεις των τοπικών κοινωνιών.
