Τα ερωτήµατα και την αγωνία του ξενοδοχειακού κλάδου για το άµεσο µέλλον λόγω της δυσµενούς οικονοµικής συγκυρίας θέτει µε σαφήνεια στο Epsilon7 o Πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιµελητηρίου Ελλάδος κ. Αλέξανδρος Βασιλικός.
Αποδίδει τις πολύ αυξηµένες φετινές επιδόσεις του ελληνικού τουρισµού στο θετικό momentum που δηµιούργησε η άρση των ταξιδιωτικών περιορισµών µετά την πανδηµία, τις αυξηµένες αποταµιεύσεις την περίοδο του εγκλεισµού και την έντονη επιθυµία για ταξίδια που οδήγησαν στην «υπερυσυσσώρευση ζήτησης για τον ευρωπαϊκό νότο».
Ωστόσο, εκτιµά ότι το 2023 τα δεδοµένα θα είναι διαφορετικά, κυρίως λόγω της συνεχούς αύξησης στο κόστος διαβίωσης σε όλο τον κόσµο. Σε συνδυασµό µάλιστα µε την άνοδο του λειτουργικού κόστους των ξενοδοχείων, δηλώνει την ανησυχία του για τον επερχόµενο χειµώνα. «Δεν πρέπει την εικόνα της πολύ ιδιαίτερης φετινής χρονιάς να την προβάλλουµε και ως εικόνα του µέλλοντος. Γι’ αυτό και υπάρχει ανησυχία».
Ειδικά για τα ξενοδοχεία 12µηνης λειτουργίας πόλεων και ορεινών προορισµών που πέρασαν µέσα από συµπληγάδες το πρώτο τετράµηνο του 2022 και καλούνται πάλι να ανταπεξέλθουν σε ένα δύσκολο χειµώνα, µε την αύξηση του ενεργειακού κόστους και όλων των λειτουργικών εξόδων να δηµιουργούν πελώρια ερωτηµατικά για τις πληρότητες που απαιτούνται προκειµένου να τα βγάλουν πέρα», σηµειώνει χαρακτηριστικά.
Για τους λόγους αυτούς ο Πρόεδρος του Ξ.Ε.Ε. επισηµαίνει ότι αφενός κανείς δεν µπορεί να κάνει προβλέψεις για το αν θα έχουµε ρεκόρ αφίξεων στο σύνολο της χρονιάς, αφετέρου ότι µεγαλύτερη σηµασία έχουν πλέον οι νέοι ποιοτικοί στόχοι που πρέπει να θέσει ο ελληνικός τουρισµό, µε µεγαλύτερη προσαρµοστικότητα στις διακυµάνσεις του διεθνούς περιβάλλοντος. Εξηγεί πως «αυτή η προετοιµασία είναι απαραίτητη και όχι να εφησυχάσουµε πως έχουµε µπει σε µια κανονικότητα και πως θα έχουµε κάθε χρόνο 33 εκ. αφίξεις που το 70% εξ αυτών θα αφορούν αποκλειστικά και µόνο το τρίµηνο του καλοκαιριού».
Ο κύριος Βασιλικός ζητά «κριτήρια και όρους» για το πλαίσιο βραχυχρόνιας µίσθωσης κατοικιών στη χώρα µας το οποίο χαρακτηρίζει ως ένα «παντελώς αρρύθµιστο και ανεξέλεγκτο τοπίο» που συνιστά ένα «µείζον ζήτηµα αθέµιτου ανταγωνισµού» για τα ξενοδοχεία. Για το παρόν και το µέλλον του ξενοδοχειακού κλάδου, ο Πρόεδρος του Ξ.Ε.Ε. τονίζει την κρίσιµη διάσταση που έχει ο ψηφιακός µετασχηµατισµός προκειµένου κάθε ξενοδοχείο «να επιτύχει τους στρατηγικούς επιχειρηµατικούς στόχους του αλλά και να δηµιουργήσει εφαρµογές που συµβάλλουν στην επίτευξη στόχων βιωσιµότητας, εξοικονόµησης ενέργειας, χαµηλότερου οικολογικού αποτυπώµατος που παίζουν πλέον ένα όλο και πιο σηµαντικό ρόλο στην πορεία της πράσινης µετάβασης του ελληνικού τουρισµού».
Πιο συγκεκριμένα μπορείτε να δείτε παρακάτω την πλήρη συνέντευξη
ΕΡ: Κύριε Βασιλικέ, η ισχυρή άνοδος του τουρισµού δίνει φέτος σηµαντική ανάσα στην ελληνική οικονοµία. Μπορείτε να µας δώσετε µία συνολική εικόνα σε αριθµούς, σύµφωνα µε τα έως τώρα διαθέσιµα στοιχεία; Τα έσοδα των τουριστικών επιχειρήσεων κινήθηκαν ανοδικά, σε πορεία ανάλογη µε την αύξηση των τουριστικών αφίξεων;
Βασιλικός: O ελληνικός τουρισµός όπως και στη δεκαετή οικονοµική κρίση αποδεικνύει πως είναι αυτός που θα στηρίξει την εθνική οικονοµία στις µεγάλες προκλήσεις που αντιµετωπίζει. Παρά τις κατά καιρούς αιτιάσεις περί «τουριστικής µονοκαλλιέργειας», σήµερα για µια ακόµη φορά, είναι τα αποτελέσµατα στον τουρισµό που συνεισφέρουν στην απασχόληση και στη θετική αναπτυξιακή δυναµική της χώρας ενώ ταυτόχρονα δηµιουργούν το δηµοσιονοµικό χώρο που επιτρέπει στο κράτος την εφαρµογή µέτρων στήριξης της κοινωνίας ενόψει ενός πολύ δύσκολου χειµώνα εξαιτίας του ενεργειακού κόστους και της συνολικότερης ακρίβειας που αυτό πυροδοτεί.
Τώρα, συνοπτικά, η πορεία των εσόδων είναι θετική αλλά θα µιλήσουµε µε πραγµατικά στοιχεία, όπως κάνουµε πάντα στο Ξ.Ε.Ε., όταν κάνουµε τον απολογισµό της χρονιάς. Πρέπει ωστόσο να σηµειωθεί πως η µεγάλη πρόκληση των ξενοδοχείων για φέτος δεν είναι τα έσοδα αλλά τα έξοδα. Μπορεί η µεγάλη πλειοψηφία των προορισµών να έχει θετικό πρόσηµο στην τουριστική κίνηση και να δηµιουργούνται τζίροι για τις επιχειρήσεις, όµως τα λειτουργικά έξοδα έχουν σκαρφαλώσει σε πραγµατικά δυσθεώρητα ύψη. Κι αυτό αφορά οριζόντια όλες τις κατηγορίες εξόδων ενός ξενοδοχείου. Όταν λοιπόν θα δούµε, µέσα από τη συστηµατική έρευνα που κάνει σταθερά το Ι.Τ.Ε.Π. για λογαριασµό του Ξ.Ε.Ε., τι µένει πραγµατικά στο ταµείο του ξενοδοχείου θα κάνουµε και την οριστική αποτίµηση της χρονιάς για το κλάδο.
ΕΡ: Έχετε ενδείξεις για την πορεία των τουριστικών ροών το φθινόπωρο και το χειµώνα; Από τι πιστεύετε ότι θα εξαρτηθεί ο στόχος της υπέρβασης των επιδόσεων του 2019;
Βασιλικός: Εµείς ως Ξ.Ε.Ε. ποτέ δεν κάναµε σηµείο αναφοράς και µέτρο σύγκρισης το 2019. Ναι ήταν µια χρονιά που σηµειώθηκε ένα ρεκόρ, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τόσο τα πλεονεκτήµατα όσο και τις αδυναµίες της χώρας ως παγκόσµιου προορισµού. Για να πάµε µπροστά δεν γίνεται να κοιτάµε συνεχώς πίσω. Ειδικά όταν ο κόσµος έχει αλλάξει και δεν έχει καµία σχέση µε αυτό που ήταν το 19. Χρειαζόµαστε νέους ποιοτικούς στόχους. Να µιλήσουµε για µέση διάρκεια παραµονής, για µέση δαπάνη, για κατηγορίες επισκεπτών, κ.λπ.. Αυτά είναι που πρέπει να µας απασχολούν και είναι δευτερεύων να πιάσουµε ή να ξεπεράσουµε τον απόλυτο αριθµό των αφίξεων του 19.
Από κει και πέρα στη συγκυρία που βιώνουµε, µε το κόστος διαβίωσης να αυξάνεται καθηµερινά στην κυριολεξία, δεν µπορεί να κάνει κάποιος προβλέψεις. Κι αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουµε και να το σεβαστούµε όλοι διότι είναι τόσο ρευστό και µεταβαλλόµενο το περιβάλλον που είναι λάθος να κάνουµε εκτιµήσεις χωρίς να γνωρίζουµε όλα τα δεδοµένα. Ακριβώς γι αυτό το λόγο επιµένουµε και σε ένα τουριστικό µοντέλο που θα είναι ευέλικτο και θα έχει τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις, όποιες κι αν είναι αυτές. Προσαρµοστήκαµε όταν έπεσε η ζήτηση, προσαρµοστήκαµε και τώρα που ανέβηκε. Αυτή την ικανότητα προσαρµογής πρέπει να ενισχύσουµε διότι οι διακυµάνσεις του διεθνούς περιβάλλοντος θα µοιάζουν όλο και περισσότερο µε καρδιογράφηµα. Αυτή η προετοιµασία είναι απαραίτητη και όχι να εφησυχάσουµε πως έχουµε µπει σε µια κανονικότητα και πως θα έχουµε κάθε χρόνο 33 εκ. αφίξεις που το 70% εξ αυτών θα αφορούν αποκλειστικά και µόνο το τρίµηνο του καλοκαιριού.
Είναι µακριά από την πραγµατικότητα του κόσµου µας αυτή η απλουστευτική συλλογιστική.
ΕΡ: Δεν είναι µόνο η Ελλάδα, αλλά φαίνεται πως λίγο ή πολύ όλες οι χώρες-τουριστικοί προορισµοί έχουν φέτος ανακάµψει σηµαντικά. Ήταν µήπως το αίσθηµα του «εγκλεισµού» των πολιτών τα προηγούµενα λόγω της πανδηµίας σε όλο τον κόσµο που οδήγησε στην έκρηξη του τουρισµού, ή εκτιµάτε πως θα έχει συνέχεια και το 2023; Πόσο σας φοβίζουν η παγκόσµια γεωπολιτική αστάθεια και τα οικονοµικά προβλήµατα που αναδύονται λόγω της ενεργειακής κρίσης ακόµη και σε ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες;
Βασιλικός: Πρώτα απ’ όλα οφείλουµε να αναγνωρίσουµε τη συµβολή όλων των κρίκων της τουριστικής αλυσίδας, από την κυβέρνηση και την αυτοδιοίκηση µέχρι τις επιχειρήσεις, τους εργαζόµενους και τις τοπικές κοινωνίες, στην επιτυχή διαχείριση της µεγαλύτερης κρίσης που γνώρισε ο τουρισµός στη σύγχρονη ιστορία του. Έγινε µια τιτάνια προσπάθεια, άξια πολλών συγχαρητηρίων, µε τον καθένα να δίνει τον καλύτερο εαυτό του από τη δική του θέση ευθύνης. Έτσι πράγµατι µπορέσαµε να αξιοποιήσουµε το momentum της έντονης επιθυµίας του κόσµου να ταξιδέψει καθώς µάλιστα είχε κάνει και αποταµιεύσεις κατά τη διάρκεια των περιορισµών σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Ας µη ξεχνάµε επίσης πως πολλοί διεθνείς προορισµοί είτε είναι ακόµη κλειστοί, είτε δηµιουργούν µια ανασφάλεια, οπότε και οι Ευρωπαίοι που είναι η βασική αγορά µας παρέµειναν στην Ευρώπη.
Όλα αυτά τα στοιχεία δηµιούργησαν µια υπερσυσσώρευση ζήτησης για τον ευρωπαϊκό νότο. Κι ήταν αυτή που σε τελική ανάλυση έκανε τη µεγάλη διαφορά στη σεζόν. Αυτό όµως δεν θα επαναλαµβάνεται κάθε χρόνο. Η ζωή δεν είναι replay. Τα δεδοµένα αλλάζουν και ήδη ακούγονται τα «καµπανάκια» που σχετίζονται µε το κύµα του πληθωρισµού και των ανατιµήσεων. Θα υπάρχουν σοβαρές πιέσεις στα εισοδήµατα και τις καταθέσεις των ευρωπαϊκών νοικοκυριών. Επιπλέον µε την εκτόνωση σε διακοπές και ταξίδια φέτος, η επιθυµία θα βαίνει µειούµενη. Και ασφαλώς όλοι οι προορισµοί θα αρχίσουν να ανοίγουν. Άρα δεν πρέπει την εικόνα της πολύ ιδιαίτερης φετινής χρονιάς να την προβάλλουµε και ως εικόνα του µέλλοντος. Γι’ αυτό και υπάρχει ανησυχία.
Ειδικά για τα ξενοδοχεία 12µηνης λειτουργίας πόλεων και ορεινών προορισµών που πέρασαν µέσα από συµπληγάδες το πρώτο τετράµηνο του 2022 και καλούνται πάλι να ανταπεξέλθουν σε ένα δύσκολο χειµώνα, µε την αύξηση του ενεργειακού κόστους και όλων των λειτουργικών εξόδων να δηµιουργούν πελώρια ερωτηµατικά για τις πληρότητες που απαιτούνται προκειµένου να τα βγάλουν πέρα.
ΕΡ: Πόσο µεγάλο ήταν τελικά το πλήγµα στα ελληνικά ξενοδοχεία από την απώλεια των Ρώσων τουριστών;
Βασιλικός: Για κάποια ξενοδοχεία το πλήγµα ήταν και παραµένει σοβαρό, διότι δεν είχαν όλα τα ξενοδοχεία τη δυνατότητα να αναπληρώσουν αυτό το κενό. Ωστόσο τα προαναφερόµενα χαρακτηριστικά της συγκυρίας και η µεγάλη ζήτηση έδωσαν τη δυνατότητα στη µεγάλη πλειοψηφία και των προορισµών και των ξενοδοχείων να ισοσκελίσουν τις απώλειες µε άλλες εθνικότητες.
ΕΡ: Ποιο είναι σήµερα το αποτύπωµα του ξενοδοχειακού κλάδου στον ελληνικό τουρισµό; Ποια είναι τα σηµαντικότερα προβλήµατα που αντιµετωπίζει; Έχει αφήσει «πίσω του» τις ζηµίες από την περίοδο της πανδηµίας;
Βασιλικός: Οι προκλήσεις για τον κλάδο µεταβάλλονται µέσα στο χρόνο. Πρώτα απ’ όλα είναι αλήθεια πως σε παγκόσµιο επίπεδο η έντονη εργασιακή ανασφάλεια λόγω της πανδηµίας οδήγησε σε µια αξιοσηµείωτη έξοδο ανθρώπινου δυναµικού που είτε αναζήτησε εργασία σε άλλους τοµείς, είτε ακολούθησε άλλες µορφές εργασίας. Σοβαρή πρόκληση είναι επίσης το διαρκώς αυξανόµενα κόστος της ενέργειας και των προµηθειών ενός ξενοδοχείου που εκτοξεύουν τα λειτουργικά έξοδά του. Επιπλέον ο πληθωρισµός κάνει ακριβότερο το χρήµα και ήδη ξεκινούν οι αυξήσεις των επιτοκίων που επηρεάζουν άµεσα υφιστάµενες ή δυνητικές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων. Και όλα αυτά συµβαίνουν τη στιγµή που το ξενοδοχείο πρέπει να επενδύσει για να παραµένει ανταγωνιστικό. Θυµίζω ότι τα ξενοδοχεία είναι ο µεγαλύτερος ιδιώτης επενδυτής στη χώρα, αφού κάθε χρόνο επενδύουν 1 δισ. ευρώ για ανακαινίσεις και αναβαθµίσεις των µονάδων, δηµιουργώντας δουλειές, εισοδήµατα, τζίρους και θετικό αποτύπωµα σχεδόν για το σύνολο της πραγµατικής οικονοµίας.
ΕΡ: Σηµαντική άνοδο εµφανίζουν και οι τουριστικές ροές µέσω βραχυχρόνιων µισθώσεων κατοικιών. Εξακολουθείτε να θεωρείτε ότι υπάρχουν «γκρίζες ζώνες» στον τρόπο λειτουργίας τους;
Βασιλικός: Όχι δεν υπάρχει καµία γκρίζα ζώνη. Πρόκειται για ένα παντελώς αρρύθµιστο και ανεξέλεγκτο τοπίο. Βλέπουµε κάθε µέρα στα δελτία ειδήσεων καθηγητές να κοιµούνται σε παραλίες, γιατρούς να φεύγουν από τα νησιά, φοιτητές να µην έχουν στέγη λόγω ακριβών ενοικίων. Πίσω από την «αθώα» και «ειδυλλιακή» εικόνα ενός ιδιώτη που νοικιάζει το σπίτι του σε επισκέπτες για να ενισχύσει το προσωπικό του εισόδηµα, κρύφτηκε µια ανεξέλεγκτη δραστηριότητα µε πρωταγωνιστές εταιρείες – µεγαθήρια, που κάνουν µαζικές αγορές ακινήτων και παρέχουν ανεξέλεγκτα υπηρεσίες φιλοξενίας χωρίς τις προϋποθέσεις και τις πιστοποιήσεις που απαιτούνται στον υπερυθµισµένο ξενοδοχειακό κλάδο. Επιπλέον σε προορισµούς που δοκιµάζεται η φέρουσα ικανότητα των υποδοµών τους κατά τη θερινή περίοδο πρέπει να έχουµε υπόψη πως τα προβλήµατα δεν προκύπτουν από τα ξενοδοχεία αλλά από άλλες δραστηριότητες.
Συνεπώς έχουµε ένα µείζον ζήτηµα αθέµιτου ανταγωνισµού που πυροδοτεί έντονα κοινωνικά προβλήµατα στέγασης και απειλεί ανά πάσα στιγµή να τινάξει στον αέρα τη διεθνή εικόνα των ελληνικών προορισµών. Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουµε τον τροχό για να το αντιµετωπίσουµε. Αρκεί να κάνουµε ότι έχουν κάνει όλες σχεδόν οι χώρες του δυτικού κόσµου, βάζοντας συγκεκριµένα κριτήρια και όρους για να µπει τάξη στο σηµερινό χάος. Αν θέλουµε να διαµορφώσουµε το τουριστικό µοντέλο ποιότητας µε ορίζοντα τουλάχιστον µια δεκαετίας, ας ξεκινήσουµε από αυτό, την ποιότητα και την ασφάλεια των καταλυµάτων.
ΕΡ: Πως βλέπετε την έννοια του ψηφιακού µετασχηµατισµού και της καινοτοµίας στο χώρο του τουρισµού και ειδικότερα στον ξενοδοχειακό κλάδο; Βελτιώνουν οι ψηφιακές τεχνολογίες τη λειτουργία και την κερδοφορία των ξενοδοχείων καθώς και την εµπειρία του επισκέπτη;
Βασιλικός: Το µέλλον είναι ψηφιακό, δεν υπάρχει καµία αµφιβολία γι’ αυτό. Στη διάρκεια της πανδηµίας είχαµε την ευκαιρία να κάνουµε µια µεγάλη έρευνα- µελέτη για τον ψηφιακό µετασχηµατισµό στον κλάδο, την οποία και παραδώσαµε στα αρµόδια υπουργεία για να τη λάβουν υπόψη στις πολιτικές ενίσχυσης που σχεδιάζονται προς αυτή την κατεύθυνση µέσω του Ταµείου Ανάκαµψης και του νέου Ε.Σ.Π.Α.. Επιπλέον είναι γνωστό πως το Ξ.Ε.Ε. δηµιούργησε πριν από τρία χρόνια τον CapsuleT, τον πρώτο επιταχυντή νεοφυών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στον τουρισµό. Τα αποτελέσµατα είναι κάτι παραπάνω από θετικά. Πάνω από 70 νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν βρει σήµερα το δρόµο τους στην αγορά µέσα από το Πρόγραµµα που µπαίνει πλέον στον πέµπτο κύκλο προσκλήσεων. Καθόλου τυχαία λοιπόν ο CapsuleT βραβεύτηκε πρόσφατα ως το καλύτερο πρόγραµµα επιτάχυνσης στη Νότια Ευρώπη καθώς δηµιουργούµε ένα πραγµατικό οικοσύστηµα καινοτοµίας για την ελληνική φιλοξενία και τις νέες ανάγκες της. Ο ψηφιακός µετασχηµατισµός έχει κρίσιµη διάσταση για κάθε ξενοδοχείο προκειµένου να επιτύχει τους στρατηγικούς επιχειρηµατικούς στόχους του αλλά και να δηµιουργήσει εφαρµογές που συµβάλλουν στην επίτευξη στόχων βιωσιµότητας, εξοικονόµησης ενέργειας, χαµηλότερου οικολογικού αποτυπώµατος που παίζουν πλέον ένα όλο και πιο σηµαντικό ρόλο στην πορεία της πράσινης µετάβασης του ελληνικού τουρισµού. Είναι εξαιρετικά σηµαντικό λοιπόν µέσα από τις δράσεις µας να φέρνουµε πιο κοντά το ξενοδοχείο µε τη νεανική επιχειρηµατικότητα και τις startup των νέων τεχνολογιών ώστε να εξοικειώνεται µε την καινοτοµία και τις έξυπνες λύσεις στη λειτουργία του.
ΕΡ: Με ποιες δράσεις υποστηρίζει τα µέλη του το Ξενοδοχειακό Επιµελητήριο Ελλάδας;
Βασιλικός: Οι δράσεις µας είναι τριών επιπέδων. Πρώτα, οι παρεµβάσεις µας και οι προτάσεις πολιτικής που καταθέτουµε στο δηµόσιο διάλογο ανάλογα µε τη συγκυρία και τεκµηριώνονται πάντοτε υπεύθυνα µε βάση στοιχεία, έρευνες και µελέτες. Διασυνδέουµε επίσης το ελληνικό ξενοδοχείο µε την ευρωπαϊκή και την παγκόσµια αγορά, µέσω της εκπροσώπησης του κλάδου στην «καρδιά» της ευρωπαϊκής φιλοξενίας, στην Εκτελεστική Επιτροπή της HOTREC, καθώς και µέσω του ετήσιου Διεθνούς Φόρουµ Φιλοξενίας που πραγµατοποιούµε και έχει αναγνωριστεί ως κορυφαίος θεσµός διαλόγου, ενηµέρωσης, πληροφόρησης και ανταλλαγής τεχνογνωσίας για τον κλάδο της φιλοξενίας. Για το Ξ.Ε.Ε. είναι υψηλή προτεραιότητα να έχουν όλα τα µέλη του πρόσβαση σε υπεύθυνη πληροφόρηση, έγκυρη ενηµέρωση και εξειδικευµένη γνώση για τη διαµόρφωση της επιχειρηµατικής στρατηγικής τους.
Δεύτερον, δίνουµε ειδική έµφαση στην ενίσχυση και την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τα µέλη µας. Χαρακτηριστικό παράδειγµα η δηµιουργία πλατφόρµας για τα υγειονοµικά πρωτόκολλα που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην τουριστική επανεκκίνηση. Ταυτόχρονα, υπάρχει ένα πλήθος εφαρµογών, από τις ψηφιακές υπηρεσίες για την έκδοση πιστοποιητικών, βεβαιώσεων, πληρωµών κ.λπ. µέχρι την πλατφόρµα δήλωσης αµοιβών για τα πνευµατικά και συγγενικά δικαιώµατα. Κι από το HelpDesk για ευρωπαϊκά προγράµµατα ενίσχυσης των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων µέχρι τα reports διαδικτυακών αξιολογήσεων ξενοδοχείων σε µηνιαία και ετήσια βάση καθώς και τη λειτουργία Παρατηρητηρίου Παραπλανητικής Διαδικτυακής Διαφήµισης για τον εντοπισµό παράνοµων δραστηριοτήτων φιλοξενίας.
Τρίτον, µε σειρά δράσεων υπηρετούµε συγκεκριµένους στρατηγικούς στόχους. Την ποιότητα του ξενοδοχειακού προϊόντος µέσα από την προτυποποίηση του σήµατος “Boutique Hotel”. Τη διασύνδεση µε την ποιοτική πρωτογενή παραγωγή µέσα από το «Ελληνικό Πρωινό» στο οποίο έχουν πιστοποιηθεί 1.250 ξενοδοχεία. Κι εδώ έχει σηµασία να τονιστεί η συνεισφορά του κλάδου στον πρωτογενή και δευτερογενή τοµέα της χώρας καθώς σύµφωνα µε έρευνα του Ι.Τ.Ε.Π. το 88% της δαπάνης των ξενοδοχείων για αγορά τροφίµων και ποτών αφορά σε αγορά ελληνικών προϊόντων. Το 36% από παραγωγούς εντός του νοµού και το 52% από την υπόλοιπη Ελλάδα.Tον ψηφιακό µετασχηµατισµό µέσω του CapsuleT στον οποίο ήδη αναφερθήκαµε. Την κοινωνική ευθύνη µε έµφαση σε θέµατα βιώσιµης ανάπτυξης µέσω του νέου φορέα “HOTELS FOR” και τη σύναψη σχετικού Πρωτοκόλλου Συνεργασίας µε το Υπουργείο Τουρισµού. Την καλλιέργεια της συνείδησης φιλοξενίας στην κοινωνία, µε την προετοιµασία ειδικών δράσεων σε συνεργασία µε εκπαιδευτικούς θεσµούς.
