Άποψη της έκθεσης. (© TAΠΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο σε συνεργασία με την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών διοργανώνουν την περιοδική έκθεση «Αδριανός και Αθήνα. Συνομιλώντας με έναν ιδεατό κόσμο» στην αίθουσα 31α της Συλλογής των Γλυπτών. Η έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο της συμπλήρωσης 1900 χρόνων από την ανάρρηση του φιλέλληνα αυτοκράτορα Αδριανού στον θρόνο το 117 μ.Χ., επέτειος που εορτάστηκε ποικιλότροπα από μεγάλα ευρωπαϊκά μουσεία και πολιτιστικούς φορείς.
Εικονιστική μαρμάρινη κεφαλή του αυτοκράτορα Αδριανού (117-138 μ.Χ.).
Βρέθηκε το 1933 στην Αθήνα, στη λεωφόρο Συγγρού. Χρονολογείται το 130-140 μ.Χ. (© TAΠΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)
Η έκθεση, όπως ανέφερε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λυδία Κονιόρδου, κατά την παρουσίαση της Τετάρτης 22 Νοεμβρίου 2017 στο Αρχαιολογικό Μουσείο, εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ιταλία που αφορά την εντατικοποίηση των πολιτιστικών και μορφωτικών σχέσεων των δύο χωρών, ειδικότερα στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, έτσι όπως διατυπώθηκε στη διμερή συνάντηση των δύο Υπουργών, με την ευκαιρία της υπογραφής του Μνημονίου Συνεργασίας.
Η εικονιστική προτομή του Αδριανού σε μια ιδεατή συνομιλία με τον Επικούρειο φιλόσοφο Μητρόδωρο (331/0-278/7 π.Χ.), τους δύο αντιπροσώπους της Δεύτερης Σοφιστικής Αντώνιο Πολέμωνα (88-145 μ.Χ.) και Ηρώδη του Αττικού (101-178 μ.Χ.), καθώς και τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα και Στωικό φιλόσοφο Μάρκο Αυρήλιο (161-180 μ.Χ.). Στο βάθος οι προτομές και κεφαλές των «Κοσμητών» παρακολουθούν τον νοητό διάλογο. (© TAΠΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)
Στόχος της έκθεσης είναι να παρουσιασθεί ο φιλελληνισμός του Αδριανού και να προβληθεί η αξία και η σημασία που διατηρεί μέχρι τις μέρες μας η κληρονομιά του. Προωθώντας την ώσμωση της ελληνικής διανόησης με τη ρωμαϊκή παράδοση, ο Αδριανός συνεισέφερε αποφασιστικά στη διαμόρφωση μιας κοινής πολιτισμικής βάσης, που αποτέλεσε ένα από τα ουσιωδέστερα στοιχεία του δυτικού πολιτισμού. Από την άποψη αυτή, η έκθεση σηματοδοτεί και προαναγγέλλει το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς που θα εορταστεί το 2018. Τα εκθέματα, 40 στο σύνολό τους, προέρχονται από τις συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.
Εικονιστικές προτομές και κεφαλές «Κοσμητών» του 2ου και 3ου αι. μ.Χ. από την Αθήνα. (© TAΠΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)
Η αίθουσα των Αθηναίων Κοσμητών στη μόνιμη έκθεση της Συλλογής Γλυπτών επιλέχθηκε ως το ιδανικό σκηνικό για την ανάπτυξη της μουσειολογικής ιδέας. Πορτραίτα του αυτοκράτορα Αδριανού τοποθετήθηκαν στο κέντρο της αίθουσας σε ένα νοερό φιλοσοφικό διάλογο για τον ελληνικό πολιτισμό με εμβληματικές μορφές διανοητών της αρχαιότητας, όπως ο Μητρόδωρος, ο Αντώνιος Πολέμων και ο Ηρώδης του Αττικού. Τη φανταστική συνομιλία παρακολουθούν τα πορτραίτα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη ως σύμβολα της ελληνικής φιλοσοφικής σκέψης και οι Κοσμητές, οι αξιωματούχοι που είχαν την ευθύνη της διανοητικής και σωματικής εκπαίδευσης των εφήβων στα αθηναϊκά γυμνάσια της αυτοκρατορικής περιόδου. Μέσα από το εμπλουτισμένο εκθεσιακό αφήγημα, οι θεματοφύλακες της παραδοσιακής ελληνικής παιδείας προσεγγίζονται με νέα ερμηνευτικά μέσα, που αναδεικνύουν τη βαθιά πνευματική συγγένεια του ελληνικού και του ρωμαϊκού πολιτισμού. Ο κόσμος των Γυμνασίων της Αθήνας ζωντανεύει επίσης με μια σειρά αντιπροσωπευτικών εκθεμάτων και την υπέροχη προτομή του Αντίνοου, του αγαπημένου συντρόφου του Αδριανού, που θεοποιήθηκε μετά τον πρόωρο θάνατό του και λατρευόταν στα Γυμνάσια ως πρότυπο νεανικής ομορφιάς και ρώμης.
Εικονιστική προτομή του Αντίνοου, από την Πάτρα (130-138 μ.Χ.). Δίπλα της στήλη με κατάλογο των αξιωματούχων του Γυμνασίου και των εφήβων κατά φυλές. Από την Αθήνα. Γύρω στο 212/213 μ.Χ. (© TAΠΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)
Η περιήγηση στην έκθεση ολοκληρώνεται με την επίσκεψη σε δύο άλλα σημεία του εκθεσιακού χώρου, που αναδεικνύουν συμπληρωματικές διαστάσεις της παρουσίας του Αδριανού στην Αθήνα και δημιουργούν έναν παράλληλο θεματικό περίπατο στο υπόλοιπο μουσείο. Στο πλαίσιο της επιτυχημένης δράσης «Αθέατο Μουσείο», από τις 13 Νοεμβρίου 2017 έως τις 4 Μαρτίου 2018, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να χαρούν δύο μοναδικά εκθέματα που αναδύονται από τις αποθήκες για πρώτη φορά. Η επιγραφή με το όνομα του αυτοκράτορα Αδριανού και την επωνυμία Ολύμπιος, χρονολογείται περί το 132 μ.Χ. και αποτελεί αυθεντική μαρτυρία της αναγνώρισης της προσφοράς του αυτοκράτορα από τους πολίτες της Αθήνας. Δίπλα της στέκει μια δεύτερη προτομή του αφηρωισμένου Αντίνοου, από την Πάτρα. Ο θεματικός περίπατος ολοκληρώνεται στην Αιγυπτιακή συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, όπου το αιγυπτιάζον άγαλμα του Αντίνοου από το ιερό των Αιγυπτίων Θεών στον Μαραθώνα υποδέχεται τους επισκέπτες και διηγείται με τον δικό του τρόπο τις πνευματικές αναζητήσεις της εποχής.
Άποψη της έκθεσης. (© TAΠΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)
Η έκθεση τελεί υπό την Αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας κυρίου Προκοπίου Παυλοπούλου.
Εγκαίνια έκθεσης
Δευτέρα 27 Νοεμβρίου 2017, ώρα 18.00 (με επίδειξη πρόσκλησης)
Τα εγκαίνια θα τελέσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κύριος Προκόπης Παυλόπουλος, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού κυρίας Λυδίας Κονιόρδου.
Η τελετή εγκαινίων θα ξεκινήσει με εορταστικό προανάκρουσμα από το κουιντέτο ξύλινων πνευστών της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ.
Η έκθεση έχει ετήσια διάρκεια.
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα 13:00-20:00, Τρίτη-Κυριακή: 09:00-16:00
Διεύθυνση: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Πατησίων 44, Αθήνα 10682
Τηλ: 213214 4856, 213214 4858 Fax: 210 8213573
Email: eam@culture.gr
