Στον παγκόσμιο χάρτη των σημαντικών καταδυτικών προορισμών φιλοδοξεί να μπει η Αλόννησος, που βλέπει τους επισκέπτες αυτής της εναλλακτικής μορφής τουρισμού να διπλασιάζονται κάθε χρόνο, από το 2011, όταν «άνοιξαν» 14 καταδυτικά σημεία του νησιού.
Η εκπληκτική διαύγεια του νερού, με υποβρύχια ορατότητα που φτάνει ως και τα 30 μέτρα, η πλούσια βιοποικιλότητα λόγω των αυστηρών περιορισμών προστασίας του Θαλάσσιου Πάρκου, τα ζεστά και ακίνδυνα νερά, αλλά και τα διάσπαρτα αρχαία ναυάγια στον βυθό, συνθέτουν ένα ιδανικό περιβάλλον για την παγκόσμια καταδυτική κοινότητα, η οποία επίσης αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο.
«Απογείωση» της τουριστικής κίνησης αναμένεται με το άνοιγμα των πρώτων Υποβρύχιων Μουσείων, ενός φιλόδοξου εγχειρήματος που ίσως ξεκινήσει από το επόμενο καλοκαίρι, δίνοντας τη δυνατότητα στους δύτες να επισκέπτονται και να θαυμάζουν κάποια από τα δεκάδες εντυπωσιακά αρχαία, βυζαντινά και σύγχρονα ναυάγια πλοίων, που έχουν εντοπιστεί στην ευρύτερη περιοχή του Θαλάσσιου Πάρκου Βορείων Σποράδων.
Το φιλόδοξο «στοίχημα» που έχουν βάλει τα τελευταία χρόνια ο Δήμος Αλοννήσου και οι τουριστικοί φορείς του νησιού, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας, φαίνεται πως κερδίζεται.
Δύο ειδών περιορισμοί και προστατευτικές διατάξεις της νομοθεσίας καθιστούν την Αλόννησο ειδική τοποθεσία: από τη μία η ευρύτερη περιοχή έχει χαρακτηριστεί αρχαιολογικός τόπος, λόγω της παρουσίας των αρχαίων ναυαγίων και των ενάλιων αρχαιοτήτων, κι από την άλλη ο βιότοπος της μεσογειακής φώκιας «Μονάχους Μονάχους» εντάσσει την Αλόννησο και τα έξι κοντινά νησάκια στις ειδικές προστατευτικές διατάξεις του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου.
Πλεονεκτήματα
Οι αυτοδιοικητικοί και τουριστικοί φορείς του νησιού επιχειρούν όμως να μετατρέψουν αυτές τις δύο ιδιαιτερότητες σε συγκριτικά πλεονεκτήματα και να δώσουν προστιθέμενη αξία στον τόπο τους.
«Το Θαλάσσιο Πάρκο έχει διαφυλάξει το περιβάλλον. Τα νερά έχουν εκπληκτική διαύγεια 20-30 μέτρων, η ιχθυοπανίδα και η βιοποικιλότητα είναι μοναδικές, τα νερά είναι ζεστά και ακίνδυνα, χωρίς τον φόβο των καρχαριών όπως σε άλλους δημοφιλείς καταδυτικούς προορισμούς π.χ. Αυστραλία, Ταϊλάνδη κ.α.», επισημαίνει στο «Εθνος» ο Βαγγέλης Παπατζιτζές, ένας από τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται τα τελευταία χρόνια στην εκπαίδευση δυτών και στην ενοίκιαση εξοπλισμού. Το περασμένο καλοκαίρι ο ίδιος υπολογίζει πως «βούτηξαν» στην περιοχή περισσότεροι από 2.000 επισκέπτες του νησιού, ενώ για φέτος περιμένει ραγδαία αύξησή τους.
Μέχρι και το 2010, οι καταδύσεις απαγορεύονταν στην Αλόννησο, λόγω του χαρακτηρισμού της ως αρχαιολογικού τόπου.
Πιέσεις
Το 2011, κι έπειτα από πιεστικά αιτήματα των τοπικών φορέων, «άνοιξαν» 14 συγκεκριμένα σημεία, όπου επιτρέπεται αυτή η δραστηριότητα.«Από τότε κάθε χρόνο οι επισκέπτες που έρχονται στην Αλόννησο γι΄ αυτόν τον λόγο διπλασιάζονται», λέει στο «Εθνος» ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Αλοννήσου και ταξιδιωτικός πράκτορας, Κώστας Ευσταθίου και προσθέτει: «Η φύση του νησιού ευνοεί τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού και σ΄ αυτές ποντάρουμε πολλά. Τα Καταδυτικά Μουσεία θα βάλουν την Αλόννησο στον παγκόσμιο χάρτη των καταδυτικών προορισμών».
Τα υποβρύχια μουσεία θα την απογειώσουν
Το «Επιχειρησιακό Σχέδιο για την Κατασκευή Υποβρύχιων Μουσείων και Καταδυτικών Πάρκων στις Νήσους Σποράδες και τον Δυτικό Παγασητικό», που υλοποιεί η Περιφέρεια Θεσσαλίας, φιλοδοξεί να κάνει πράξη από το 2015 το πρώτο στην Ελλάδα και ένα από τα ελάχιστα στον κόσμο μουσείο κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Με βάση τις μελέτες, προβλέπεται η υλοποίηση του σχεδίου σε δύο παράλληλα επίπεδα:
τη δυνατότητα επίσκεψης κάποιων από τα πολλά αρχαία, βυζαντινά και σύγχρονα ναυάγια, μετά από άδεια της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού, η οποία πρώτα θα τα έχει καταγράψει, φωτογραφήσει, χαρτογραφήσει και δημοσιεύσει
τη δημιουργία τεχνητών υφάλων – καταφυγίων θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας με πόντιση ειδικών κατασκευών σε προκαθορισμένα σημεία του βυθού.
Παράλληλα, θα απαιτηθεί η δημιουργία υποδομών απόπλου και κατάπλου των σκαφών, ενώ έχει προταθεί και ένα Κέντρο Ναυτικής Αρχαιολογίας, με φωτογραφικό υλικό, αλλά και δυνατότητα ζωντανής εικόνας από τον βυθό.
«Εχουμε ποντάρει πολλά σε αυτό το σχέδιο τα τελευταία χρόνια, στο πλαίσιο της ανάπτυξης του καταδυτικού τουρισμού και ήδη βλέπουμε τα πρώτα αποτελέσματα της ραγδαίας αύξησης των επισκεπτών», είπε στο «Εθνος» ο δήμαρχος Αλοννήσου, Πέτρος Βαφίνης.
Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
Τα 30 εκατ. φτάνουν σήμερα οι αυτοδύτες
Οι πιστοποιημένοι αυτοδύτες σε ολόκληρο τον κόσμο υπολογίζεται πως προσεγγίζουν τα 30 εκατομμύρια, ενώ πολλαπλάσιοι είναι αυτοί που δεν ασχολούνται συστηματικά με το χόμπι, αλλά θέλουν να το δοκιμάσουν στη διάρκεια των διακοπών τους.
Πέντε εκατομμύρια ερασιτέχνες αυτοδύτες εκτιμάται πως ζουν στην Ευρώπη, με τους πιο φανατικούς του είδους να ζουν στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης και της Σκανδιναβίας. Από τους τελευταίους το 80% προτιμά τη λεκάνη της Μεσογείου για τις «εξορμήσεις» του.
Σχεδόν 800.000 Ευρωπαίοι αυτοδύτες πραγματοποιούν ένα ταξίδι κάθε χρόνο, με 10 διανυκτερεύσεις κατά μέσο όρο, δαπανώντας συνολικά ένα ποσό που ξεπερνά το 1 δισεκατομμύριο ευρώ.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Τα ναυάγια στις Βόρειες Σποράδες
Οκτώ αρχαία και βυζαντινά, και πάνω από 30 σύγχρονα ναυάγια έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα στην ευρύτερη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Αλοννήσου – Β. Σποράδων.
Στα σημαντικότερα συγκαταλέγεται μια αρχαία ελληνική φορτηγίδα, που βυθίστηκε τον 5ο π.Χ. αιώνα κοντά στο νησί Περιστέρα, μαζί με το πρωτοφανές για την εποχή φορτίο της, άνω των 4.000 αμφορέων με κρασί από τη Χαλκιδική. Η ανακάλυψη του ναυαγίου το 1994 άλλαξε την παγκόσμια επιστημονική γνώση για τις δυνατότητες της αρχαίας ναυπηγικής, καθώς μέχρι τότε πιστευόταν ότι οι πρώτες φορτηγίδες με εκτόπισμα άνω των 100 τόνων κατασκευάστηκαν αρκετά αργότερα, κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.
Στη νήσο Φαγκρού, λίγα ναυτικά μίλια μακριά, εντοπίστηκε ναυάγιο της ίδιας εποχής από την αρχαία Μένδη, ενώ στη νήσο Σκάντζουρα έχει βρεθεί ναυάγιο της κλασικής εποχής με αξιοσημείωτη ποικιλομορφία φορτίου.
Βυζαντινό ναυάγιο του 12ου μ.Χ. αιώνα βρέθηκε υπάρχει στον βυθό κοντά στην Κυρα-Παναγιά, με φορτίο περίτεχνα ζωγραφισμένα πιάτα με παραστάσεις πουλιών, ζώων και ψαριών, ενώ πάλι στην Περιστέρα έχουν εντοπιστεί σε βάθος 50-55 μέτρων δύο σωροί χιλιάδων αμφορέων, πιθανώς από δύο διαφορετικά βυζαντινά ναυάγια του 12ου αιώνα.
Τα σύγχρονα ναυάγια είναι δεκάδες, με αξιοσημείωτο αυτό ενός γερμανικού βομβαρδιστικού αεροπλάνου τύπου «Γιούνκερς» που προσθαλαθώθηκε κοντά στη νήσο Ψαθούρα την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου όταν του τελείωσαν τα καύσιμα και από τότε «αναπαύεται» στον βυθό.
Σε ολόκληρο τον πλανήτη λειτουργούν περισσότερα από 80 οργανωμένα καταδυτικά πάρκα και 15 υποβρύχια μουσεία, από τα οποία ωστόσο μόνο δύο παρουσιάζουν αρχαιολογικό ενδιαφέρον:
Το περίφημο υποβρύχιο αρχαιολογικό πάρκο στην Μπάια της Ιταλίας και το βυθισμένο «λιμάνι του Ηρώδη», ένα από τα σημαντικότερα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, στην Καισάρεια του Ισραήλ.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ
