Περισσότερο ως “μύθος” παρά ως πραγματικότητα εμφανίζεται το “κλισέ” της αυξημένης επιχειρηματικής εκκίνησης στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της κρίσης, σύμφωνα με στοιχεία που συμπεριλαμβάνει ειδική μελέτη του Ινστιτούτου Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών, που συνοδεύει την έκθεση για την ελληνική οικονομία.
Ανάσχεση ύφεσης – περιορισμό ανεργίας “βλέπει” το ΙΟΒΕ για το 2014
Το ΙΟΒΕ διεξάγει από το 2003 την ετήσια έρευνα για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος του Παγκόσμιου Παρατηρητηρίου Επιχειρηματικότητας (Global Entrepreneurship Monitor, GEM). Η σχετική έκθεση για την περίοδο 2012-2013, που βρίσκεται στο στάδιο ολοκλήρωσής της, εκτός από τους βασικούς δείκτες επιχειρηματικότητας αναλύει τις αντιλήψεις, τα κίνητρα, τα δημογραφικά και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των επιχειρηματικών εγχειρημάτων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έκθεσης, το ποσοστό του πληθυσμού εγχωρίως που βρισκόταν σε φάση εκκίνησης επιχειρηματικής δραστηριότητας το 2012 ήταν 6,5%, αρκετά χαμηλότερο του αντίστοιχου ποσοστού (8%) που είχε καταγραφεί το προηγούμενο έτος.
“Προφανώς, η πτώση του δείκτη δεν είναι άσχετη από τη δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα, καθώς η ύφεση περιορίζει σημαντικά τις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες. Μάλιστα, τα πρώτα στοιχεία από την έρευνα του 2013 καταγράφουν μια περαιτέρω πτώση του δείκτη στο 5,5%. Ωστόσο, ακόμα και με αυτή την πτώση το 2012 ο δείκτης για την Ελλάδα βρίσκεται κάπου στο μέσο της κατάταξης ανάμεσα στις χώρες καινοτομίας”, αναφέρει η έκθεση του ΙΟΒΕ.
Τα ευρήματα αναφορικά με τα κίνητρα επιχειρηματικής δραστηριοποίησης αναδεικνύουν πως μετά την έναρξη της κρίσης στην Ελλάδα η επιχειρηματικότητα ανάγκης σημείωσε σημαντική αύξηση, με 3 στους 10 επιχειρηματίες να δηλώνουν πως στράφηκαν στον επιχειρηματικό στίβο για αυτό το λόγο.
Σε ότι αφορά την κλαδική διάρθρωση της επιχειρηματικότητας πρόπερσι στην Ελλάδα, πάνω από το 50% των νέων εγχειρημάτων κατευθυνόταν στην διάθεση προϊόντων και υπηρεσιών στον τελικό καταναλωτή.
“Αυτός ο δείκτης ήταν διαχρονικά υψηλός στη χώρα μας, αλλά έχει μειωθεί σημαντικά την περίοδο της κρίσης λόγω της μεγάλης κάμψης της καταναλωτικής ζήτησης. Από την άλλη πλευρά, την περίοδο της κρίσης παρατηρείται άνοδος του ποσοστού των νέων εγχειρημάτων που προσφέρουν υπηρεσίες προς επιχειρήσεις. Η κρίση φαίνεται λοιπόν ότι σε κάποιο βαθμό έχει οδηγήσει στην εκκίνηση διαδικασιών αναδιάρθρωσης, ακόμα και στο επίπεδο της ‘μικρής επιχειρηματικότητας'”, αναφέρουν οι αναλυτές του ΙΟΒΕ.
Το ποσοστό των Ελλήνων που δήλωναν το 2012 ότι διέκοψαν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα το προηγούμενο δωδεκάμηνο ήταν 2,4%, σημαντικά χαμηλότερο από το 3% που είχε καταγραφεί το 2011. “Παρ’ όλη την ύφεση στην οποία βρίσκεται η ελληνική οικονομία, το ποσοστό διακοπής επιχειρηματικής δραστηριότητας δεν φαίνεται ιδιαίτερα υψηλό. Ωστόσο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι λόγοι για τους οποίους κάποιοι Έλληνες επιχειρηματίες διέκοψαν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα. Όπως και το προηγούμενο έτος, ο βασικός λόγος κρίνεται ότι είναι η έλλειψη κερδοφορίας”, τονίζεται.
Σε αντίθεση με τις άλλες χώρες καινοτομίας, όπου τον ίδιο λόγο επικαλείται το 28,6% (μέσος όρος των χωρών καινοτομίας) όσων διέκοψαν τη δραστηριότητά τους, στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει στο 48,9%. Από την άλλη πλευρά, στην Ελλάδα μόνο το 6,6% επικαλείται προβλήματα χρηματοδότησης, ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος των χωρών καινοτομίας είναι 10,9%.
“Προφανώς, τα ευρήματα αυτά δεν υπονοούν ότι το πρόβλημα της χρηματοδότησης δεν είναι οξύ για τους Έλληνες επιχειρηματίες, αλλά μάλλον αποκαλύπτουν ότι το μεγαλύτερο ακόμα πρόβλημα είναι η ύφεση και άρα η έλλειψη κερδοφορίας. Αυτό φαίνεται να υποδηλώνεται επίσης από το τεράστιο ποσοστό (37,3%) των Ελλήνων που δηλώνουν τη συνταξιοδότηση ως βασικό λόγο της εγκατάλειψης του επιχειρηματικού στίβου (6,8% ο μέσος όρος στις χώρες καινοτομίας). Πρόκειται για μαζική έξοδο από την επιχειρηματική σταδιοδρομία, η οποία δεν μπορεί να εξηγηθεί παρά μόνο από την υπόθεση ότι βλέπουν πολύ αρνητικές προοπτικές για την επιχείρησή τους και έτσι προτιμούν την ασφάλεια της σύνταξης”, αναφέρει η ανάλυση.
Σύμφωνα με την έκθεση του ΙΟΒΕ, όλα τα παραπάνω τα δεδομένα αντανακλούν μια μάλλον αρνητική εικόνα για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, ωστόσο οι πολίτες θεωρούν πως θα υπάρξουν επιχειρηματικές ευκαιρίες στον περίγυρό τους κατά το επόμενο εξάμηνο. Με 12,9% η Ελλάδα καταγράφει μια από τις χαμηλότερες επιδόσεις παγκοσμίως, ωστόσο, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η επίδοση του 2012, καθώς φαίνεται να υποδηλώνει μια σαφή αντιστροφή της πτωτικής τάσης.
Το ποσοστό λοιπόν των Ελλήνων που δήλωναν το 2012 ότι βλέπουν επιχειρηματικές ευκαιρίες το επόμενο εξάμηνο ήταν 12,9%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2011 ήταν 10,9%.
“Το εύρημα αυτό ταιριάζει απόλυτα με μια τάση που είχε ήδη διαφανεί από το προηγούμενο έτος. Ενώ μειωνόταν το ποσοστό εκείνων που έβλεπαν επιχειρηματικές ευκαιρίες, όταν ετίθετο το ερώτημα κατά πόσο προσδοκούν περισσότερες ευκαιρίες για το 2012 σε σύγκριση με το 2011, πάνω από δύο στα τρία άτομα απαντούσαν θετικά. Σε συνδυασμό τα δύο ευρήματα φαίνεται λοιπόν ότι διαγράφουν μια τάση ανάκαμψης της οικονομίας, καθώς περισσότερα άτομα από ό,τι στο παρελθόν διαπιστώνουν ότι υπάρχουν επιχειρηματικές ευκαιρίες γύρω τους”, αναφέρει η ανάλυση του Ινστιτούτου.
