Η Εφορεία Αρχαιοπωλείων και Ιδιωτικών Αρχαιολογικών Συλλογών, συμμετέχοντας για δεύτερη χρονιά στον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς, που για τη διετία 2009-2010 ήταν αφιερωμένες στο θέμα «Μάγοι, ξόρκια, φυλαχτά: Η μαγεία στον αρχαίο και χριστιανικό κόσμο», διοργανώνει εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου Βάσκανος οφθαλμός.
Σύμβολα μαγείας από ιδιωτικές αρχαιολογικές συλλογές, η οποία θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη, 14 Δεκεμβρίου 2010, στο αμφιθέατρο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου (Βασιλίσσης Σοφίας 22, Αθήνα), ώρα 12.00.
Στην εκδήλωση θα απευθύνουν χαιρετισμό οι:
– Μαρία Βλαζάκη-Ανδρεαδάκη, Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠ.ΠΟ.Τ
– Μαρία Καζανάκη-Λάππα, Αναπληρώτρια Προϊσταμένη της ΕΑΙΑΣ
– Δημήτριος Καζιάνης, Επίτιμος Προϊστάμενος της ΕΑΙΑΣ.
Το βιβλίο θα προλογίσει η Χριστίνα Μερκούρη, αρχαιολόγος, Προϊσταμένη του Τμήματος Αρχείου Αρχαίων της ΕΑΙΑΣ, υπεύθυνη για το συντονισμό του εορτασμού και την έκδοση του βιβλίου. Θα ακολουθήσει σύντομη παρουσίαση των θεματικών ενοτήτων του βιβλίου με χρήση πολυμέσων από τις αρχαιολόγους της ΕΑΙΑΣ Βασιλική Βασιλοπούλου, Δήμητρα Σταματελοπούλου και Νατάσσα Ψαρολογάκη, μέλη της επιστημονικής ομάδας εργασίας που είχε συγκροτηθεί για τη διοργάνωση των εκδηλώσεων και την έκδοση.
Από το σύνολο των πτυχών της μαγείας, η επιστημονική ομάδα εργασίας επέλεξε να παρουσιαστεί η βασκανία ως ζήτημα που απασχόλησε διαχρονικά τον άνθρωπο. Κατά το 2009, πρώτο έτος του εορτασμού, η Εφορεία Αρχαιοπωλείων συμμετείχε στις εκδηλώσεις με έκθεση εποπτικού φωτογραφικού υλικού στο χώρο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων υπό τον τίτλο «Βάσκανος οφθαλμός. Σύμβολα μαγείας από ιδιωτικές αρχαιολογικές συλλογές». Για πρώτη φορά τότε αναδείχθηκαν αξιόλογα αντικείμενα, προερχόμενα από συλλογές ιδρυμάτων και ιδιωτών κατόχων, τα οποία ήταν αδημοσίευτα και συνεπώς παρέμεναν άγνωστα και απρόσιτα στο ευρύ κοινό.
Το πρώτο αυτό εγχείρημα συνεχίστηκε με την ευκαιρία του εορτασμού για το έτος 2010 με την παρούσα έκδοση, που απευθύνεται σε ευρείες ομάδες αναγνωστών και φέρει τον ίδιο τίτλο με την περυσινή έκθεση. Στο βιβλίο επιχειρείται η διερεύνηση του θέματος της βασκανίας από την αρχαιότητα μέχρι και τα νεότερα χρόνια και η προσέγγισή του γίνεται από διαφορετικές πλευρές, όπως η θρησκεία, η μυθολογία, η καθημερινότητα και η κοινωνική ζωή.
Το βιβλίο διαρθρώνεται στις παρακάτω τέσσερις θεματικές ενότητες, των οποίων προηγούνται σύντομα εισαγωγικά κείμενα:
1. «Πολυκίνητος γαρ η όψις». Εξετάζονται θέματα που άπτονται της δύναμης του βλέμματος και της επίδρασης του βάσκανου οφθαλμού σε έμψυχα και άψυχα όντα, καθώς και τα πρώτα καθημερινά και πρόχειρα αντιβασκάνια για την προστασία από την καταστροφική του δύναμη.
2. «Ως μη βασκανθώσιν». Θίγονται ζητήματα που αφορούν την προσπάθεια άπωσης της βασκανίας, με δρώμενα και αντικείμενα αποτρεπτικά του κακού αλλά και εφελκυστικά του καλού.
3. «Οι μάγοι-θεοί». Γίνεται αναφορά σε θεότητες και αγίους που συνδέθηκαν ποικιλοτρόπως με τη μαγεία, από την προϊστορία μέχρι και το Βυζάντιο (π.χ. Εκάτη, Ερμής, Άγιος Νικόλαος).
4. «Η μαγεία στην αρχαία Αίγυπτο». Η ενότητα αυτή, με την οποία κλείνει το βιβλίο, είναι αφιερωμένη στον κόσμο της μαγείας σε μια χώρα όπου η μαγεία ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τη θρησκευτική πρακτική.
Η εκδήλωση θα ολοκληρωθεί με την προβολή υλικού από την έκθεση «Του κόσμου τα τάματα» που διοργανώνει το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
Η εικαστική παρέμβαση στο χώρο της παρουσίασης του βιβλίου οφείλεται στην αρχαιολόγο-ζωγράφο της ΕΑΙΑΣ Μαντώ Παπαϊωάννου.
Όπως όλες οι εκδηλώσεις που πραγματοποίησε η Εφορεία στο πλαίσιο του εορτασμού των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς για το 2009 και το 2010 η έκδοση του βιβλίου και η παρουσίασή του πραγματοποιούνται με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση και της ALPHA BANK.
