Η Μύκονος και η Σαντορίνη είναι αδιαμφισβήτητα βασικοί πυλώνες του ελληνικού τουρισμού.
Ωστόσο, φέτος το καλοκαίρι παρατηρείται μείωση στις τουριστικές τάσεις. Ειδικά για τη
Σαντορίνη, τα χαμηλότερα νούμερα σε σχέση με πέρυσι φαίνεται να συνεχίζουν από την
ανασφάλεια που δημιουργήθηκε από τις σεισμικές δονήσεις στην αρχή του χρόνου.
Η αίσθηση πτώσης ή σταθερότητας στην τουριστική κίνηση προς τα δύο νησιά επιβεβαιώνεται από τους αριθμούς:
Το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) έκανε λόγο για σημαντική κάμψη στις Κυκλάδες και ιδιαίτερα στις διεθνείς αεροπορικές αφίξεις στη Σαντορίνη με το ποσοστό να φτάνει στο -19%, ενώ τον Ιούνιο ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) εκτίμησε ότι οι απώλειες των αφίξεων στη Σαντορίνη θα κυμανθούν γύρω στο 10%-15% χαμηλότερα από πέρυσι. Η Μύκονος, παρότι είχε -8% πτώση στις αεροπορικές αφίξεις μέχρι και τον Απρίλιο σε σχέση με το 2024, φαίνεται να ανακάμπτει σταδιακά καταγράφοντας για τον Ιούνιο +2% αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.
Σύμφωνα με το Ferryhopper, οι τάσεις αυτές οφείλονται, κυρίως, στους ταξιδιώτες του
εξωτερικού. Πιο συγκεκριμένα, η Σαντορίνη εμφανίζει πτώση -7% στις κρατήσεις
ακτοπλοϊκών, ενώ αντίθετα η Μύκονος παρουσιάζει σταθερή εικόνα, σε σχέση με το 2024.
Σε αυτά τα δεδομένα συνηγορεί και η πρόσφατη ανάλυση του Ferryhopper με βάση τις
αναζητήσεις στη Google, σύμφωνα με την οποία οι αναζητήσεις σχετικές με “Πειραιάς –
Σαντορίνη” και “Μύκονος-Σαντορίνη” μειώθηκαν -16% και -25% αντίστοιχα, σε σχέση με
την περσινή αντίστοιχη περίοδο. Οι αναζητήσεις σχετικές με το ταξίδι “Πειραιάς – Μύκονος”
καταγράφουν οριακή αύξηση σε σχέση με το 2024, στο +2%.
Το ταξιδιωτικό κοινό και ο πιθανός κορεσμός
Οι κρατήσεις από ταξιδιώτες του εξωτερικού προς τη Σαντορίνη δείχνουν μια ξεκάθαρη
καθοδική τάση. Αγορές που παραδοσιακά ενίσχυαν σημαντικά το νησί, όπως οι ΗΠΑ, ο
Καναδάς και η Αυστραλία, φαίνεται ότι επηρεάστηκαν από τον απόηχο των σεισμικών
δονήσεων. Έτσι, η συνολική διεθνής ζήτηση καταγράφει αισθητή κάμψη σε σχέση με πέρυσι.
Σύμφωνα με τα δεδομένα του Ferryhopper, οι ακτοπλοϊκές κρατήσεις από ταξιδιώτες των ΗΠΑ μειώθηκαν περίπου -5%, της Αυστραλίας -6% και του Καναδά -2%, ενώ παρατηρούνται και μεγαλύτερα ποσοστά μειώσεων σε άλλες εθνικότητες, όπως στους Γάλλους, που καταγράφουν πτώση της τάξεως του -20%.
Στην περίπτωση της Μυκόνου οι ακτοπλοϊκές κρατήσεις από ΗΠΑ κινήθηκαν στα ίδια επίπεδα με πέρυσι, ενώ από Αυστραλία μειώθηκαν περίπου -10% και από Καναδά γύρω στο -22%.
Παρά τη μείωση των αφίξεων από αρκετές αγορές του εξωτερικού, οι συνολικές κρατήσεις
κυμαίνονται σε αντίστοιχα επίπεδα με την περσινή χρονιά, γεγονός που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ενισχυμένη εγχώρια ζήτηση.
Τα πιο πρόσφατα στοιχεία ακτοπλοϊκών κρατήσεων του Ferryhopper για τον Ιούλιο
υποδηλώνουν τη συνέχιση της τάσης. Με βάση τα δεδομένα των προηγούμενων ημερών,
ακτοπλοϊκές κρατήσεις για την Σαντορίνη από ΗΠΑ, Αυστραλία και Καναδά σημειώνουν -4% πτώση σε σχέση με πέρυσι. Η Μύκονος παρουσιάζει σχεδόν σταθερή, αλλά σταδιακά ανοδική πορεία για τον Ιούλιο.
Η φετινή κατάσταση, ιδιαίτερα στην περίπτωση της Σαντορίνης, αποτυπώνεται και από στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) και πλατφορμών βραχυχρόνιας μίσθωσης, όπως το AirBNB. Σύμφωνα με την ΠΟΞ, από την αρχή της χρονιάς υπάρχει μια βαθμιαία επιβράδυνση της ζήτησης, με τη μείωση φέτος να υπολογίζεται ανά περιόδους έως και -20% σε σχέση με το 2024.
Ενώ η διεθνής ζήτηση, λοιπόν, δείχνει να υποχωρεί, το ελληνικό κοινό φαίνεται να δίνει ξανά ψήφο εμπιστοσύνης στα δύο νησιά των Κυκλάδων. Τα στοιχεία του Ferryhopper καταγράφουν αύξηση των κρατήσεων από Έλληνες ταξιδιώτες προς Σαντορίνη σε σχέση με πέρυσι, ενώ η Μύκονος παρουσιάζει ακόμα μεγαλύτερη ανοδική πορεία στην εγχώρια αγορά. Αυτή η αύξηση δεν αρκεί για να αντισταθμίσει τη συνολική κάμψη από το εξωτερικό, αλλά αποτελεί μια θετική εξέλιξη που οδηγεί σε έναν επαναπροσδιορισμό των δύο νησιών. Με βάση τα φετινά δεδομένα ως τώρα, η Μύκονος και η Σαντορίνη δεν είναι πια νησιά αποκλειστικά με διεθνή απήχηση, καθώς έχουν αποκτήσει και μια εγχώρια δυναμική.
Σε αυτό το πλαίσιο που διαμορφώνεται, ενδιαφέρον παρουσιάζει το κατά πόσο ο κόσμος που δεν έχει ταξιδέψει φέτος σε αυτά τα νησιά επιλέγει άλλους προορισμούς. Με βάση την έρευνα του Ferryhopper επί των αναζητήσεων στην Google (σε αναζητήσεις μέσα στο τρίμηνο Απρίλιος-Ιούνιος 2025) φαίνεται να υπάρχει αύξηση στις αναζητήσεις για ταξίδια “Πειραιάς – Ύδρα” και “Πειραιάς – Νάξος”, οι οποίες παρουσιάζουν άνοδο που φτάνει στο +11% και +10% αντίστοιχα σε σχέση με πέρυσι, ξεπερνώντας σε αριθμούς παραδοσιακά δυνατές διαδρομές όπως “Πειραιάς – Σαντορίνη” ή “Πειραιάς – Πάρος”.
Γιατί βλέπουμε μειωμένο ενδιαφέρον συγκριτικά με το 2024
Από τη μία, φαίνεται να υπάρχει η αίσθηση του κορεσμού. Οι τιμές και οι χρεώσεις υπηρεσιών φαίνεται επίσης να επηρεάζουν την κατάσταση. Σίγουρα, η ανησυχία για τους σεισμούς στην αρχή της χρονιάς έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην περίπτωση της Σαντορίνης φέτος, ενώ και οι επιπτώσεις του υπερτουρισμού είναι έκδηλες τα τελευταία χρόνια.
Παράλληλα, η οικονομική αβεβαιότητα και οι γενικότερες συνθήκες της εποχής ενδέχεται να ωθούν αρκετούς ταξιδιώτες να αναβάλουν τις τελικές αποφάσεις τους, επιλέγοντας να κάνουν κρατήσεις πιο κοντά στην ημερομηνία αναχώρησης.
Από την άλλη, έχει δημιουργηθεί μεγαλύτερος ανταγωνισμός. Πλέον υπάρχουν πολλά ακόμα νησιά που προσφέρουν αντίστοιχες εμπειρίες, τα οποία προσελκύουν ολοένα και
περισσότερους ταξιδιώτες.
Η επόμενη ημέρα
Οι αλλαγές που διαμορφώνονται στην κίνηση προς τη Σαντορίνη και τη Μύκονο ίσως
σηματοδοτούν τη χάραξη ενός ελαφρώς διαφοροποιημένου τουριστικού χάρτη για την επόμενη μέρα του τουρισμού στην Ελλάδα. Παρά τις πτωτικές τάσεις, δε θα πρέπει να δημιουργείται η εντύπωση ότι τα δύο αυτά νησιά έχουν χάσει τη σημασία τους. Είναι ξεκάθαρο πως εξακολουθούν να συγκαταλέγονται στους κορυφαίους προορισμούς της χώρας και να αποτελούν βασικά σημεία αναφοράς του ελληνικού τουρισμού.
Οι ταξιδιώτες, φαίνεται να αλλάζουν τον τρόπο που ταξιδεύουν και που επιλέγουν την περίοδο και προορισμό των διακοπών τους. Πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ταξιδιών (ETC) αποκαλύπτει ότι το τουριστικό κοινό της Ευρώπης, είναι πλέον πιο απαιτητικό όσον αφορά στον προορισμό των διακοπών του: θέλει πιο προσιτές τιμές, μεγαλύτερη ασφάλεια και καλές καιρικές συνθήκες.
Ειδικά σε σχέση με τον καιρό, όπως φαίνεται και από δημοσιεύματα της Guardian, οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού έχουν δώσει νέα πνοή στα ταξίδια τις «ενδιάμεσες εποχές» (“shoulder season”), δηλαδή στο τέλος της άνοιξης και στις αρχές του φθινοπώρου. Εκτός από τις πιο χαμηλές τιμές, οι ταξιδιώτες δείχνουν να προτιμούν αυτούς τους μήνες για τις πιο ήπιες καιρικές συνθήκες, οπότε ίσως μπορούμε να περιμένουμε μία καλύτερη εικόνα για τα δύο ελληνικά νησιά για το φθινόπωρο.
Παράλληλα, έρευνες της Google δείχνουν ότι η σχέση ποιότητας-τιμής παραμένει βασική
προτεραιότητα για τους ταξιδιώτες. Το 67% των ταξιδιωτών μελετά προσεκτικά τις λεπτομέρειες όταν σχεδιάζει τις διακοπές του, με το 61% να υπογραμμίζει ότι η λήψη αυτών των αποφάσεων είναι σήμερα πιο περίπλοκη και απαιτητική σε σύγκριση με το παρελθόν. Επιπλέον, σημαντική είναι και η επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης, με ολοένα και περισσότερους ταξιδιώτες να εμπιστεύονται την «κρίση» των αλγορίθμων στο σχεδιασμό των διακοπών τους.
Αυτά είναι δεδομένα, τα οποία όλοι, από τους τοπικούς φορείς μέχρι τις τουριστικές πλατφόρμες, καλό είναι να λάβουν υπόψη καθώς ανοίγουν νέοι ορίζοντες.
Η Λήμνος ως τουριστικός προορισμός μνήμης
Η Λήμνος, ένα νησί με πλούσια ιστορία και γεωστρατηγική σημασία, αναδεικνύεται σε παγκόσμιο σημείο αναφοράς για τον τουρισμό μνήμης, χάρη στις δράσεις του πολιτιστικού συλλόγου Limnos Friends of ANZAC. Ο σύλλογος, υπό την ηγεσία του κ. Μάντζαρη, έχει συμβάλει στη διεθνή αναγνώριση του νησιού ως ιστορικού τοπόσημου των ANZAC (Αυστραλιανών και Νεοζηλανδικών στρατευμάτων) κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Σύλλογος έχει προωθήσει τη Λήμνο με παγκόσμια συνέδρια (2015, 2018), συνεργασίες με διεθνείς φορείς και συμμετοχή σε οπτικοακουστικές παραγωγές που αφηγούνται την ιστορία της παρουσίας των ANZAC στο νησί. Μάλιστα, με τη στήριξη της Αυστραλιανής κυβέρνησης, το 2022 εγκρίθηκε χρηματοδότηση ύψους 5 εκατ. δολαρίων για τη δημιουργία του ANZAC Heritage Trail, ενός υπαίθριου μουσείου που θα προσφέρει στους επισκέπτες μια μοναδική εμπειρία περιήγησης στα ιστορικά σημεία του νησιού.
Οι επισκέπτες από την Αυστραλία στη χώρα μας έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, φτάνοντας τους 250.000 ετησίως, ενώ ανάμεσα στους στόχους του Συλλόγου είναι να ενισχυθούν οι ροές Αυστραλών και στο νησί, καθώς πολλοί Αυστραλοί ενδιαφέρονται να επισκεφθούν τα ιστορικά σημεία όπου οι πρόγονοί τους πολέμησαν και νοσηλεύτηκαν κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η ιστορική σημασία της Λήμνου προσελκύει το ενδιαφέρον όχι μόνο της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας, αλλά και άλλων χωρών που συμμετείχαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία, η Ρωσία και η Ινδία. Ειδικά η Ινδία έχει εκδηλώσει έντονο ενδιαφέρον επισκεψιμότητας, καθώς πολλοί Ινδοί στρατιώτες που πολέμησαν τότε είναι θαμμένοι στη Λήμνο. Αυτό ανοίγει νέες προοπτικές για την προσέλκυση επισκεπτών από τις χώρες αυτές.
Ψηφιακή αναπαράσταση και καινοτομία
Προκειμένου να διατηρηθεί ζωντανή η ιστορική μνήμη, ο Σύλλογος υποστηρίζει την ανάπτυξη του Anzac Historical Tour, ενός διαδικτυακού προγράμματος που θα παρουσιάζει την ιστορία της Λήμνου μέσα από 3D αναπαραστάσεις και σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία. Παράλληλα, έχει τεθεί ο στόχος δημιουργίας ενός μουσείου εικονικής πραγματικότητας, που θα εστιάζει στις νοσοκόμες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες holograms και augmented reality.
Η Λήμνος φιλοξενεί κάθε χρόνο εκδηλώσεις μνήμης στις 21-22 Απριλίου, αποτίοντας φόρο τιμής στους ANZAC, με επίκεντρο την ANZAC Day (25 Απριλίου). Το 2024, λόγω του Πάσχα, η κεντρική εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 29 Απριλίου, προετοιμάζοντας το έδαφος για τις μεγάλες εκδηλώσεις του 2026, όταν αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το ANZAC Heritage Trail.
