Εισηγήτρια η Δρ. Διονυσία – Θεοδώρα Αυγερινοπούλου
Μια ιστορική στιγμή για τη Βουλή των Ελλήνων σηματοδοτεί η κύρωση, από την Ολομέλεια, της Συμφωνίας του ΟΗΕ «σχετικά με τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας σε περιοχές πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας» (BBNJ – Biodiversity Beyond National Jurisdiction). Το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εξωτερικών εισηγήθηκε η Βουλευτής Ηλείας της Νέας Δημοκρατίας και Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δρ. Διονυσία – Θεοδώρα Αυγερινοπούλου.
Η Συμφωνία BBNJ, υπό τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, αποτελεί ένα νέο και ολιστικό νομικό πλαίσιο για την προστασία και βιώσιμη χρήση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων σε περιοχές πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας, οι οποίες καλύπτουν τα 2/3 της επιφάνειας των ωκεανών. Είναι η πρώτη διεθνής συμφωνία που ρυθμίζει με πληρότητα την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας σε αυτές τις περιοχές.
Στην εισήγησή της στην Ολομέλεια της Βουλής, η Δρ. Αυγερινοπούλου ανέφερε:
«Η Συμφωνία BBNJ αποτελεί μια σπουδαία διεθνή σύμβαση, ιδιαιτέρως σημαντική για την προστασία των θαλασσών μας και για τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας και της υγείας του πλανήτη. Τονίζει την κρίσιμη σημασία του παγκόσμιου ωκεανού ως ρυθμιστή του κλίματος, παραγωγού οξυγόνου και οικονομικού πόρου. Βασίζεται στις θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς περιβαλλοντικού δικαίου, όπως η οικοσυστημική προσέγγιση, η διαγενεαλογική ισότητα, η χρήση της καλύτερης επιστημονικής γνώσης και η διεθνής συνεργασία. Περιλαμβάνει καινοτόμα εργαλεία, όπως η υποχρέωση διεξαγωγής Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και η σύσταση θαλάσσιων προστατευόμενων ζωνών, ενώ δημιουργεί νέους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς και προβλέπει δίκαιη κατανομή ωφελειών από τους θαλάσσιους γενετικούς πόρους.
Οι ωκεανοί στηρίζουν την παγκόσμια οικονομία και τομείς, όπως την αλιεία συμβάλλοντας στην επισιτιστική μας ασφάλεια, την ναυτιλία και τον τουρισμό, και τουτέστιν συμβάλλουν πολύ ουσιαστικά στην οικονομία νησιωτικών και παράκτιων κρατών, όπως η χώρα μας, δημιουργώντας χιλιάδες θέσεις εργασίας ενώ ταυτόχρονα ενισχύουν και την πολιτιστική αξία.
Ακόμα, οι ωκεανοί αποτελούν πολύτιμη πηγή βιοδραστικών ενώσεων για την ιατρική έρευνα. Ας σημειωθεί ότι η ιατρική στρέφεται στη θάλασσα και τον βυθό της για την ανάπτυξη αντικαρκινικών φαρμάκων.
Παρά τη ζωτική σημασία του ωκεανού για τον άνθρωπο και τη γνώση μας για τον εύθραυστο χαρακτήρα των οικοσυστημάτων του, ο ωκεανός σήμερα δέχεται ολοένα και σοβαρότερες πιέσεις από ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως από την υπεραλίευση, την ρύπανση, κυρίως από πλαστικά και μικροπλαστικά, την κλιματική κρίση που προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων και δημιουργεί οξίνιση των ωκεανών, λεύκανση των κορραλιογενών υφάλων, εκτεταμένη απώλεια της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και, εν τέλει, κατάρρευση των οικοσυστημάτων τους.
Η προστασία που προσφέρουμε στις θάλασσές μας δεν είναι επαρκής. Έως σήμερα δεν υπάρχει ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο διακυβέρνησης για την προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος. Για αυτό καλούμεθα να κυρώσουμε τη Συμφωνία BBNJ. Σκοπός της Συμφωνίας είναι να καλύψει αυτά τα κενά και να προστατεύσει αποτελεσματικά τον παγκόσμιο ωκεανό και τη ζωή που φιλοξενεί, μέσω της αποτελεσματικής εφαρμογής των σχετικών διατάξεων της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας και της περαιτέρω διεθνούς συνεργασίας και του συντονισμού.»
Ως προς τον σκοπό της Συμφωνίας, αυτός καλύπτει τόσο αναπτυξιακούς όσο και περιβαλλοντικούς στόχους. Ως αναπτυξιακοί στόχοι αναφέρονται:
(α) ο δίκαιος και ισότιμος καταμερισμός των οφελών που προκύπτουν από δραστηριότητες που αφορούν τους θαλάσσιους γενετικούς πόρους και τις ψηφιακές πληροφορίες αλληλουχίας σχετικά με θαλάσσιους γενετικούς πόρους, δηλαδή το DNA και το RNA,
(β) η οικοδόμηση και η ανάπτυξη της ικανότητας των όλων Μερών, ιδίως των αναπτυσσομένων και μειονεκτούντων, να αξιοποιούν βιώσιμα τους θαλάσσιους πόρους,
(γ) η παραγωγή επιστημονικών γνώσεων και τεχνολογικής καινοτομίας, και
(δ) η ανάπτυξη και μεταφορά θαλάσσιας τεχνολογίας
Ενώ οι περιβαλλοντικοί στόχοι περιλαμβάνουν :
(α) τη διατήρηση και βιώσιμη χρήση των περιοχών που χρήζουν προστασίας, μεταξύ άλλων μέσω της δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου συστήματος περιοχών μέτρων διαχείρισης με οικολογικά αντιπροσωπευτικά και καλά συνδεδεμένα δίκτυα θαλασσίων προστατευόμενων περιοχών,
(β) την προστασία, συντήρηση και αποκατάσταση και την διατήρηση της βιοποικιλότητας των οικοσυστημάτων, μεταξύ άλλων με σκοπό την βελτίωση της παραγωγικότητας και της υγείας τους, και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι σε παράγοντες επιβάρυνσης, συμπεριλαμβανομένων όσων σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, την οξίνιση των ωκεανών και τη θαλάσσια ρύπανση,
(γ) την στήριξη της επισιτιστικής ασφάλειας και άλλων κοινωνικοοικονομικών στόχων συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των πολιτιστικών αξιών.
Η Συμφωνία δεν επηρεάζει ζητήματα εθνικής κυριαρχίας ή θαλάσσιων νομικών ζωνών, αλλά εστιάζει αποκλειστικά στην περιβαλλοντική προστασία και την αξιοποίηση των φυσικών πόρων σε διεθνή ύδατα.
Η Ελλάδα, υπό την ηγεσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες που προχωρούν στην κύρωση της Συμφωνίας, εκπληρώνοντας και τη σχετική δέσμευση που ανέλαβε στην 9η Παγκόσμια Διάσκεψη για τους Ωκεανούς που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα. Μέχρι σήμερα η Συμφωνία έχει κυρωθεί από 23 χώρες, ενώ ο στόχος είναι να τεθεί σε ισχύ πριν από την 3η Παγκόσμια Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς που θα διεξαχθεί τον Ιούνιο, στη Νίκαια της Γαλλίας.
Η Δρ. Αυγερινοπούλου, εκτός από κοινοβουλευτική εισηγήτρια, συμμετείχε και σε διεθνές επίπεδο σε Διασκέψεις με στόχο την προώθηση της Συμφωνίας με την ιδιότητά της ως Ειδική Απεσταλμένη του Πρωθυπουργού για την Προστασία των Ωκεανών.
Όπως δήλωσε:
«Η κύρωση της Συμφωνίας BBNJ και η άμεση θέση της σε εφαρμογή είναι κρίσιμη για την προστασία των ωκεανών ως κοινού αγαθού των σημερινών και μελλοντικών γενεών, για τη διατήρηση της υγείας του πλανήτη μας και της ίδιας της ζωής στη γη.»
Το σχέδιο νόμου εγκρίθηκε από την Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων κατά πλειοψηφία.
Η εισήγηση της Δρ. Διονυσίας – Θεοδώρας Αυγερινοπούλου στην Oλομέλεια της Βουλής διατίθεται στο link: https://youtu.be/sO2rpBx-0RA
