Το Μονοπάτι της Αρβανιτιάς και η Πύλη Sagredo στην Ακροναυπλία προστατεύονται και επαναχρησιμοποιούνται εντασσόμενα λειτουργικά στην πόλη του Ναυπλίου. Το ερευνητικό πρόγραμμα, που εκπονήθηκε μέσω Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης του Υπουργείο Πολιτισμού, του Δήμου Ναυπλιέων, του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Ναυπλίου και του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και αφορούσε στην αντιμετώπιση του κατολισθητικού κινδύνου στο Μονοπάτι της Αρβανιτιάς και στην εκπόνηση αρχιτεκτονικής μελέτης για την αποκατάσταση, ανάδειξη και επανάχρηση της Πύλης Sagredo. ολοκληρώθηκε και έτυχε της ομόφωνης θετικής γνωμοδότησης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε: «Η Ακροναυπλία αποτελεί μείζονα αρχαιολογικό χώρο του Ναυπλίου. Στην περιπατητική διαδρομή της Αρβανιτιάς, η οποία αποτελεί μια μοναδική παραθαλάσσια διαδρομή, έχουν σημειωθεί μεγάλες κατολισθήσεις, με πιο πρόσφατες εκείνες του Αυγούστου 2019. Όμως, και η Πύλη του Σαγρέδο, ιστορική Πύλη της Β’ Βενετοκρατίας που κατασκευάστηκε για να ενώσει το λόφο της Ακροναυπλίας με την κάτω πόλη, παραμένει κλειστή περισσότερο από είκοσι χρόνια, παρά τον δεσμευτικό όρο του ΥΠΠΟ προς τον ξενοδοχειακό επιχειρηματία να επιτρέπεται η πρόσβαση στον αρχαιολογικό χώρο. Η Πύλη σηματοδοτεί την αρχή μίας πορείας προς το ύψωμα της Ακροναυπλίας. Η επαναλειτουργία της συνδέεται με τη συνολική ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου και τη σύνδεσή του με την πόλη. Με τις προβλεπόμενες στη μελέτη επεμβάσεις, στόχος μας είναι -μετά το Μπούρτζι – η Ακροναυπλία να ενταχθεί λειτουργικά και με ασφάλεια στους λοιπούς επισκέψιμους χώρους και μνημεία της πόλης του Ναυπλίου, ικανοποιώντας, συγχρόνως, ένα πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας».
Μονοπάτι Αρβανιτιάς
Το μονοπάτι της Αρβανιτιάς περιβάλλει τη χερσόνησο της Ακροναυπλίας. Πρόκειται για πεζόδρομο (πλάτους 3 μ.-5μ., μήκους 1.000 μ.) που συνδέει το δυτικό άκρο της πόλης του Ναυπλίου (περιοχή προμαχώνα Πέντε Αδέλφια) με την ομώνυμη παραλία. Η Ακροναυπλία αποτελεί τη βραχώδη απόληξη της χερσονήσου του Ναυπλίου στο μυχό του Αργολικού κόλπου και επ΄αυτής υψώνεται το Κάστρο, που αποτελούσε τον περιτειχισμένο οικισμό της πόλης από την αρχαιότητα έως και τα τέλη του 17ου αιώνα. Η χερσόνησος της Ακροναυπλίας χαρακτηρίζεται από έντονο ανάγλυφο με απότομα βραχώδη πρανή κυρίως στο νότιο και το δυτικό τμήμα της. Το σύνολο του Κάστρου της Ακροναυπλίας, από τα δυτικά προς τα ανατολικά, διακρίνεται σε επιμέρους περιοχές, και περιλαμβάνει τα εξής μνημεία: α) Το Ρωμέικο κάστρο, β) την Πύλη Sagredo – τον Πύργο Ωρολογίου γ) την Περιοχή του Τείχους Gambello, δ) την Περιοχή του Ανατολικού τείχους, ε)- Το Κάστρο Toron, στ) τον Προμαχώνα Grimani.
Στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου για την αντιμετώπιση του κατολισθητικού κινδύνου στο Μονοπάτι Αρβανιτιάς -με επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας τον καθηγητή Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Ευθύμιο Λέκκα- εντοπίστηκαν πολυάριθμες θέσεις πιθανών αποκολλήσεων βραχοτεμαχών, με τους μηχανισμούς των δυνητικών ολισθήσεων. Βάσει της γεωλογικής, τεκτονικής και γεωτεχνικής χαρτογράφησης, συνολικά προτείνονται αγκυρώσεις βράχων σε 43 σημεία σε όλο το μήκος της επέμβασης, εκβραχισμός σε 42 θέσεις, τοποθέτηση 3.344 τ.μ. μεταλλικών πλεγμάτων, 223 τ.μ. ενισχυμένων μεταλλικών πλεγμάτων, 6 φρακτών ανάσχεσης με ύψος που κυμαίνεται από 5 έως 7 μέτρα, κατασκευή σκέπαστρου μήκους 18 μέτρων.
Πύλη Sagredo
Η πύλη Sagredo βρίσκεται στη βόρεια πλευρά των τειχών της Ακροναυπλίας, που αποτέλεσε στρατηγικής σημασίας έργο των Ενετών κατά τη δεύτερη σύντομη περίοδο κατοχής της πόλης του Ναυπλίου (1686-1715). Οφείλει το όνομά της στον προβλεπτή Αυγουστίνο Σαγρέδο, ο οποίος την κατασκεύασε, το 1713, ως διοικητής του Ναυτικού των Ενετών. Η Πύλη συνοδεύονταν από μεγάλη άνετη σκάλα για τη συντόμευση της επικοινωνίας της πόλης του Ναυπλίου με τον στρατιωτικό χώρο της Ακροναυπλίας.
Σήμερα η Πύλη Sagredo και κατ’ επέκταση η πρόσβαση στο κάστρο της Ακροναυπλίας από αυτή την πλευρά, παραμένει κλειστή. Πέρα από τα προβλήματα επικινδυνότητας που παρατηρούνται στις κλίμακες και αναλύονται στην εκπονηθείσα μελέτη, η πρόσβαση παραμένει κλειστή με ευθύνη των μισθωτών της ξενοδοχειακής εγκατάστασης εντός του κάστρου. Από το 2002 υπάρχει δεσμευτικός όρος από το ΥΠΠΟ για τη διάνοιξη και επαναχρήση της Πύλης, που δεν έχει τηρηθεί. Σήμερα οι υπάρχουσες δυνατότητες για άνοδο από την πόλη στο κάστρο είναι είτε μέσω των ανελκυστήρων, που οδηγούν από την πλατεία Ψαρομαχαλά στον αύλειο χώρο του ξενοδοχείου “Ναυπλία Παλλάς” είτε από τη δρομόσκαλα της οδού Ποταμιάνου προς την Πύλη των Τόρων.
Όμως, η Πύλη Sagredo σηματοδοτεί με εξαιρετικό τρόπο την είσοδο στο κάστρο καθώς είναι περίβλεπτη από την Παλιά Πόλη. Βάσει της εκπονηθείσας μελέτης, οι εργασίες αφορούν στην Πύλη, στα τείχη και στις κλίμακες. Στη μελέτη περιλαμβάνεται, επίσης, η αποκατάσταση του ερειπωμένου κτηρίου και της ημικυλινδρικής καμάρας, προκειμένου να αποτελέσει χώρο ενημέρωσης και πληροφόρησης για το συγκρότημα της Πύλης και τον ρόλο του στη λειτουργία του κάστρου, αλλά και γενικότερα για την ιστορία του αρχαιολογικού χώρου.
