Το μετοχιακό κτίσμα με την επωνυμία «Μαγαζάρα», το μετοχιακό συγκρότημα της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου και το Αρχοντικό Βέη είναι κηρυγμένα ως νεότερα μνημεία. Όμως ιδιοκτησιακά δεν ανήκουν στο Υπουργείο Πολιτισμού. Ως εκ τούτου, η εξασφάλιση χρηματοδότησης για την εκτέλεση των απαραίτητων εργασιών αποκατάστασης και επανάχρησης ανάγεται στην ευθύνη των ιδιοκτητών τους. «Εάν τεθεί κάτι συγκεκριμένο, από όποιον πρέπει και όποιον έχει την αρμοδιότητα στο Υπουργείο Πολιτισμού, το Υπουργείο Πολιτισμού θα συνδράμει. Δεν μπορεί όμως να υποκαταστήσει τις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών».
Αυτή, συνοπτικά, είναι η απάντηση της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη από το βήμα της Βουλής σε σχετική επίκαιρη ερώτηση της βουλευτού του ΣΥΡΙΖΑ, Κυριακής Μάλαμα, για τα νεότερα μνημεία της Νέας Προποντίδας που κινδυνεύουν από την εγκατάλειψη.
Η Λίνα Μενδώνη εξήγησε ότι δεν περνά αυτομάτως στην κυριότητα του Υπουργείου Πολιτισμού κάθε ακίνητο που έχει κηρυχθεί μνημείο ή έργο τέχνης και χρήζει προστασίας. “Το Υπουργείο, διευκρίνισε, δεν σημαίνει ότι έχει την αρμοδιότητα επί της ιδιοκτησίας τους” και σημείωσε «την έλλειψη ενδιαφέροντος από όσους έπρεπε να το εκδηλώσουν». Συμφώνησε, απολύτως ότι» τα κτίρια πρέπει να σωθούν επειδή προστίθενται στο πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής» και παρακίνησε τον Δήμο να αναλάβει τις ευθύνες του. Επανέλαβε ότι το Υπουργείο θα είναι αρωγός κάθε σοβαρής προσπάθειας όσων έχουν την ιδιοκτησία ώστε να διασωθούν και να συντηρηθούν τα κτίρια και υπέδειξε στους ενδιαφερόμενους να αναζητήσουν χρηματοδότηση στους πόρους του ΕΣΠΑ 2021-29, επαναλαμβάνοντας ότι «για να τη λάβουν θα έχουν τη συμπαράσταση των υπηρεσιών του Υπουργείου».
Η Υπουργός κατέληξε: «Ας ενεργοποιηθεί ο Δήμος, ας κάνει μια καινούργια αλληλογραφία, ας μας στείλει την αλληλογραφία και στο βαθμό που μπορούμε θα συνδράμουμε όσο είναι δυνατόν. Ούτε εμείς προφανώς θέλουμε την απώλεια των συγκεκριμένων κτιρίων».
Επισυνάπτεται ολόκληρη η απάντηση της Υπουργού Πολιτισμού στη Βουλή
Πρωτολογία
Κυρία Βουλευτή,
Πράγματι έχω απαντήσει στο γραπτό κοινοβουλευτικό έλεγχο ότι το Υπουργείο Πολιτισμού και οι υπηρεσίες του είναι στη διάθεση των ιδιοκτητών των συγκεκριμένων μνημείων, για να υποστηρίξουν το έργο τους. Όσα νεότερα κτίρια είναι κηρυγμένα μνημεία από το Υπουργείο Πολιτισμού δεν σημαίνει ότι το Υπουργείο Πολιτισμού έχει και την αρμοδιότητα επί της ιδιοκτησίας τους. Ο δε νόμος ούτε μπορεί να την τροποποιεί, ούτε να τη μεταβάλει: Ο νόμος είναι σαφής: Ο κύριος ή ο νομέας του μνημείου υποχρεούται να μεριμνά για την άμεση εκτέλεση εργασιών συντήρησης στερέωσης ή προστασίας ετοιμόρροπου μνημείου, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, με δική του δαπάνη και υπό την εποπτεία και τις υποδείξεις των υπηρεσιών του Υπουργείου, της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας εν προκειμένω. Εδώ, όπως είπατε και εσείς, πραγματικά τα τρία αυτά μνημεία δεν ανήκουν στην ιδιοκτησία του Υπουργείου Πολιτισμού. Όμως, όσες φορές ζητήθηκε η συνδρομή, του Υπουργείου Πολιτισμού, την κατέθεσε, την έδωσε. Για την περίπτωση, ας πούμε, της Μαγαζάρας, επειδή εκκρεμεί το θέμα του αιγιαλού και της παραλίας, ο δήμος έκανε έγγραφο μόλις στις 23/11/2023 προς τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών. Παρ’ όλα αυτά το Υπουργείο Πολιτισμού έχει κηρύξει διατηρητέα τη «Μαγαζάρα», ακριβώς για να την προστατεύσει από οποιαδήποτε συνέπεια κατεδάφισης, στην ουσία εξαιτίας του αιγιαλού και της παραλίας. Ήδη από το 2015, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ η αρμόδια υπηρεσία τεχνικών έργων Κεντρικής Μακεδονίας και Νεωτέρων Μνημείων έχει απαντήσει στον Δήμο για το τι πρέπει να κάνει. Το μετοχικό συγκρότημα της μονής Βατοπεδίου, το οποίο, όπως είπατε ανήκει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Αυτό που έχει κάνει το Υπουργείο Πολιτισμού είναι να στείλει κατ’ επανάληψη (το έκανε συγκεκριμένα και στο τέλος Μαρτίου 2023) στις αρμόδιες υπηρεσίες, στη Διεύθυνση Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, λέγοντας τι πρέπει να κάνει. Δεν υπάρχει ενδιαφέρον. Να ασκήσουμε συντονιστικό ρόλο; Ναι, αλλά θα πρέπει να υπάρχει ενδιαφέρον.
Το ίδιο είναι και το Αρχοντικό Βέη, όπου εδώ, βέβαια, εσείς είπατε ότι δεν υπάρχουν μελέτες. Εγώ ξέρω, η πληροφόρηση που έχω από τις υπηρεσίες, είναι ότι ο Δήμος, με τη συνδρομή των υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού, προχώρησε στην εκπόνηση των μελετών για τη συντήρηση και την αποκατάσταση του Αρχοντικού Βέη. Η μελέτη αυτή έχει εγκριθεί από τις 16/02/2023. Επομένως υπάρχει μελέτη. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία είναι γνωστά και οι Δήμοι και το Δημόσιο έχουν χρηματοδοτικά εργαλεία και μπορούν να απευθυνθούν στην Περιφέρεια. Εάν τεθεί κάτι συγκεκριμένο, από όποιον πρέπει και όποιον έχει την αρμοδιότητα, στο Υπουργείο Πολιτισμού, το Υπουργείο Πολιτισμού θα συνδράμει. Δεν μπορεί όμως να υποκαταστήσει τις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών. Ευχαριστώ.
Δευτερολογία
Κυρία Βουλευτή,
Συμφωνώ με αυτό που λέτε. To Υπουργείο Πολιτισμού διά των αρμόδιων υπηρεσιών του συμβάλλει – και όταν λέμε διά των αρμόδιων υπηρεσιών, δεν περιορίζεται μόνο σ αυτό το επίπεδο. Όλη η ιεραρχία, και η πολιτική και η υπηρεσιακή, συμβάλλουν σε αυτά τα πράγματα. Εγώ, λοιπόν, θα είχα να προτείνω σε αυτά που είπατε το εξής: Να βοηθήσουμε – εμείς το έχουμε κάνει και σε άλλες περιπτώσεις, η τελευταία ήταν το Ιτζεδίν που παραχωρήθηκε από την ΕΤΑΔ στο δήμο Χανίων, όπου βοήθησε το Υπουργείο Πολιτισμού- ευχαρίστως να το κάνω. Μάλλον να επανέλθω και στην περίπτωση των συγκεκριμένων μνημείων. Δεν πρέπει να πέσουν! Θα είναι απώλεια για την τοπική κοινωνία, θα είναι απώλεια για το απόθεμα το πολιτιστικό της περιοχής. Ο Δήμος, επίσης, θα πρέπει να δραστηριοποιηθεί. Ας επανέλθει με τα αιτήματά του. Ας κοινοποιήσει και σε μένα τα αιτήματά του για να προσπαθήσουμε να το συντονίσουμε, τέλος πάντων, στους φορείς που ανήκουν, ιδιοκτησιακά. Από εκεί και πέρα, εφόσον τα κτίρια περιέλθουν στην ιδιοκτησία, έστω κατά παραχώρηση, για μια πολυετή χρήση, στον Δήμο Προποντίδας, έχουμε δυνατότητα να βοηθήσουμε. Αλλά να είναι ξεκάθαρο το ποιος ενδιαφέρεται.
Να είναι ο Δήμος ο οποίος θα φέρει και το πρόγραμμά του, τις μελέτες, το πρόγραμμα της χρήσης του. Στην περίπτωση των κτιρίων, όπου έχουν μελέτες, να το κάνουμε. Δυστυχώς στο Ταμείο Ανάκαμψης δεν μπορεί να προχωρήσει γιατί δε μας φτάνουν πια τα χρονικά περιθώρια. Το Ταμείο Ανάκαμψης ολοκληρώνεται στο τέλος του 2025. Ακόμα και οι πόροι να υπάρχουν, δεν προλαβαίνουμε να το κάνουμε. Όμως έχουμε το χρηματοδοτικό εργαλείο της επόμενης περιόδου του ΕΣΠΑ 2021-27. Ακόμα, οι προσκλήσεις δεν έχουν ανοίξει. Θα ανοίξουν αρχές του 2024 για καινούργιες εντάξεις. Ας ενεργοποιηθεί ο Δήμος, ας κάνει μια καινούργια αλληλογραφία, ας μας στείλει την αλληλογραφία και στο βαθμό που μπορούμε θα συνδράμουμε όσο είναι δυνατόν. Προφανώς δεν θέλουμε την απώλεια των συγκεκριμένων κτιρίων.
Σας ευχαριστώ.
