ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΙΑ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε από το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, το 10ο Συνέδριο Εταιρικής Διακυβέρνησης, με τίτλο “Business Excellence and Corporate Governance”, στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία.
Κατά την διάρκεια του συνεδρίου αναδείχτηκαν οι πρακτικές που εφάρμοσαν οι επιχειρήσεις για να είναι ανταγωνιστικές στο νέο επιχειρηματικό περιβάλλον, που έχει διαμορφωθεί σήμερα. Παράλληλα, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα και η εμπειρία από την πρώτη, υποχρεωτική, εξωτερική και ανεξάρτητη αξιολόγηση του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου, ενώ έγινε εκτενής αναφορά στην Οδηγία CSRD για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας με στόχο την ενημέρωση για κινδύνους που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Ο Πρόεδρος του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, κ. Νικόλαος Μπακατσέλος, δήλωσε: «Στο Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, έχουμε πλήρη επίγνωση της διασύνδεσης των βέλτιστων πρακτικών εταιρικής διακυβέρνησης με την επιχειρηματική αριστεία. Αυτό το πλαίσιο, διαμορφώνει και τις προϋποθέσεις, ώστε η επένδυση στην εταιρική διακυβέρνηση από τις εταιρείες, να δημιουργεί ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, καθώς οι διαθέσιμοι πόροι αξιοποιούνται με αποτελεσματικότητα παρέχοντας μεγαλύτερη αξία σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη».
Ο Ηλίας Σπυρτούνιας, Γενικός Διευθυντής του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, στο εισαγωγικό του σημείωμα, ανέφερε: «Το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τα τελευταία χρόνια υποστηρίζει, προωθεί και υπερασπίζεται έμπρακτα, μέσα από τις δράσεις και πρωτοβουλίες του, τις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης, θεωρώντας ότι πρόκειται για ένα πολύτιμο εργαλείο για την αποτελεσματική και αναπτυξιακή λειτουργία των επιχειρήσεων. Σε έναν κόσμο που αλλάζει συνεχώς και οι προτεραιότητες μεταβάλλονται σε σχέση με αυτές του παρελθόντος, χρειαζόμαστε το πλαίσιο εκείνο που θα διαμορφώνει τους στόχους ενός Οργανισμού καθώς και την συνεισφορά του στο ευρύτερο κοινωνικό και επιχειρηματικό περιβάλλον. Υπό αυτό το πρίσμα, το 10ο Συνέδριο Εταιρικής Διακυβέρνησης, θα παρουσιάσει όλες τις νέες παραμέτρους που απαιτεί ένα σύγχρονο πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνηση για την βιώσιμη λειτουργία και ανάπτυξη μίας σύγχρονης επιχείρησης».
Η συζήτηση στην ενότητα “Εταιρική Διακυβέρνηση σε μη εισηγμένες επιχειρήσεις και σε δημόσιους οργανισμούς”, εστίασε στις καλές πρακτικές Εταιρικής Διακυβέρνησης από Εταιρείες και Οργανισμούς που δεν ανήκουν στην ομάδα των εισηγμένων εταιρειών και άρα δεν έχουν τις ίδιες εποπτικές υποχρεώσεις με αυτές.
Στον πρώτο κύκλο συζήτησης, οι τρεις συμμετέχοντες, η Χριστίνα Κολιάτση Διευθύντρια Νομικής Υπηρεσίας και Γραμματέας Δ.Σ Υπερταμείου, Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο, η Βένια Παπαθανασοπούλου, Νομική Σύμβουλος & Γραμματέας Δ.Σ. της εταιρείας «Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε.» και ο Λάρρυ Σακελλαρίου, Γενικός Διευθυντής TEOROCHE ΑΕ & Πρόεδρος της επιτροπής ελέγχου και Προμηθειών ΔΕΔΔΗΕ, πληροφόρησαν το κοινό για το πώς αντιμετωπίζουν οι τρεις Οργανισμοί (Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, ΔΕΔΔΗΕ, ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ), σε γενικές γραμμές, το θέμα της οργάνωσης της εταιρικής διακυβέρνησης.
Συντονιστές της Ενότητας ήταν ο Βασίλης Μονογυιός, Founder & CEO, AMiD Corporate Governance, Internal Controls & Internal Audit Services και η Ελευθερία Σπυρίδωνος, Director ESGRC| Governance, Risk & Compliance at Grant Thornton Greece.
Στη συνέχεια, συζητήθηκαν συγκεκριμένες καλές πρακτικές που εφαρμόζουν οι τρεις οργανισμοί.
Αναφέρθηκαν πρακτικές όπως:
- Η λειτουργία ξεχωριστού τμήματος Risk & Controls στη δεύτερη γραμμή, ως υποστηρικτική λειτουργία της Διοίκησης, με ιδιαίτερα επωφελή αποτελέσματα (Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών).
- Η λειτουργία συστημάτων στοχοθεσίας και μέτρησης απόδοσης (KPIs) και παρακολούθησης (follow up) των ανοικτών θεμάτων που έχουν επισημανθεί από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς (ΔΕΔΔΗΕ).
- Η εισαγωγή κατάλληλης νομοθεσίας και η εγκατάσταση αποτελεσματικών δομών εποπτείας και παρακολούθησης τόσο σε επίπεδο μητρικής (Υπερταμείο) όσο και σε επίπεδο μητρικής και θυγατρικών εταιρειών.
- Επίσης αναφορά έγινε στον κρίσιμο ρόλο της Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου και της λειτουργίας διαχείρισης κινδύνων στον έλεγχο αλλά και στη βελτίωση της εταιρικής διακυβέρνησης.
Στον κύκλο συζήτησης που ακολούθησε, το κεντρικό θέμα συζήτησης ήταν οι «δυνάμεις» που ωθούν τον κάθε οργανισμό στη διαρκή βελτίωση της Εταιρικής Διακυβέρνησης και του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου. Αναφέρθηκαν οι ανάγκες πληροφόρησης και διαφάνειας από μετόχους, από υποψήφιους μετόχους (θεσμικούς επενδυτές κυρίως), από πελάτες, προμηθευτές και πιστωτικά ιδρύματα αλλά και από τους ίδιους τους καταναλωτές και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Όλοι οι ανωτέρω «συμμέτοχοι» (stakeholders) αναζητούν συνεχείς βελτιώσεις σε θέματα Διακυβέρνησης και Διαφάνειας.
Στη συνέχεια συζητήθηκε το γενικότερο θέμα αν χρειάζεται πρόσθετη νομοθεσία και πρόσθετα εργαλεία καλών πρακτικών εταιρικής διακυβέρνησης (όπως για παράδειγμα ο ήδη υπάρχων Ελληνικός Κώδικας ΕΔ για μη εισηγμένες εταιρείες) προκειμένου να δοθούν κατευθυντήριες οδηγίες με τη μέθοδο προαιρετικής εφαρμογής από τις Εταιρείες. Το γενικότερο συμπέρασμα ήταν ότι ο χώρος των μη εισηγμένων εταιρειών αλλά και των οργανισμών του Δημόσιου Τομέα είναι τόσο μεγάλος, ώστε να χρειάζεται ιδιαίτερη προσέγγιση για κάθε κατηγορία. Στο σημείο αυτό οι συντονιστές του πάνελ αναφέρθηκαν στις εξελίξεις που υπάρχουν στον ευρύτερο Δημόσιο Τομέα τα τελευταία έτη.
Κλείνοντας, συζητήθηκαν τα σημεία που τυχόν δυσκολεύουν ή και εμποδίζουν την εφαρμογή κάποιων καλών πρακτικών Εταιρικής Διακυβέρνησης , με κύριο θέμα την ανάγκη αλλαγής της εταιρικής κουλτούρας. Ως βασικό συμπέρασμα τονίστηκε ότι η εταιρική κουλτούρα είναι ο βασικός μοχλός αλλαγής και διατήρησης χρηστής εταιρικής διακυβέρνησης.
Η τρίτη ενότητα του συνεδρίου είχε θέμα “Συμπεράσματα από την αξιολόγηση του συστήματος εσωτερικού ελέγχου”, με συντονιστές τον κ. Ξενοφών Αυλωνίτη, Εντεταλμένο Γενικό Διευθυντή Κανονιστικής Συμμόρφωσης Ομίλου ALPHA BANK & Μέλος της Επιτροπής Εταιρικής Διακυβέρνησης του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου και την κα Μαρία Θεοδουλίδου, Οικονομική Διευθύντρια Προγραμματισμού, Ελέγχου και Εταιρικής Διακυβέρνησης Ομίλου FOURLIS & Προέδρος της Επιτροπής Εταιρικής Διακυβέρνησης του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.
Οι ομιλητές της ενότητας κα Νατάσα Στάμου, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς & Πρόεδρος Συνεγγυητικού Κεφαλαίου Εξασφάλισης Επενδυτικών Υπηρεσιών, κ. Παναγιώτης Γιαννόπουλος, Πρόεδρος ΕΛΤΕ, κα Αθηνά Μουστάκη Partner, Head of ESGRC Services Grant Thornton, κ. Χάρης Συρούνης, Partner, Audit Head of Financial Services, KPMG Ελλάδα και κα Μαρίνα Λιακοπούλου, Διευθύντρια Εσωτερικού Ελέγχου, ΕΥΔΑΠ & Γ. Γραμματέας ΔΣ Ελληνικού Ινστιτούτο Εσωτερικών Ελεγκτών, συζήτησαν την εμπειρία και τα αποτελέσματα της πρώτης, υποχρεωτικής, ανεξάρτητης αξιολόγησης του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου των εισηγμένων εταιρειών και μοιράστηκαν με το κοινό του συνεδρίου τι έμαθαν από την πρώτη αξιολόγηση αλλά και τι θεωρούν ότι μπορεί να αλλάξει στη δεύτερη αξιολόγηση. Επίσης, συζητήθηκαν πιθανές βελτιώσεις στο ισχύον πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης δύο χρόνια μετά την υποχρεωτική εφαρμογή του.
Επιπλέον, η κα Νατάσα Στάμου, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, παρουσίασε ενδιαφέροντα στατιστικά από την πρώτη αξιολόγηση του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου και επεξήγησε πως το Σύστημα Εταιρικής Διακυβέρνησης διαφοροποιείται από το Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου ενώ ως βελτίωση στο ισχύον πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης πρότεινε την υποχρεωτική πολιτική βιωσιμότητας για τις εισηγμένες εταιρείες. Ο κ. Παναγιώτης Γιαννόπουλος, Πρόεδρος ΕΛΤΕ αναφέρθηκε στους δειγματοληπτικούς ελέγχους που θα γίνουν στους φακέλους των αξιολογητών του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου και απάντησε σε ερώτηση του ακροατηρίου για τα κοινά στοιχεία που έχει το Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου για τις εισηγμένες με το Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου για τις μη εισηγμένες. Η κα Αθηνά Μουστάκη Partner, Head of ESGRC Services Grant Thornton, τόνισε την ανάγκη στη δεύτερη αξιολόγηση να εμβαθύνουν οι αξιολογητές στο επίπεδο της εφαρμογής, ο κ. Χάρης Συρούνης, Partner, Audit Head of Financial Services, KPMG Ελλάδα τόνισε την ανάγκη του διαλόγου μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών για τυχόν βελτιώσεις και η κα Μαρίνα Λιακοπούλου, Διευθύντρια Εσωτερικού Ελέγχου, ΕΥΔΑΠ & Γ. Γραμματέας ΔΣ Ελληνικού Ινστιτούτο Εσωτερικών Ελεγκτών παρουσίασε την εμπειρία και τις προτάσεις από την πλευρά των εσωτερικών ελεγκτών.
Στην τελευταία ενότητα ”Stakeholders engagement and ESG strategy”, κατά τη σύντομη παρουσίασή της η κα. Gemma Sanchez – Danes, Acting Head of EFRAG (European Financial Reporting Advisory) Sustainability Reporting Secretariat, αναφέρθηκε στο νέο κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ για τις αναφορές βιωσιμότητας, όπως αυτό προδιαγράφεται από την Οδηγία CSRD και τις εκτελεστικές αυτής πράξεις που βρίσκονται σε διαφορετικό στάδιο επεξεργασίας από τον EFRAG και την ΕΕ.
Στο ερώτημα για το αν οι νέες υποχρεώσεις συμμόρφωσης και αναφορών δημιουργούν βάρος και αποτελούν ανταγωνιστικό μειονέκτημα για τις Ευρωπαϊκές εταιρείες, η κα. Sanchez απάντησε ότι το νέο κανονιστικό πλαίσιο αποτελεί περισσότερο ευκαιρία και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα απ’ ότι βάρος, λαμβανομένου μάλιστα υπόψη ότι αντίστοιχης κατεύθυνσης πρωτοβουλίες παρατηρούνται και πέρα από την Ευρώπη, διεθνώς.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η κα. Μαρία Αλεξίου, εκπρόσωπος του Ομίλου ΤΙΤΑΝ στο Δ.Σ του CSR Europe, ανέφερε ότι το νέο Ευρωπαϊκό Πρότυπο για τις αναφορές βιωσιμότητας αποτελεί πυξίδα για την αξιοποίηση της εμπειρίας που έχουν αποκτήσει οι Ελληνικές εταιρείες ήδη από το 2014, αλλά και την προοπτική αλλαγής κουλτούρας, καθώς η CSRD καταρρίπτει στεγανά εντός των εταιρειών και ενισχύει τη συλλογική προσπάθεια και την ενιαία σκέψη, παράγοντας αξία για την εταιρεία και τους stakeholders. Ως προς τα κυριότερα ζητήματα – προκλήσεις για τις Ελληνικές εταιρείες, η κα. Αλεξίου ανέφερε ότι η Οδηγία διέπεται από την αρχή της αναλογικότητας και, υπό αυτή την έννοια, κάθε εταιρεία θα πρέπει να αναμετρηθεί με αυτό που είναι σήμερα και αυτό που μπορεί να γίνει αύριο.
Ο κ. Γεώργιος Γαλάνης, Διευθυντής Αειφόρου Ανάπτυξης MYTILINEOS, ανέφερε ότι η MYTILINEOS αντιμετωπίζει τη CSRD ως ευκαιρία και όχι απειλή. Η νοοτροπία που υποστηρίζεται δεν είναι η μηχανιστική συμμόρφωση με τα νέα πρότυπα, αλλά αυτά να αξιοποιηθούν κατάλληλα για τον μετασχηματισμό των εταιρειών τους σε βιώσιμες επιχειρήσεις σε έναν κόσμο χαμηλών εκπομπών άνθρακα, βιοποικιλότητας και κοινωνικής ισότητας, ενισχύοντας ταυτόχρονα την ‘ανθεκτικότητα’ των επιχειρήσεων και τη δυνατότητα επιβίωσης και προόδου τους στα νέα δεδομένα.
Ο κ. Παναγιώτης Παπαδόδημας, Επιτελικός Διευθυντής Διοίκησης & Μετασχηματισμού Attica Bank, κινούμενος στο ίδιο μήκος κύματος ανέφερε ότι η ATTICA, ως εισηγμένη, αλλά ναυτιλιακή εταιρεία είναι εξοικειωμένη με την κανονιστική συμμόρφωση και τις υποχρεώσεις της μη χρηματοοικονομικής ενημέρωσης. Δεν αναμένει να υπάρξει ουσιαστική μεταβολή για τις μεγάλες εταιρίες ως προς τη στρατηγική τους αλλά προσαρμογή ορισμένων λειτουργιών τους. Αντιθέτως αναμένεται να επηρεαστούν περισσότερο οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν αυτή την εξοικείωση και τις ανάλογες δομές.
Ως προς τις συγκεκριμένες ενέργειες που υλοποιεί η MYTILINEOS στο πλαίσιο της προετοιμασία της για τη CSRD, ο κ. Γαλάνης ανέφερε την προσεκτική μελέτη των προτύπων και τη διενέργεια μελέτης αποκλίσεων. Εκτιμά ότι πολλά από τα απαιτούμενα βήματα έχουν ήδη γίνει, αλλά υπάρχουν ακόμη ενέργειες που πρέπει να γίνουν, ενώ σημαντική είναι η ανάπτυξη ψηφιακής πλατφόρμας.
Ο κ. Παπαδόδημας, ως προς τα διαφαινόμενα οφέλη για τις εταιρείες από την εφαρμογή της CSRD, ανέφερε ότι φαίνεται από τα αποτελέσματα των εταιρειών ότι, αυτές που αναπτύσσουν κουλτούρα διαφάνειας και accountability, που μετρούν τις επιδόσεις και το αντίκτυπο της δραστηριότητάς τους στα ενδιαφερόμενα μέρη, εμφανίζουν αφενός βελτίωση των μεγεθών τους και ενίσχυση της εμπιστοσύνης από τους επενδυτές και τα λοιπά ενδιαφερόμενα μέρη.
Τέλος, η κα Αλεξίου κρίνοντας την κατάσταση των ελληνικών εταιρειών σε σχέση με τους τρείς πυλώνες του ESG, ανέφερε ότι το περιβαλλοντικό κομμάτι ως περισσότερο μετρήσιμο είναι ίσως σε καλύτερο δρόμο, ενώ τα θέματα της κοινωνικής επιδραστικότητας και της διακυβέρνησης, έχοντας έντονο ποιοτικό χαρακτήρα απαιτούν περισσότερη προσπάθεια από όλους τους εμπλεκόμενους.
Ως γενικό συμπέρασμα θα πρέπει να κρατήσει κανείς τη θετική διάσταση της ικανοποιητικής πορείας προσαρμογής των μεγάλων επιχειρήσεων, αλλά την ίδια στιγμή την πρόκληση να ενσωματωθεί η – ουσιαστική και πολυεπίπεδη – προσπάθεια θετικής επίδρασης στον κόσμο μας με την κουλτούρα της κάθε εταιρείας.
