5ο διεθνές AgriBusiness Forum, Αθήνα 15-16/11/2022
«Επισιτιστική ασφάλεια και επάρκεια σε περιόδους αβεβαιότητας»
Προ των πυλών η κατάρρευση της υφιστάμενης παγκόσμιας τάξης τροφίμων?
Το 5ο ετήσιο διεθνές AgriBusiness Forum, στις 15-16/11/2022 έλαβε χώρα στην έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα με θέμα «Επισιτιστική ασφάλεια και επάρκεια σε περιόδους αβεβαιότητας». Το κορυφαίο συνέδριο για την αγροδιατροική αλυσίδα, διεξήχθη σε μία περίοδο όπου η κλιματική αλλαγή, η άνοδος των τιμών των γεωργικών εισροών, το ενεργειακό κόστος, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ο στασιμοπληθωρισμός, οι εκπομπές του διοξειδίου στην ατμόσφαιρα και η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού, δημιουργούν αθροιστικά μία δύσκολη εξίσωση, αφενός ως προς την επισιτιστική ασφάλεια του κόσμου, αφετέρου ως προς την προστασία του πλανήτη.
Βρισκόμαστε στην αρχή της κατάρρευσης της υφιστάμενης παγκόσμιας τάξης τροφίμων ή υπάρχει κάποια εναλλακτική στον ορίζοντα; 35 σημαντικοί ομιλητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, από τον πρωτογενή τομέα, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, επιχειρήσεων, και υπεύθυνων στην χάραξη πολιτικής, στις 8 συνεδρίες του AgriBusiness Forum 2022 προσδιόρισαν τις προκλήσεις, κατέθεσαν προτάσεις και παρουσίασαν δράσεις σχετικά με το μέλλον των αγροδιατροφικών αλυσίδων στην περίοδο που διανύομε.
Το 2022 θεωρείται χρονιά σταθμός για το 5ο ετήσιο διεθνές AgriBusiness Forum, για 5 λόγους:
1. Την απαρχή της στενής και εμβληματικής συνεργασίας με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην Ελλάδα,
2. Την μετατροπή όλων των συνεδριάσεων σε στρογγυλές τράπεζες αλληλεπίδρασης και διαλόγου,
3. Την συμμετοχή κατόπιν πρόσκλησης 110 συνέδρων με φυσική παρουσία και την δυνατότητα υψηλού επιπέδου επαφών στα πλαίσια του συνεδρίου
4. Την συμμετοχή 368 συνέδρων στην διαδικτυακή ροή και σε πραγματικό χρόνο, διάρκειας 16ωρών του συνεδρίου
5. Το εμπεριστατωμένο πρόγραμμα ομιλιών, την τηλεοπτικού τύπου λήψη των διαλόγων στα πάνελς και των εισηγητών, το εκτεταμένο branding προβολής (έντυπο/ψηφιακό) των χορηγών-συνεργατών κά.
Τις εργασίες του συνεδρίου στις 15 & 16/11/2022 άνοιξαν οι κκ. Κωνσταντίνος Τσουτσοπλίδης, Επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα και Γιάννης Μπαλακάκης, Επικεφαλής της Οργανωτικής Επιτροπής του AgriBusiness Forum και Προέδρου της Geo RoutesInstitute NPO.
Την 1η συνεδρία με θέμα «Κλίματική αλλαγή – Ασφάλεια υγείας» συντόνισε η δημοσιογράφος του EURONEWS κ. Συμέλα Τουχτίδου. Η συνεδρία εστίασε α) στο πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τα εδάφη στον κόσμο και πως ανατρέπονται θέσφατα για τις χώρες παραγωγούς τροφίμων, β) στον βαθμό που επηρεάζεται η Ελλάδα και τον ρόλο που διαδραματίζει η ΕΜΥ στην συγκέντρωση και καταγραφή δεδομένων σχετικά με την πρόληψη και αντιμετώπιση των κινδύνων, γ) στην επίδραση των αλλαγών αυτών στη βιομηχανία των τροφίμων και των τρόπων προσαρμογής σε αυτές, δ) στον ρόλο της κυκλικής οικονομίας για καινοτόμα βιώσιμα οικοσυστήματα και τις σχετικές έρευνες ελληνικών πανεπιστημίων.
Οι εισηγητές της 1ης συνεδρίας:
• Δρ. Petteri Taalas Γενικός Γραμματέας, WMO
• Υποπτέραρχος (Ι) Δημήτριος Σιδερίδης, Διοικητής Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας
• Δρ. Καλλιόπη Χάλκου, Group Food Safety & Suppliers Quality Manager, Coca Cola Hellenic
• Δρ. Νικόλαος Θωμαΐδης, Καθηγητής Αναλυτικής Χημείας, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
• Δρ. Απόστολος Κουτίνας, Αν. Καθηγητής, Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου, ΓΠΑ
Την 2η συνεδρία με θέμα «Ενέργεια – Περιβάλλον» και την 3η συνεδρία με θέμα «Εφοδιαστικές αλυσίδες – Αγορές – Βιωσιμότητα» συντόνισε δημοσιογράφος από τα Παραπολιτικά, κ. Λάμπρος Καλαρρύτης. Ως γενικό συμπέρασμα των συγκεκριμένων συνεδριάσεων είναι ότι:
a) στο τρίπτυχο εφοδιαστική αλυσίδα, ενέργεια, «πράσινη» μετάβαση, νέες τεχνολογίες το τοπίο θα παραμείνει για το εγγύς μέλλον ασύμμετρο και υποκείμενο σε αναταράξεις και βίαιες διορθώσεις και προσαρμογές
b) Η διατάραξη στην εφοδιαστική αλυσίδα απόρροια της πανδημίας και εν συνεχεία της ενεργειακή κρίσης αλλά και του πολέμου στην Ουκρανία παραμένει, η δε ομαλοποίηση τελεί στην αίρεση αστάθμητων παραγόντων, ενώ η «κανονικότητα» -όταν επανέλθει- θα έχει νέα χαρακτηριστικά
c) Η ενέργεια σε όλες τις διαστάσεις, όπως έρευνες – εξορύξεις – επάρκεια – μεταφορά – κόστος, θα συνεχίσει να επηρεάζεται αφενός από τις γεωπολιτικές εξελίξεις και τις συνθήκες ασφαλείας οι οποίες επίσης θα επιδρούν στη χρήση και στην κατανάλωση, αφετέρου από την προσπάθεια μετάβασης σε εναλλακτικές πηγές με έμφαση στις «πράσινες» – ανανεώσιμες.
d) Το εγχείρημα (και για γεωπολιτικούς και γεω-επιχειρηματικούς λόγους) της «πράσινης» μετάβασης δεν θα είναι γραμμικό και θα υπόκειται σε συνδυασμό προϋποθέσεων, ήτοι ωρίμανσης της τεχνολογίας, διαμόρφωσης τους κόστους, της δυνατότητας ή αδυναμίας σταθερής κάλυψης της ζήτησης, της ανισομερούς γεωγραφικής κατανομής και της στάθμισης από τον καταναλωτή του περιβαλλοντικού και του οικονομικού κριτηρίου.
e) Για τις επόμενες δεκαετίες, παράλληλα με την «πράσινη» ενέργεια, το φυσικό αέριο και η πυρηνική ενέργεια θα παραμείνουν παγκοσμίως αναγκαία.
Οι εισηγητές της 2ης συνεδρίας:
• Δρ. Κωνσταντίνος Αραβώσης, Γενικός Γραμματέας Δασών, Yπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας
• Δρ. Φοίβη Κουντούρη, Συν-Πρόεδρος SDSN Ευρώπης, Καθηγήτρια Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
• Δρ. Νικόλας Ε. Φαραντούρης, Καθηγητής Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο
Ανταγωνισμού, Ενέργειας & Μεταφορών
• κ. Κωνσταντίνος Χατζηφώτης, Διευθυντής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Όμιλος Motor-Oil
Οι εισηγητές της 3ης συνεδρίας:
• κ. Μιχάλης Κατρίνης, Επικεφαλής Κοινοβουλευτικής Ομάδας ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ
• κ. Γεώργιος Καρακατσάνης, Οικονομολόγος Φυσικών Πόρων & Περιβάλλοντος, Evotropia Ecological Finance
• Δρ. Δημήτριος Βλάχος, Καθηγητής Ποσοτικής Ανάλυσης, Logistics-Διαχείρισης Εφοδιαστικής Αλυσίδας, ΑΠΘ
Την 4η συνεδρία με θέμα «Χρηματοδοτικά εργαλεία – Διαχείριση κινδύνων» συντόνισε ο δημοσιογράφος & Γενικός Διευθυντής του ομίλου Economia κ. Αντώνης Παπαγιαννίδης. Ο Υφυπουργός κ. Στύλιος αναφέρθηκε στα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και επέκτεινε την ανάλυσή του στο πώς συνολικά η μεταρρύθμιση της ΚΑΠ θα συνεχίσει να προσαρμόζεται σε συνθήκες κρίσης. Εκ μέρους της Εθνικής Τράπεζας, η Τατιάνα Γιέμελου – επικεφαλής του Τομέα Ανάπτυξης Αγορών και Πωλήσεων – παρουσίασε το σύνολο των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων που διαθέτει η ΕΤΕ, από την Κάρτα του Αγρότη μέχρι και το Πρόγραμμα Συμβολαιακής Γεωργίας, ώστε να παρέχεται ολοκληρωμένη τραπεζική υποστήριξη που καλύπτει από τις απλούστερες (προείσπραξη ενισχύσεων) μέχρι τις πιο προχωρημένες (κάλυψη από την αβεβαιότητα σε εποχή αύξησης επιτοκίων) ανάγκες του αγροδιατροφικού τομέα. Ο Gijs Schilthuis, επικεφαλής της Μονάδας Πολιτικής Προοπτικής της Γ.Δ. Γεωργίας/ΑGRI της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρθηκε στην επίπτωση των αυξημένων τιμών στην ενέργεια, στον πόλεμο στην Ουκρανία και στα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα. Προσέθεσε όμως ότι τα συγκυριακά προβλήματα δεν πρέπει να εκτρέψουν την προσοχή από τα μονιμότερα, όπως της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και της κλιματικής αλλαγής. Σταθερότητα Αλληλεγγύη-Ανθεκτικότητα είναι οι τρεις στόχοι σήμερα. Τέλος, ο Ευάγγελος Λύτρας ως Διευθύνων Σύμβουλος της GRP Ventures – οχήματος venture capital που έχει δημιουργηθεί με τη συμμετοχή της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων και άλλων ιδιωτών επενδυτών, με αιχμή τον αγροδιατροφικό τομέα – περιέγραψε τα κριτήρια που θεωρούνται απαραίτητα για μια επιχείρηση αγροδιατροφής ώστε να τύχει επενδυτικής στήριξης: καλά στελεχωμένη διοικητική ομάδα, σε βάθος γνώση της αγοράς και δημιουργία καινοτόμων, επωνύμων προϊόντων. Στο ερώτημα κατά πόσον, σε φάση όλο και ακριβότερου χρήματος, τα κριτήρια ESG αποτελούν τροχοπέδη ο Ευ. Λύτρας διευκρίνισε ότι – αντιθέτως – αποτελούν σημαντικό κριτήριο επένδυσης για ένα venture capital, δηλώνοντας αισιόδοξος για την επόμενη ημέρα του ελληνικού αγροδιατροφικού κλάδου, ο οποίος σταδιακά υιοθετεί την επιχειρηματική λογική και χαρακτηρίζεται από προϊόντας υψηλής ποιότητας.
Οι εισηγητές της 4ης συνεδρίας:
• Δρ. Γιώργος Στύλιος, Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
• κ. Τατιάνα Γιέμελου, Επικεφαλής Τομέα Ανάπτυξης Αγορών & Πωλήσεων, Εθνική Τράπεζα
• κ. Gijs Schilthuis, Head of Unit for Policy Perspectives, European Commission DG-AGRI
• κ. Ευάγγελος Λύτρας, Διευθύνων Σύμβουλος, GRP Ventures
Την 5η συνεδρία με θέμα «Πολιτικές – Στρατηγικές (πρωτογενής/τριτογενής τομέας)» συντόνισε η δημοσιογράφος του EURONEWS κ. Συμέλα Τουχτίδου. Η νέα ΚΑΠ μπαίνει στη ζωή παραγωγών και καταναλωτών από τον Ιανουάριο του 2023. Τα προβλήματα, τα ερωτηματικά αλλά και οι προσδοκίες είναι πολλές. Ο Χρήστος Γιαννακάκης, Αντιπρόεδρος Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών, εξήγησε πώς η αναβίωση του συνεταιριστικού κινήματος μπορεί ακριβώς να απαντήσει στις προκλήσεις και να στηρίξει τους Έλληνες παραγωγούς. Ο Robert van Rijssen, της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας της Ευρωπαικής Επιτροπής μίλησε για τις πολιτικές και τις στρατηγικές για ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων που υπόσχεται η νέα ΚΑΠ, ενώ ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας, Αλέξανδρος Βασιλικός, παρουσίασε τα την έρευνα των αποτελεσμάτων της πρωτοβουλίας «Ελληνικό Πρωινό» και πώς τελικά η πρωτοβουλία αυτή αφενός στηρίζει το αγροτικό εισόδημα, αφετέρου την ταυτότητα της χώρας στις αγορές εξωτερικού.
Οι εισηγητές της 5ης συνεδρίας:
• κ. Robert van Rijssen, Policy Officer, Farm to Fork Unit, DG-Sante, European Commission
• κ. Αλέξανδρος Βασιλικός, Πρόεδρος, Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος
• κ. Χρήστος Γιαννακάκης, Αντιπρόεδρος, Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών
Την 6η συνεδρία με θέμα «Πρωτογενής τομέας (προκλήσεις, παραγωγικότητα, διασυνδέσεις)» συντόνισε ο \ Ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης του Γεωπονικού Αθηνών, Δρ. Χαράλαμπος Κασίμης. Η συνεδρία επικεντρώθηκε αφενός στην επισκόπηση των πρόσφατων διεθνών κρίσεων όπως το κλίμα, η πανδημία, η ενέργεια, και η Ουκρανία, αφετέρου στον ελληνικό αγροδιατροφικό τομέα με ειδικότερη αναφορά:
a) στο Στρατηγικό σχέδιο που υπεβλήθη από την Ελλάδα για την ελληνική γεωργία, στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ
για την αντιμετώπιση των διαχρονικών αναγκών της χώρας, και στην διατύπωση των αναπτυξιακών στόχων,
b) στη διαχείριση των κινδύνων στον πρωτογενή τομέα που προκύπτουν από την κλιματική κρίση, και στην ανάπτυξη μιας ανθεκτικής ‘γεωργίας συντηρήσεως’, στην αξιοποίηση της βιομάζας, και στην ψηφιοποίηση, προκειμένου να αμβλυνθεί η επίδραση της κλιματικής κρίσης,
c) στον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό του ελληνικού αγροδιατροφικού συστήματος, όπως αυτός προκύπτει από την εμπειρία συνεργασίας και ανάπτυξης του cluster InoFA (Internet of Food Alliance),
d) στην σημασία ανασυγκρότησης των συνεταιρισμών, όπως αυτό επιχειρείται από την Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών, για την ενίσχυση της συλλογικής οργάνωσης της ελληνικής γεωργίας που αποσκοπεί στην μείωση του κόστους παραγωγής, στην αύξηση της παραγόμενης προστιθέμενης αξίας και στην βελτίωση της θέσης μας στην εμπορία και στις διεθνείς αγορές.
Οι εισηγητές της 6ης συνεδρίας:
• Δρ. Ευστάθιος Κλωνάρης, Καθηγητής Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης, Γεωπονικό Αθηνών
• κ. Χρήστος Γιαννακάκης, Αντιπρόεδρος, Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών
• Δρ. Θεοφάνης Γέμτος, Ομ. Καθηγητής Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής & Αγροτικού Περιβάλλοντος,
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
• Δρ. Ηλίας Κάλφας, Γεωπόνος, Αμερικανική Γεωργική Σχολή, Συντονιστής του Cluster InoFA
Την 7η συνεδρία με θέμα «Aγροτεχνολογία – έρευνα – καινοτομία)» συντόνισε ο Διευθυντής του InoFA cluster Support Office, Δρ. Φίλιππος Παπαδόπουλος. Η συνεδρία εστίασε τόσο στην χρηματοδότηση όσο και στις κατευθύνσεις, τάσεις και προκλήσεις στην έρευνα και την καινοτομία, με κοινή συνισταμένη την ανάγκη στενότερης και συστηματικότερης σύνδεσης των ερευνητικών οργανισμών με την πραγματική οικονομία, σύμφωνα με επιτυχημένα παραδείγματα και καλές πρακτικές της Ευρώπης. Στην ζωντανή και ενδιαφέρουσα συζήτηση που ακολούθησε, αναδείχθηκαν τα προβλήματα αξιολόγησης του πραγματικού αντίκτυπου της μέχρι τώρα χρηματοδότησης των ερευνητικών προγραμμάτων, η ανάγκη για αλλαγές τόσο στο ακαδημαϊκό σύστημα όσο και στην νοοτροπία των επιχειρήσεων και οι ευκαιρίες -αλλά και οι προκλήσεις- που παρουσιάζονται κατά την μεταβατική περίοδο που διανύουμε από τεχνολογίες όπως η ψηφιακή και η βιοτεχνολογία.
Οι εισηγητές της 7ης συνεδρίας:
• Δρ. Αθανάσιος Κυριαζής, Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας
• Δρ. Δημήτρης Κουρέτας, Καθηγητής Φυσιολογίας & Τοξικολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
• κ. Geert Wilms, Διευθυντής, Ενωση Παραγωγών Νοτ. Ολλανδίας
• Δρ. Γεώργιος Ζαλίδης, Καθηγητής, Δ/ντης Εργαστηρίου Τηλεπισκόπησης, Φασματοσκοπίας & Γεωγραφικών
Συστημάτων Πληροφοριών ΑΠΘ
• Δρ. Γεώργιος Ν. Σκαράκης, Ομότιμος Καθηγητής, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Η 8η συνεδρία, το High-level discussion, συντονίστηκε από τον δημοσιογράφο & Γενικό Διευθυντή του ομίλου Economia κ. Αντώνη Παπαγιαννίδη. Στην συζήτηση μεταξύ του Αναπληρωτή Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων Νίκου Παπαθανάση και του Maurits ter Kuile, Αναπληρωτή Πρέσβη της Ολλανδίας στην Ελλάδα, αναδείχθηκε η σημασία της εξασφάλισης ανθεκτικότητας/resilience στην ανάπτυξη του αγροδιατροφικού
τομέα. Ομοίως η χρησιμότητα της ανάδειξης βέλτιστων πρακτικών – όπως εκείνων της Ολλανδικής γεωργίας – με την σωστή τους προσαρμογή στην Ελληνική πραγματικότητα. διαδοχή των κρίσεων που γνώρισε η Ελληνική οικονομία – καθώς την κρίση χρέους διαδέχθηκε η κρίση του κορωνοϊού και τώρα η ενεργειακή κρίση, η κρίση του κόστους παραγωγής (και) στην γεωργία, αλλά και στην γροδιατροφική αλυσίδα – καθιστά προτεραιότητα την στήριξη των επενδύσεων – για τον συγκεκριμένο τομέα. Σημαντική επίσης είναι η αξιοποίηση της κατάλληλης τεχνολογίας και των οργανωτικών δυνατοτήτων που διδάσκει η πρακτική συνεργασίας των παραγωγών, της έρευνας/της τεχνολογίας και των κρατικών/περιφερειακών αρχών (triple-helix) όπως εφαρμόζεται στην Ολλανδία. Υπ’ αυτήν την έννοια, η συνεχιζόμενη μεταφορά τεχνογνωσίας και εμπειριών δια του AgriBusiness Forum λειτουργεί θετικά, και τούτο την στιγμή που οι διαθέσιμοι χρηματοδοτικοί πόροι του Next Generation EU αλλά και του ΕΣΠΑ/του Γεωργικού Ταμείου υπόσχονται σταθερή χρηματοδοτική στήριξη.
Συνομιλητές της 8ης συνεδρίας:
• κ. Νίκος Παπαθανάσης, Αναπληρωτής Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων
• κ. Maurits ter Kuile, Αναπληρωτής Πρέσβης της Ολλανδίας στην Ελλάδα
Το 5ο διεθνές AgriBusiness Forum είχε την τιμή της συνεργασίας και της υποστήριξης από:
• Leading partner: Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος
• Premium sponsors: Corteva Agriscience
• Υποστηρικτές: GRP Ventures, Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου, ΝΕΚΤΑΡ, Αθηναϊκή Ζυθοποιία, FoodOxys, Κοινοπραξία Συνεταιρισμών Ημαθίας, ΒΙΟΛΑΝΤΑ, Interpretit, Gnomon Events, Economia Publishing, Admore, Hellenic-Dutch Business Association, Internet of Food Alliance
• Θεσμικοί συνεργάτες: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Αθηνών, Πρεσβεία της Ολλανδίας
• Με την αιγίδα των Υπουργείων: Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ανάπτυξης & Επενδύσεων
Στο κανάλι του YouTube του AgriBusiness Forum, σύντομα θα αναρτηθούν οι εισηγήσεις των ομιλητών και η ροή του συνεδρίου.
Το AgriBusiness Forum αποτελεί κόμβο δικτύωσης, προώθησης συνεργασιών και διατομεακής ενημέρωσης, αναδεικνύει θέματα αιχμής και συνεργάζεται με οργανισμούς εθνικής & διεθνούς εμβέλειας, μεταξύ άλλων το Food & Agriculture Organization of the Unite Nations, το UNWomen, η Πρεσβεία της Ολλανδίας και τα Υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ανάπτυξης & Επενδύσεων κ.ά.
