«Οι αποφάσεις της ειδικής Επιτροπής Σχεδίου Δράσης για τη λειτουργία και επισκεψιμότητα της προστατευόμενης νήσου Χρυσή την τουριστική περίοδο 2022»
Η τρίτη κατά σειρά συνεδρίαση της Επιτροπής Εφαρμογής και Παρακολούθησης του Σχεδίου Δράσης για τη νήσο Χρυσή Ιεράπετρας, πραγματοποιήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2022, στην Αίθουσα Συνεδριάσεων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης και είχε διάρκεια σχεδόν 5 ωρών. Για την τήρηση των υγειονομικών μέτρων, οι προσκεκλημένοι αρμόδιων υπηρεσιών και ένα μέλος της επιτροπής συμμετείχαν μέσω τηλεδιάσκεψης. Στη σύσκεψη δεν συμμετείχε το μέλος που έχει οριστεί από το Δήμο Ιεράπετρας.
Αντικείμενο της συνεδρίασης ήταν η διερεύνηση της δυνατότητας ικανοποιητικής φύλαξης του νησιού και ελέγχου της επισκεψιμότητας κατά την επόμενη τουριστική περίοδο, ώστε να εισηγηθεί η Επιτροπή στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης τον μέγιστο αριθμό των επισκεπτών σε ημερήσια βάση, το χρονικό διάστημα που θα επιτρέπονται οι επισκέψεις, καθώς και τη διάρκεια ημερήσιας επίσκεψης στη Νήσο Χρυσή όπως προβλέπεται στο άρθρο 9, §3 της ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΦΠΒ/79116/2511 (ΦΕΚ 617/τΔ΄/17.09.2021).
Στη συνεδρίαση είχαν προσκληθεί και συμμετείχαν εκπρόσωποι από τη Διεύθυνση Δασών Λασιθίου, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου, το Λιμεναρχείο Ιεράπετρας, το Αστυνομικό Τμήμα Ιεράπετρας, την Πυροσβεστική Υπηρεσία Ιεράπετρας, τη Δημοτική Αστυνομία Ιεράπετρας καθώς και τον Συνήγορο του Πολίτη ο οποίος έχει καταδείξει αναλυτικά στο πόρισμα του τις παθογένειες της διαχείρισης της νήσου Χρυσή. Οι επικεφαλείς και οι εκπρόσωποι των τοπικών αρχών του Λασιθίου περιέγραψαν συνοπτικά τις δράσεις των Υπηρεσιών τους για την προστασία του νησιού και διατύπωσαν τις απόψεις τους σχετικά με τη φύλαξη, τον έλεγχο της επισκεψιμότητας αλλά και την παραβατικότητα η οποία, δυστυχώς, εξακολουθεί να υφίσταται και να υποβαθμίζει καταστρεπτικά το περιβάλλον στο νησί.
Τα μέλη της Επιτροπής παρακολούθησαν με ιδιαίτερη προσοχή τους εκπρόσωπους των φορέων και αρχών αλλά και τις απαντήσεις που έδωσαν, στην πληθώρα ερωτήσεων που τους τέθηκαν. Στη συνέχεια έγινε αναλυτική συζήτηση μεταξύ των μελών της Επιτροπής, στην οποία κάθε μέλος τοποθετήθηκε ξεχωριστά και πήρε θέση για τα διαλαμβανόμενα. Οι βασικότερες κοινές διαπιστώσεις είναι:
- Δεν έχει συμβεί καμία αλλαγή ή βελτίωση από το προηγούμενο -μειονεκτικό- καθεστώς φύλαξης και εφαρμογής του νομικού πλαισίου προστασίας.
- Οι αρμόδιες υπηρεσίες, υπό τις ισχύουσες συνθήκες (δυσκολία πρόσβασης, έλλειψη υποδομών εποπτείας), είναι αδύνατον να ασκήσουν αποτελεσματική φύλαξη και ικανό έλεγχο στον αριθμό των επισκεπτών που αποβιβάζονται από τα τουριστικά πλοία πάνω στους ήδη αυθαίρετους προβλήτες, για τους οποίους υπάρχουν εν ισχύ τελεσίδικα πρωτόκολλα κατεδάφισης.
- Δεν υπάρχει καμία επιτρεπόμενη υποδομή στοιχειώδους εξυπηρέτησης επισκεπτών και, δεν υπάρχει δυνατότητα παροχής πρώτων βοηθειών σε περίπτωση που προκύψει ανάγκη.
- Το μοναδικό φυσικό περιβάλλον της νήσου και ο οικότοπος του “θαλάσσιου” κέδρου (άρκευθος) έχει πληγεί συστηματικά και αυξανόμενα από την ένταση των δραστηριοτήτων της καλοκαιρινής περιόδου και, κινδυνεύει άμεσα με εξαφάνιση εάν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα αντιμετώπισης και αποκατάστασης του.
Δεδομένων των βασικών αυτών διαπιστώσεων καθώς και ότι, τα σχετικά μέτρα του Σχεδίου Δράσης για τη σύνταξη και εφαρμογή σχεδίου φύλαξης και κανονισμού λειτουργίας για την προστατευόμενη περιοχή προβλέπεται να υλοποιηθούν εντός του 2022 έως και τις αρχές του 2023, η Επιτροπή αποφάσισε να εισηγηθεί τα παρακάτω στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, για τη λήψη της προβλεπόμενης σχετικής απόφασης:
1) Δεν πρέπει να επιτραπεί, τουλάχιστον για ένα έτος, η συνέχιση της “μαζικής” και ανεξέλεγκτης αποβίβασης τουριστών στο νησί, η οποία έχει αποδειχτεί ιδιαίτερα επισφαλής και επιζήμια διαχρονικά και, δεν συνάδει με τα χαρακτηριστικά και τις αξίες του προστατευόμενου τοπίου.
2) Στα τουριστικά ημερόπλοια επιτρέπεται να κάνουν μόνο τον περίπλου του νησιού καθώς και στάσεις κοντά στις παραλίες, για να κάνουν μπάνιο οι επιβάτες. Οι λουόμενοι μπορούν να κάνουν χρήση των παραλιών, χωρίς όμως να επιτρέπεται η πρόσβαση στα ενδότερα του νησιού, ούτε να κάνουν χρήση της σκιάς των θαλασσόκεδρων εντός του επαπειλούμενου οικοτόπου, τηρώντας όλους τους όρους και περιορισμούς που ορίζει η Κ.Υ.Α. για την προστασία, διατήρηση και διαχείριση της φύσης, καθώς και της χερσαίας και θαλάσσιας περιοχής, και ο ισχύων Κανονισμός που διέπει το νησί ως Καταφύγιο Άγριας Ζωής.
3) Οι επιτρεπόμενοι λοιποί επισκέπτες στο νησί θα πρέπει είτε να διατηρούν νόμιμο δικαίωμα ή να διαθέτουν σχετική άδεια από τις αρμόδιες υπηρεσίες ή αρχές.
4) Τα παραπάνω προτείνεται να ισχύουν μέχρι και τον Ιανουάριο του 2023, οπότε και θα επανεξεταστούν από την Επιτροπή συνεκτιμώντας τα δεδομένα και την πρόοδο στα θέματα επάρκειας φύλαξης και ελέγχου επισκεψιμότητας.
Η απόφαση λήφθηκε με ομοφωνία των μελών της Επιτροπής που συμμετείχαν στην σύσκεψη. Αναλυτικότερα, το σκεπτικό, η τεκμηρίωση και η απόφαση θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα της Επιτροπής αφού τα πρακτικά εγκριθούν κατά την επόμενη συνεδρίασή της, η οποία θα πραγματοποιηθεί το τελευταίο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου.
- Το Σχέδιο Δράσης για την προστασία της Νήσου Χρυσή, έχει εγκριθεί, έπειτα από μια σειρά συναντήσεων, διαβουλεύσεων και κυρίως συνεργασίας φορέων, και έχει δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (ΦΕΚ 617/τΔ΄/17.09.2021). Ειδικότερα, με την αριθμ. οικ.ΥΠΕΝ/ΔΔΦΠΒ/79116/2511 απόφαση υπουργών Οικονομικών – Περιβάλλοντος & Ενέργειας του ως άνω ΦΕΚ, θεσπίζονται μια σειρά μέτρων και δράσεων, καθορίζονται και εξειδικεύονται οι όροι και οι περιορισμοί για την προστασία, διατήρηση και διαχείριση της φύσης, της χερσαίας και θαλάσσιας περιοχής της Νήσου Χρυσή και εγκρίνεται το σχετικό Σχέδιο Δράσης. Είναι το πρώτο Σχέδιο Δράσης που έχει θεσμοθετηθεί πανελλαδικά για προστατευόμενη περιοχή σύμφωνα με το ισχύων περιβαλλοντικό νομικό πλαίσιο.
- Σε εφαρμογή του Άρθρου 9 του εν θέματι ΦΕΚ έχει συγκροτηθεί η Επιτροπή Εφαρμογής και Παρακολούθησης του Σχεδίου Δράσης νήσου Χρυσή [ΑΔΑ: 64ΡΧΟΡ1Θ-296], η οποία παρακολουθεί το Σχέδιο Δράσης, την υλοποίηση των προβλεπόμενων δράσεων και μέτρων διατήρησης και διασφαλίζει τις επιχειρησιακές συνθήκες για την έγκαιρη υλοποίησή τους.
- Στην 3η συνεδρίαση της Επιτροπής συμμετείχαν έξι εκ των επτά Τακτικών μελών της Επιτροπής, ήτοι: ο κ. Καλούστ Παραγκαμιάν, (Συντονιστής της Επιτροπής), η κα. Μαρία Κοζυράκη (Συντονίστρια Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης), ο κ. Γιάννης Γουλιδάκης (Αντιπεριφερειάρχης Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου), ο κ. Παύλος Δασκαλάκης (εκπρόσωπος της ΑΜΚΕ «ΚΟΚΚΙΝΕΛΛΑ»), ο κ. Μανώλης Μιχελαράκης (εκπρόσωπος του Σωματείου Καταστηματαρχών Εστίασης Ιεράπετρας) και ο κ. Μιχάλης Προμπονάς (εκπρόσωπος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης). Δεν συμμετείχε ο εκπρόσωπος του Δήμου Ιεράπετρας, Αντιδήμαρχος κ. Γ. Ασπραδάκης, ούτε ο αναπληρωτής του.
- Προσκλήθηκαν, τίμησαν την Επιτροπή με την παρουσία τους και συνέβαλαν με την παρουσίαση των εμπειριών και των απόψεών τους η κα. Δ. Φιλιππάκη (Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη), η κα Ε. Μαυρομάτη (Ειδική Επιστήμονας του ΣτΠ), η κα. Χ. Σοφιανού (Έφορος Αρχαιοτήτων Λασιθίου), ο κ. Μ. Κουδουμάς (Αναπλ. Δ/ντής Δασών Λασιθίου), ο κ. Ι. Χρυσοφάκης (Υπολιμενάρχης Ιεράπετρας), ο κ. Ν. Πάντης (Διοικητής ΑΤ Ιεράπετρας), ο κ. Δ. Καλιοντζής (Διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Ιεράπετρας), και ο κ. Ι. Γαϊτανάκης (εκπρόσωπος της Δημοτικής Αστυνομίας Ιεράπετρας).
- Περισσότερες πληροφορίες για το αυστηρότατο νομικό πλαίσιο προστασίας της νήσου Χρυσή αλλά και τα προβλήματα και τις αιτίες τους τα τελευταία 20 χρόνια, μπορούν να αναζητηθούν στο σχετικό Πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη καθώς και στη Σύνοψη της Διαμεσολάβησής του.
- Για την πλήρη και ελεύθερη πρόσβαση κάθε ενδιαφερομένου στα αποτελέσματα των εργασιών της Επιτροπής για τη νήσο Χρυσή, δημιουργήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης ο ειδικός διαδικτυακός χώρος: “Σχέδιο Δράσης για τη Νήσο Χρυσή”.
