Στον τελευταίο κύκλο διαλέξεων της Ελληνικής Εταιρείας Ενδυμασιολογίας για το 2021 διοργανώνεται αφιέρωμα στη ραπτική, την τέχνη δηλ. της σύνδεσης κομματιών υφάσματος με τη χρήση βελόνας και κλωστής, με δυο διαλέξεις και μια συνάντηση στο πλαίσιο της σειράς «Συνομιλώντας».
Η ραπτική είναι αρχαιότερη τέχνη από την υφαντική, αφού οι πρώτες απόπειρες δημιουργίας ρούχων έγιναν από δέρματα, γούνες και φλοιούς. Αποτελούσε κυρίως γυναικεία ασχολία και θεωρούνταν βασικό στοιχείο της γυναικείας αρετής, συμβατό με τις οικιακές και εργασιακές αναζητήσεις της ιδανικής γυναίκας. Οι άντρες που ασχολούνταν με την τέχνη έραβαν ανδρικά και γυναικεία ενδύματα υψηλότερης ποιότητας και αισθητικής. Η κατασκευή ρούχων ήταν μακρά και επίπονη εργασία, ενώ συχνά υπήρχε δυσκολία στην εξεύρεση των κατάλληλων υλικών.
Επανάσταση στην τέχνη έφερε η εφεύρεση της χειροκίνητης ραπτομηχανής, η οποία στα μέσα του 19ου αι. βοήθησε στη μαζική παραγωγή ειδών ένδυσης και έκανε τα ρούχα πιο προσιτά στο κοινό, ενώ μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και στο σπίτι. Δημιουργήθηκαν πολλές σχολές κοπτικής–ραπτικής, που δίδασκαν μοδιστρική σε νέες κοπέλες χαμηλής μόρφωσης, προερχόμενες κυρίως από τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα. Τον 20ό αιώνα οι ραπτομηχανές έγιναν πιο προσιτές και έτσι αποτέλεσαν αναπόσπαστο κομμάτι της προίκας κάθε γυναίκας μέχρι τη δεκαετία του 1970.
Εξαιρετικά δημοφιλή έγιναν τα έτοιμα πατρόν, τα οποία μπορούσε κανείς να προμηθευτεί είτε από ειδικά καταστήματα είτε από περιοδικά. Όταν άρχισε η μαζική παραγωγή του έτοιμου ρούχου, οι γυναίκες εντάχθηκαν στο αμειβόμενο εργατικό δυναμικό, έχοντας λιγότερο χρόνο πια για ράψιμο.
Σήμερα, η χαμηλή τιμή των έτοιμων ρούχων περιόρισε τη ραπτική, στον δυτικό κόσμο, σε ασχολία αναψυχής.
Οι διαλέξεις θα πραγματοποιηθούν διαδικτυακά, μέσω της πλατφόρμας ZOOM.
Κόστος συμμετοχής: 5 € η κάθε διάλεξη.
Για πρόσβαση στην πλατφόρμα της τηλεδιάσκεψης, θα πρέπει να καταβληθεί το κόστος συμμετοχής στο λογαριασμό του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: ΙΒΑΝ GR93 0110 4270 0000 4274 8015 718, και να αποσταλεί η απόδειξη κατάθεσης στην ηλεκτρονική διεύθυνση: kanari4pli@gmail.com
Επικοινωνία: Ρόζα Πατσέα, 210 3647577, Δευτέρα–Παρασκευή 9.00–13.00.
Ο σύνδεσμος στην πλατφόρμα θα σταλεί στους εγγεγραμμένους την παραμονή της εκδήλωσης.
Τετάρτη 1 Δεκεμβρίου 2021, 6:30 μ.μ.
«Συνομιλώντας» με τους Χρήστο Πετρίδη, Chief Creative Officer και τον Βενέδικτο Αντύπα, Creative Director του Maison Faliakos Συντονίζει η Αγγελική Ρουμελιώτη, Υπεύθυνη Συλλογών, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα Β. Παπαντωνίου
Ο οίκος υψηλής ραπτικής Maison Faliakos ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1981 από τον Κώστα Φαλιάκο και μετρά πλέον 40 χρόνια ιστορίας στην ελληνική μόδα. To 2003 αναλαμβάνει τα ηνία του οίκου ο Χρήστος Πετρίδης, ο οποίος υπήρξε το δεξί χέρι του Κ. Φαλιάκου, και οδηγεί το Atelier Maison Faliakos σε καινούργιους δρόμους δημιουργίας και εξέλιξης. Σήμερα ο Χρήστος Πετρίδης και ο Βενέδικτος Αντύπας, Creative Director, οικοδομούν από κοινού μια νέα ταυτότητα για το Maison Faliakos, αξιοποιώντας πλήρως την πλούσια κληρονομιά και ιστορία του οίκου. Από την πρώτη στιγμή λειτουργίας του, ο οίκος υπηρέτησε, ανέδειξε και εξέλιξε τη ραπτική, μέσα από τη μαγεία και το απαράμιλλο κάλλος της υψηλής ραπτικής και των τεχνικών της, μέσα από την ανθρωποκεντρική προσέγγιση και την εξυπηρέτηση των αναγκών μιας πραγματικής γυναίκας με τις ατέλειες της από την απλή κλασική ραπτική, μέσα από το prêt–à–porter και τα ρούχα που ράβονται κατ’ επανάληψη σε συγκεκριμένα νούμερα. Σε όλο το φάσμα των προϊόντων που δημιουργούνται στο Maison Faliakos η ραπτική και οι αξίες της πρωτοστατούν, άλλοτε φανερά και με λαμπρότητα, στην τεχνογνωσία του ατελιέ, και άλλοτε «κρυφά», στη μαεστρία μιας μανικοκόλλησης ή στην αιθέρια κίνηση ενός φαινομενικά απλού έτοιμου ρούχου.
Προετοιμασία προπλάσματος και σωστές μετρήσεις, διπλά σημάδια και τρυπώματα κέντρων, κόψιμο στον πάγκο με γνώμονα την αντίληψη περί τρίτης διάστασης του ανθρώπινου σώματος, σεβασμός στις καμπύλες και τόσα άλλα που συντελούν στην ορθή προσέγγιση της ραπτικής, συναντούν στο επόμενο στάδιο την ομορφιά του κεντήματος, το πάντρεμα παλαιών και νέων τεχνικών και τη δημιουργική ελευθερία που έχει το χειροποίητο εμπριμέ, το χειροποίητο αλπικέ και οι ολοκέντητες παραστάσεις που κοσμούν πολλά κομμάτια του Maison Faliakos.
Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2021, 6:30 μ.μ.
1η Διάλεξη: «Τα ρούχα που έραβα εγώ μίλαγαν πάνω τους». Οι μοδίστρες, ως τεχνίτριες, ως επαγγελματίες, ως εργαζόμενες Κωνσταντίνα Μπάδα, ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνικής Λαογραφίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Η διάλεξη επικεντρώνεται στην ανάδειξη της ιστορίας της μοδιστρικής τέχνης, στην οποία εργάστηκε μεγάλος αριθμός γυναικών από τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα ως τη δεκαετία του 1970 περίπου, όπου άρχισε η αντικατάσταση των χειροτεχνικών ενδυμάτων από τα ετοιμοπαράδοτα των εργοστασίων ένδυσης. Οι μοδίστρες στα μικρά οικιακά εργαστήρια, διάσπαρτα σε κάθε γειτονιά των μικρών ή μεγαλύτερων πόλεων, ασκούσαν μια εξειδικευμένη, απαιτητική και απαραίτητη για την εποχή τέχνη και εργασία, ανταποκρινόμενες στη ζήτηση των μικροαστικών και εργατικών στρωμάτων των πόλεων για ενδύματα στέρεα, κομψά και εμπνευσμένα από σχέδια και προτάσεις που πρόσφεραν τα φιγουρίνια και τα περιοδικά μόδας. Η μοδιστρική ωστόσο των συνοικιών και των λαϊκών γειτονιών, παρά τη χρηστική και πολιτισμική σημασία της, αντιμετωπίστηκε ως γυναικεία τουλάχιστον δραστηριότητα, ως εργασία επίσης που ασκήθηκε στον ιδιωτικό κυρίως χώρο του σπιτιού και ως εκ τούτου κατατάχθηκε στην άτυπη, μη παραγωγική οικονομία , ως μη εργασία ή ως χαμηλού κύρους εργασία, και οι συντελεστές της, οι μοδίστρες, συχνά χαρακτηρίζονταν με όρους κοινωνικής απαξίωσης.
Με την άποψη ότι η εθνογραφική μελέτη του κόσμου της γυναικείας χειροτεχνικής– βιοτεχνικής δραστηριότητας δεν έχει προχωρήσει –υπάρχει άλλωστε έλλειψη επαρκών και αξιόπιστων πηγών– προτείνεται να δοθεί ο λόγος στα ίδια τα υποκείμενα, στις μοδίστρες, στις δασκάλες, στις μαθητευόμενες, για να ανιχνευτούν, μέσα από τη δική τους βιωμένη εμπειρία και μνήμη, όψεις και πτυχές της ιστορίας και του πολιτισμού του κόσμου της μοδιστρικής τέχνης. Από μια πρώτη ανάλυση του λόγου τους, γίνεται π.χ. φανερό ότι η έννοια της εργασίας είναι εμπλουτισμένη με κοινωνικό και πολιτισμικό περιεχόμενο, όπως βέβαια και με οικονομικό. Διαπιστώνεται π.χ. ότι την κοινωνική αναγνώριση και την αξία τους ως κοινωνικά υποκείμενα δεν την εξασφάλιζε τόσο η οικονομική αμοιβή, όσο η πολιτισμική αναγνώρισή τους «ως δασκάλες και ως τεχνίτριες» στη δουλειά τους: «Τα ρούχα που έραβα εγώ μίλαγαν πάνω τους… Κι ήταν όλα με το χέρ’ καμωμένα…» Την εξασφάλιζε επίσης η τεχνική δεξιότητα καθεαυτή, η ανάπτυξη μιας σταθερής επαγγελματικής συμπεριφοράς κ.λπ.
Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2021, 6.30 μ.μ. 2η Διάλεξη: «Τα κορίτσια της Singer»: από την καμαρούλα της οικιακής οικονομίας στη γραμμή παραγωγής του έτοιμου ενδύματος Γεώργιος Η. Κόνδης, Κοινωνιολόγος, Μέλος Ε.ΔΙ.Π. Σχολής Καλών Τεχνών – Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Οι επιστημονικές ανακαλύψεις και οι τεχνολογικές εφαρμογές τους δημιούργησαν ένα δυναμικό κοινωνικο–οικονομικό περιβάλλον ήδη από τις αρχές του 18ου αιώνα. Παραγωγικές και κοινωνικές σχέσεις γνώρισαν βαθύτατες αλλαγές, ενώ το πνεύμα των εφευρέσεων κυριάρχησε, μεταβάλλοντας ατομικούς και συλλογικούς προσανατολισμούς και καθημερινές πρακτικές. Η εφεύρεση της ραπτομηχανής θα συμβάλει, από το 1830, στην ταχύτατη αλλαγή δυνατοτήτων και πρακτικών στον τομέα της ένδυσης. Τεχνολογική εξέλιξη, οικονομική ανάπτυξη, εργατικό δυναμικό, γεωγραφική και κοινωνική κατανομή του, επαγγελματική εκπαίδευση, συμβολική του φύλου και του χώρου παραγωγής, αποτελούν μερικά ενδιαφέροντα πεδία διερεύνησης. «Τα κορίτσια της Singer» θα αναλάβουν το πρώτο πατρόν μορφοποίησής της.
