Πριν από ελάχιστα μόλις χρόνια, σε συζήτηση που είχα με έναν CEO μεγάλου τουριστικού ομίλου και θεωρούμενο guru του Τουρισμού, μου είχε πει ότι «…την Τουριστική Ελλάδα δεν την ενδιαφέρει ο ιατρικός τουρισμός». Η συζήτηση είχε γίνει την εποχή που η Ελλάδα έβλεπε χρόνο με το χρόνο τα νούμερα των τουριστών να ανεβαίνουν με διψήφιους ρυθμούς, και μάλιστα άκοπα, χωρίς αυτό να δικαιολογείται από κάποια μακροχρόνια στρατηγική κι ενέργειες τόσο του Κράτους όσο και ιδιωτικών φορέων. Συγκυρίες που απωθούσαν τους τουρίστες από άλλες ανταγωνίστριες χώρες υποδοχής, η βελτίωση των οικονομικών δεδομένων προηγμένων χωρών που αποτελούν ανέκαθεν τους τουριστικούς πελάτες της Ελλάδας, το άνοιγμα ροής τουριστών από «νέες» χώρες προέλευσης όπως η Κίνα και άλλα συγκυριακά φαινόμενα, αύξησαν την πληρότητα των ξενοδοχείων, αύξησαν τις αφίξεις τουριστών, επιμήκυναν την τουριστική περίοδο και άλλα ευχάριστα. Κι όλ’ αυτά χωρίς μακροχρόνια στρατηγική, χωρίς επαγγελματικό, στοχευμένο marketing, χωρίς δομικές αλλαγές κι επενδύσεις. Γιατί, λοιπόν, ένας ειδικός του Τουρισμού να ενδιαφερθεί για τον ιατρικό τουρισμό, όταν το «ταμείο» γεμίζει χωρίς να αλλάξει η «πεπατημένη», χωρίς νέες επενδύσεις, χωρίς ρίσκο;
Safe destination η Ελλάδα
Την ίδια εποχή, ο guru συνομιλητής μου αρθρογραφούσε χαρακτηρίζοντας την Ελλάδα ως safe destination. Είμαι σίγουρος ότι σε τέτοιες περιπτώσεις, τον χαρακτηρισμό “safe” ελάχιστοι συνδέουν με την ιατρική. Ο χαρακτηρισμός ενός προορισμού ως safe συνήθως αναφέρεται στην εγκληματικότητα, στη συμπεριφορά του ντόπιου πληθυσμού, στις μεταφορές, στις καιρικές συνθήκες, στις μολυσματικές ασθένειες, στην ποιότητα τροφίμων και νερού, στους κινδύνους από τη χλωρίδα και την πανίδα, στο φυσικό τοπίο και χώρο.
Υποσυνείδητη προτεραιότητα η υγεία
Όμως πίσω από τις φωτογραφίες της Ελλάδας με τα γαλαζοπράσινα νερά, τα καλοδιακοσμημένα δωμάτια, τις υπερχειλισμένες πισίνες, τα παιχνιδίσματα του φωτός στις δωρικές κολώνες και τόσα άλλα όμορφα και απαραίτητα, ο τουρίστας, στο υποσυνείδητό του apriori επιλέγει ή αποκλείει τουριστικούς προορισμούς με βάση την υγεία του, είτε ταξιδεύει μόνος του είτε με την οικογένειά του.
Τουρίστες με χρόνια προβλήματα υγείας
Ιδίως άνθρωποι με χρόνιες παθήσεις, έστω και συνηθισμένες, όπως η υπέρταση ή ο σακχαρώδης διαβήτης, βάζουν ως προτεραιότητα συνειδητά ή υποσυνείδητα, τη σωστή λειτουργία του υγειονομικού συστήματος της χώρας υποδοχής σε έκτακτα συμβάντα, την ιατρική υποστήριξη που παρέχει το κατάλυμα, στο οποίο θα διαμείνουν, τη φαρμακευτική επάρκεια, κ.α.
Η επιλογή του τουρίστα με βάση το παράγοντα «υγεία», γίνεται πιο συνειδητή και βαραίνει περισσότερο στην επιλογή του τουριστικού προορισμού όταν το πρόβλημα υγείας γίνεται πιο σοβαρό. Ο τουρίστας με χρόνιο καρδιολογικό, αναπνευστικό, νεφρολογικό πρόβλημα, αλλά και άλλες καταστάσεις όπως η κακοήθεια ή η σοβαρή αλλεργία, θεωρεί ως απαραίτητη προϋπόθεση του τουριστικού προορισμού, που θα επισκεφτεί, την υγειονομική υποστήριξη των προβλημάτων υγείας του, αν χρειαστεί. Έτσι, αισθάνεται safe κι απολαμβάνει stress-free τις διακοπές του.
Οικογένειες με παιδιά
Αλλά κι όταν ταξιδεύουν οικογένειες με μικρά παιδιά, η άμεση προσέγγιση σε υγειονομικές υπηρεσίες είναι παράγοντας που εξετάζεται από τον προνοητικό γονιό, που προγραμματίζει τις διακοπές τους, καθώς όσοι έχουν περάσει από αυτό το στάδιο, ξέρουν ότι τα «απρόοπτα» στις περιπτώσεις μικρών παιδιών, ιδίως έξω από το προστατευμένο περιβάλλον του σπιτιού τους, δεν είναι κάτι σπάνιο, αλλά μάλλον ένα αναμενόμενο συμβάν.
Activity tourism
Όσον αφορά σε κάποιες ειδικές μορφές τουρισμού, που έχουν σχέση με έντονη δραστηριότητα, ακόμη κι αν δεν αφορούν ασθενείς, αλλά νέους και υγιείς ανθρώπους, η επάρκεια κι άμεση ανταπόκριση των υγειονομικών υπηρεσιών ενός τόπου είναι κρίσιμες για τη φήμη του τοπικού, τουριστικού προϊόντος. Είδη θεματικού τουρισμού, τα οποία έχουν αυξημένη πιθανότητα ανάγκης αντιμετώπισης ατυχήματος, όπως για παράδειγμα ο ορειβατικός τουρισμός, ο αθλητικός τουρισμός, ο καταδυτικός τουρισμός, κ.α., έχουν την ανάγκη καλής υποστήριξης τέτοιων προβλημάτων. Σε περίπτωση ανάγκης για παροχή ιατρικής βοήθειας σε τέτοια συμβάντα, η αντιμετώπιση πρέπει να είναι έγκαιρη και επαρκής. Έχει διαπιστωθεί ότι ένα ατυχές περιστατικό, με κακή έκβαση, αρκεί για να καταποντιστεί άμεσα η φήμη ενός τουριστικού προορισμού ή προϊόντος, η οποία έχει «χτιστεί» με κόπο, χρόνο και χρήμα.
Ιατρικός Τουρισμός με ισχυρές προοπτικές
Αυτούσιος ο Ιατρικός Τουρισμός έχει ισχυρές προοπτικές για υπεραπόδοση. Η εξέλιξη αυτού του οικονομικού τομέα παγκοσμίως προβλέπεται να βαίνει αυξανόμενη. Η ανάπτυξή του, σε οποιαδήποτε χώρα το κατάφερε, συνεισέφερε οικονομικά -στο Δημόσιο Ταμείο και στον Ιδιωτικό Τομέα- και κοινωνικά -με μείωση της ανεργίας και καλύτερη παροχή υγείας στον ντόπιο πληθυσμό.
Το αφανές στήριγμα του τουριστικού προϊόντος
Βάσει όλων των προαναφερομένων, ο Ιατρικός Τουρισμός δεν αποτελεί απλώς έναν ακόμη οικονομικό τομέα της Τουριστικής Οικονομίας μια χώρας, αλλά αποτελεί ένα θεμέλιο, ένα αφανές στήριγμα όλου του τουριστικού προϊόντος. Μια χώρα που διαθέτει το brandname “Medical Tourism Destination”, κατέχει ένα πολύτιμο όπλο στη φαρέτρα της.
Η Ελλάδα ως Medical Tourism Destination
Η δημιουργία του ειδικού αυτού brandname δεν είναι εύκολη υπόθεση. Γίνεται με κατάρτιση κι εφαρμογή ενός Σχεδίου Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού Υγείας, το οποίο προς το παρόν η Ελλάδα δεν διαθέτει. Μια τέτοια προσπάθεια είναι μακροχρόνια και πολυσχιδής. Χρειάζεται η συμμετοχή και συνέργεια διαφόρων ειδικών, κλάδων και φορέων. Χρειάζεται υπομονή κι επιμονή. Χρειάζεται ανθρώπους με γνώση του αντικειμένου και με ευρηματικότητα. Ας ελπίσουμε ότι η σημαντική προσπάθεια που γίνεται αυτήν την περίοδο στο Υπουργείο Τουρισμού, χωρίς φαμφάρες και χωρίς “προβολείς δημοσιότητας” αλλά με γνώση και αποφασιστικότητα για ένα στοχευμένο, υλοποιήσιμο και ρεαλιστικό έργο θα προχωρήσει ταχέως και θα φέρει αποτέλεσμα, έτσι ώστε η Ελλάδα να κερδίσει πολλαπλά σε έναν τομέα με ευρύ, παγκόσμιο ανταγωνισμό, που διαρκώς αναπτύσσεται.
Επαμεινώνδας Χριστόπουλος, MD, MTEC
Ιατρός
Medical Tourism Coordinator
