Κωνσταντίνος Κουσκούκης
Καθηγητής Δερματολογίας – Νομικός – Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Ιαματικής Ιατρικής – Πρόεδρος Ελληνικού Συνδέσμου Τουρισμού Υγείας – Πρόεδρος Παγκόσμιας Ακαδημίας Κινέζικης και Συμπληρωματικής Ιατρικής
Ορεινός – Ορειβατικός Τουρισμός
Ο ορεινός τουρισμός στοχεύει στην ανάπτυξη ήπιων τουριστικών δραστηριοτήτων και αφορά ταξίδια, συχνά μικρής διάρκειας σε ορεινούς τόπους συνήθως σε συνδυασμό με πεζοπορία, περιήγηση και περίπατο.
Ο ορειβατικός τουρισμός αναφέρεται στην ορειβασία, ανάβαση, διάσχιση και κατάβαση σε ορεινές τοποθεσίες από 500- 1500 μέτρα ή ψηλότερα άνω των 1500 σε βουνό που χαρακτηρίζεται είτε βατό όποτε δεν χρειάζονται ειδικές τεχνικές γνώσεις και εξοπλισμός είτε δύσβατο όποτε και απαιτούνται ειδικές γνώσεις και τεχνικές και κατάλληλος εξοπλισμός όπως στην τεχνική ορειβασία (αλπινισμός)
Οι ορεινές περιοχές παγκοσμίως αποτελούν το δεύτερο δημοφιλέστερο τουριστικό προορισμό μετά τις ακτές και τα νησιά αντιστοιχώντας στο 15% με 20% του ετήσιου παγκόσμιου τουρισμού . Στα μέσα του 19 αιώνα δημιουργείται ένας μεγάλος αριθμός ορειβατικών λεσχών στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Γερμανία και στην Αυστρία και συγχρόνως ένα δίκτυο ορεινών καταφυγίων στις Άλπεις και στα Βραχώδη και Αφρικανικά όρη, τα Ιμαλάϊα και τον Καύκασο για αναρριχητές, όπως και σταθμών για όσους έκαναν πεζοπορία, περιπάτους και περιηγήσεις από καταφύγιο σε καταφύγιο.
Το ορεινό τρέξιμο είναι ένα άθλημα που συνδυάζει την επαφή με την φύση και την έντονη σωματική άσκηση και έχει αναπτυχθεί στην Ευρώπη τα τελευταία 50 χρόνια, ενώ πρόσφατα εμφανίστηκε και στην χώρα μας, με σκοπό να καλύψει την ανάγκη των κατοίκων των αστικών κέντρων να αθληθούν στο φυσικό περιβαλλον.
Στις μέρες μας διεξάγονται ο ορειβατικός μαραθώνιος Ολύμπου, το πανελλήνιο πρωτάθλημα του ΣΕΓΑΣ αλλά και πάρα πολλοί αγώνες σε όλα τα βουνά της χώρας που διοργανώνονται είτε από ιδιώτες και ορειβατικούς συλλόγους είτε από Περιφέρειες και Δήμους.
Η οργάνωση της ορειβασίας, πεζοπορίας και περιήγησης καθιερώθηκε και από την δημιουργία δικτύου σε ευρωπαϊκές χώρες με την χάραξη ευρωπαϊκών διαδρομών και μονοπατιών με τις χαρακτηριστικές ονομασίες Ε1 Ε2 Ε3 Ε4 Ε5 Ε6 Ε7 και Ε8.
Το δίκτυο ξεκινάει από την Δανία διασχίζει την Κεντρική Ευρώπη και φθάνει στην Ελλάδα όπου διαχωρίζεται σε δυο κλαδους. Ο πρώτος κλάδος Ε4 GR έχει κατεύθυνση από βορρά προς νότο από τις Πρέσπες μέχρι την Ηγουμενίτσα, ενώ ο δεύτερος κλάδος Ε6 GR ξεκινάει από τη Φλώρινα με κατεύθυνση από δύση προς ανατολή μέχρι την Αλεξανδρούπολη, μήκους 700χλμ και πεζοπορίας 140 ωρών.
Ο περιηγητικός τουρισμός αναπτύσσεται σε περιοχές με δομημένο περιβάλλον όπου οι τουρίστες επιθυμούν να περιηγηθούν συνήθως με δικό τους μεταφορικό μέσο σε περιοχές υψηλής οικολογικής αξίας όπως ποτάμια, λίμνες, φαράγγια, σπήλαια και βιότοποι και μοναδικά οικοσυστήματα.
Η πεζοπορία είναι ειδικότερη μορφή τουρισμού υπαίθρου που αναπτύσσεται σε ορειβατικά πεζοπορίκα μονοπάτια και περιλαμβάνει σύνολο δραστηριοτήτων στην ύπαιθρο με στόχο την γνωριμία με τη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά του κάθε τόπου, την προβολή των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του και την ευαισθητοποίηση των πολιτών για την προστασία του τόπου.
Η ορεινή πεζοπορία, η ορειβασία και οι συναφείς δραστηριοτητες είναι οι πιο διαδεδομένες εναλλακτικές δραστηριότητες καθώς απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες και ο καθένας μπορεί να επιλέξει πεζοπορικές διαδρομές από μια ώρα μέχρι πολλές ώρες ή και πολυήμερα trekking ανάλογα με τις ικανότητες και την διάθεση του με κατάλληλο εξοπλισμό, εκπαιδευμένο οδηγό βουνού και συνοδεία πάντα ιατρού ή νοσηλευτή.
Οι δραστηριότητες ορεινού τουρισμού περιλαμβάνουν πεζοπορία σε ανώμαλο έδαφος με διανυκτέρευση, ορεινή πεζοπορία, διάσχιση ορεινών όγκων, ορειβασία, κάμπινγκ, παρακολούθηση της άγριας πανίδας (wildlife- bird watching), εξερεύνηση σπηλαίων, ιππασία (horse riding), τοξοβολία (archery) κ.α.
Στην Ελλάδα η ορειβατική πεζοπορία δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη και μόνο τα τελευταία χρόνια γνωρίζει μια αργή αλλά σταθερή ανάπτυξη σε αντίθεση με την Δυτική Ευρώπη, όπου εκατομμύρια άνθρωποι ασχολούνται με την πεζοπορία, την ορειβασία και τις συναφείς δραστηριοτητες.
Η Ελλάδα αποτελεί ιδανικό πεδίο των δραστηριοτήτων ορειβασίας – περιήγησης – πεζοπορίας λόγω των καλών καιρικών συνθηκών καθ’ όλου του έτους, που δίνουν την δυνατότητα επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου στις σημερινά τουριστικά νεκρά εποχές. Από τα κυριότερα πλεονέκτηματα είναι η πολυήμερη παραμονή των επισκεπτών σε ένα τόπο και όχι απλά μια ημερήσια επίσκεψη τους, γεγονός το οποίο συνδυαζόμενο με άλλες ειδικές μορφές τουρισμού προσαυξάνει το οικονομικό αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα αυτό ενισχύεται περαιτέρω με την δημιουργία του Μητροπολιτικού Δικτύου Μονοπατιών μήκους 90 χιλ. στην ημιαστική περιοχή του Υμηττού για άθληση, ψυχαγωγία και εξοικείωση με το φυσικό περιβάλλον από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και του Προέδρου του ΣΠΑΥ, αλλά και την καινοτόμο πρωτοβουλία της δημιουργίας στην αστική περιοχή του Δήμου Αθηναίων του «Μεγάλου Περιπάτου της Αθήνας» για την αναβάθμιση της ζωής των πολιτών παρέχοντας ευζωία και ευεξία από τον Περιφερειάρχη Αττικής και το Δήμαρχο Αθηναίων.
