Ένας βασικός παράγοντας για την αειφόρο τουριστική ανάπτυξη
Οι βιομηχανικές χώρες εξακολουθούν να επωφελούνται από τον τουρισμό περισσότερο. Η Ευρώπη είναι η πατρίδα περισσότερων από τους μισούς διεθνείς τουρίστες και αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων που παράγουν. Η Ευρώπη είναι επίσης η ήπειρος που καταγράφει σημαντικό αριθμό σε εισερχόμενους τουρίστες.
Ο αυξανόμενος αριθμός τουριστών επισκέπτεται τις αναπτυσσόμενες χώρες και τις αναδυόμενες αγορές, αλλά αυτό δεν οδηγεί αυτομάτως σε βελτιωμένα πρότυπα ζωής στους εν λόγω τόπους. Στην περίπτωση των μεγάλων προγραμμάτων τουρισμού, το μεγάλο ερώτημα είναι πόσο μεγάλο μέρος του κέρδους παραμένει στη χώρα – και στις τσέπες του οποίου. Σχετικά θέματα άξια συζήτησης περιλαμβάνουν το κατά πόσον το ευρύτερο κοινό ωφελείται με κάποιο τρόπο και ποιες είναι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Η κριτική του τουρισμού είναι τόσο παλιά όσο και η ίδια η βιομηχανία.
Όταν οι πλούσιοι χρησιμοποιούν απλώς τους φτωχούς ως φτηνούς παρόχους υπηρεσιών, ο νεο-αποικιοκρατισμός είναι ένας κατάλληλος όρος. Οι σεξουαλικοί τουρίστες δεν είναι οι μόνοι που εκμεταλλεύονται αμείλικτα τους κοινωνικά μειονεκτούντες. Στην εποχή της κλιματικής αλλαγής, οι περιβαλλοντολόγοι αμφισβητούν το αν τα αεροπορικά ταξίδια είναι δικαιολογημένα για λόγους αναψυχής και αναψυχής. Το βασικό ζήτημα είναι πάντοτε η ευθύνη – τόσο του τουρίστα όσο και του τουριστικού πράκτορα.
Η ταξιδιωτική βιομηχανία αναμφίβολα έχει τεράστια ευθύνη.
Μακροπρόθεσμα, η κοινωνική δικαιοσύνη και η περιβαλλοντική αειφορία είναι προς το δικό της συμφέρον. Ο κλάδος χρειάζεται περιβαλλοντικά υγιείς ταξιδιωτικούς προορισμούς και φιλόξενες τοπικές κοινότητες.
Η εταιρική κοινωνική ευθύνη (ΕΚΕ) έχει γίνει ένα τσιτάτο στον κύριο τουρισμό. Πρόκειται για μια ολόκληρη σειρά από έννοιες που αγκαλιάζουν οι ταξιδιωτικές εταιρείες για να καταστήσουν τον τουρισμό βιώσιμο και κατάλληλο για το μέλλον. Ωστόσο, πολλά πρέπει να γίνουν. Οι ενέργειες των εταιρειών είναι συχνά σπασμωδικές. Τα προγράμματα του (ΕΚΕ) είναι περίπλοκα και αδιαφανή. Από την άποψη αυτή, η τουριστική βιομηχανία υστερεί.
Η ΕΚΕ σημαίνει διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικές ταξιδιωτικές εταιρείες.
Ορισμένοι εμπλέκονται στην πολιτισμική ευαισθητοποίηση των τουριστών, άλλοι εισάγουν εργατικά πρότυπα για τους εργαζόμενους και άλλοι δημιουργούν μη κερδοσκοπικά ιδρύματα ή κοινωνικά προγράμματα για παιδιά. Εξ ορισμού, η ΕΚΕ υπερβαίνει την απλή εκπλήρωση της νομικής υποχρέωσης. Η ιδέα είναι ότι μια επιχείρηση πρέπει να προχωρήσει οικειοθελώς σε κοινωνικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις.
Επιπλέον, η ΕΚΕ είναι μια αμφιλεγόμενη αντίληψη.
Υπάρχει πάντα η υποψία ότι τα προγράμματα ΕΚΕ αφορούν μόνο τη δημόσια εικόνα. Εάν οι εταιρείες ερμηνεύσουν την εταιρική κοινωνική ευθύνη με αυτόν τον τρόπο, δεν θα αντλήσουν μακροπρόθεσμα οφέλη. Η πραγματική προστιθέμενη αξία μπορεί να προκύψει μόνο από την εξωτερική παρακολούθηση και την ανεξάρτητη πιστοποίηση.
Αυτή η ανεξάρτητη πιστοποίηση πρέπει να αποσκοπεί στην αναγνώριση και ενίσχυση διαδικασιών δυναμικής αλλαγής στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις τουρισμού. Η ετικέτα δεν πρέπει να χορηγείται για σχέδια βοήθειας ή κοινωνική χορηγία. Ο στόχος είναι να βελτιωθεί η βασική επιχειρηματική δραστηριότητα του τουρισμού. Οι εταιρείες που χρησιμοποιούν το σήμα πρέπει να δεσμευτούν για τη συνεχή βελτίωση των δραστηριοτήτων τους όσον αφορά την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την κοινωνική ισότητα.
Η ανεξάρτητη πιστοποίηση θα μπορούσε να λειτουργήσει με εμπειρογνώμονες τόσο από τη βιομηχανία, όσο και από πανεπιστήμια, οργανισμούς προστασίας του περιβάλλοντος, αναπτυξιακή συνεργασία και πολιτική.
Η βάση για όλες τις αξιολογήσεις θα είναι η αναφορά από τις ίδιες τις εταιρείες.
Οι θεμελιώδεις αρχές των τουριστικών / ταξιδιωτικών εταιριών του προσεχούς μέλλοντος, θα είναι
– να ταξιδεύουν με περιβαλλοντικά αποδεκτό τρόπο,
– η επιλογή καταλύματων με επιμέλεια,
– προσεκτική αξιολόγηση των προορισμούς,
– η συμμετοχή των τοπικών κοινότητων,
– οι δίκαιες και κατάλληλες αμοιβές,
– ο σεβασμός στα πρότυπα εργασίας,
– η λειτουργία σε μια κουλτούρα εταιρικής σχέσης και
– και να καθιστούν τα θέματα διαφανή.
Ο τουρισμός δεν είναι ένας απομονωμένος οικονομικός τομέας.
Τα πρότυπα ταξιδιού των ευρωπαίων καταναλωτών είναι εξίσου μη βιώσιμα και ακατάλληλα για το μέλλον, όπως η οικονομική ζωή στη Δύση γενικά. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι επανεξετάζουν τον τρόπο ζωής τους.
Για έναν μεμονωμένο τουρίστα, η ευθύνη μπορεί να βρίσκεται (και σύντομα θα γίνει) στο
– ταξιδεύουν λιγότερο συχνά,
– να ταξιδεύουν λιγότερο αεροπορικώς,
– διαμονή σε προορισμούς μεγαλύτερης διάρκειας και
– επιμένοντας ότι οι ταξιδιωτικοί πράκτορες παρέχουν διαφανείς πληροφορίες σχετικά με το
περιβαλλοντικό και κοινωνικό υπόβαθρο των “προϊόντων” τους.
Οι ταξιδιωτικές εταιρείες πρέπει να ανακτήσουν το κόστος των προγραμμάτων ΕΚΕ.
Με διαφορετικό τρόπο, αυτό σημαίνει ότι οι τουρίστες, στο βαθμό που είναι πρόθυμοι να πληρώσουν για κοινωνικές και περιβαλλοντικές προσπάθειες, έχουν αντίκτυπο στις επιδόσεις του κλάδου.
Για όλες τις επικρίσεις, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το ταξίδι εκπαιδεύει τους ανθρώπους, διευρύνοντας έτσι τους ορίζοντές τους και οδηγώντας σε μόνιμες αναμνήσεις.
Αυτά τα οφέλη πρέπει να σταθμίζονται έναντι του περιβαλλοντικού κόστους και των πιθανών κοινωνικών ελλείψεων.
Η ευκαιρία για τον τουρισμό είναι ο σεβασμός στη φύση, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και τα κοινωνικά πρότυπα.
Τίποτα από αυτά δεν σημαίνει απαραίτητα λιγότερη άνεση – το αντίθετο: η ανησυχία και ο σεβασμός για μια ξένη κουλτούρα ενισχύει τις ταξιδιωτικές εμπειρίες.
Αυτό που τελικά έχει σημασία είναι η στάση του μεμονωμένου ταξιδιώτη.
Γράφει ο Νικόλας Κελαϊδίτης, Αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας FEDHATTA
