Το Λύκειο Επιδαύρου–Διεθνές θερινό σχολείο αρχαίου δράματος θα πραγματοποιηθεί από τις 2 έως τις 16 Ιουλίου στην Επίδαυρο. H Christiane Pohle, βραβευμένη σκηνοθέτρια και διευθύντρια προγράμματος της Ακαδημίας Παραστατικών Τεχνών Βάδης-Βυρτεμβέργης, θα βρίσκεται στην Επίδαυρο για να διδάξει τους φετινούς σπουδαστές. Δείτε τι μας λέει για τη σκηνοθεσία, το έργο της ως καλλιτέχνης και καθηγήτρια, το αρχαίο δράμα και τον ρόλο που μπορεί να παίξει ένα διεθνές θερινό σχολείο.
- Η θεατρική ομάδα Laborlavache! ήταν το όραμα μας. Πώς έξι γυναίκες – δημιουργοί θα μπορούσαν να αναπτύξουν τα θεατρικά τους πρότζεκτ μαζί και ανεξάρτητα, αλλά η κάθεμιά μας με ίσα δικαιώματα από κάθε θέση – είτε ήσουν ηθοποιός είτε σκηνοθέτης, ενδυματολόγος ή σκηνογράφος. Μέσα από αυτήν την εμπειρία απέκτησα οργανικά το ρόλο της ηθοποιού που ταυτόχρονα σκηνοθετεί. Όλη η δημιουργική διαδικασία αντικατοπτριζόταν στη συνολική δουλειά της ομάδας. Η πρώτη απόπειρα της ομάδας Laborlavache! ήταν μια μοναδική και όμορφη σκηνική διασκευή στις Τρεις Αδελφές του Αντόν Τσέχωφ και όταν ολοκληρώθηκαν οι παραστάσεις, συνειδητοποίησα ότι ο ρόλος που ήθελα να έχω στο θέατρο πια ήταν εκείνος της σκηνοθέτριας. Ήταν απλό και ξεκάθαρο και έτσι ποτέ δεν ξαναδούλεψα ως ηθοποιός. Ίσως κατάλαβα πως απολάμβανα περισσότερο τη «μεγάλη εικόνα», έναν πιο εννοιολογικό τρόπο σκέψης και δημιουργίας, την ιδέα να καθοδηγώ τη διαδικασία της πρόβας εκτός σκηνής, να ενδυναμώνω τους ερμηνευτές από μια απόσταση, να αναπτύσσω μια μεγαλύτερη, πιο αποστασιοποιημένη εικόνα ή έναν ολόκληρο κόσμο, να σκέφτομαι τον ρυθμό, την ατμόσφαιρα, τα σκηνικά, τις διαφορετικές και περίπλοκες πτυχές των κειμένων, των ιστοριών και των χαρακτήρων. Επίσης ανακάλυψα ότι αγαπώ βαθιά την επαφή με τους σκηνογράφους, τους ενδυματολόγους, τους δραματουργούς, τους μουσικούς και τους συγγραφείς. Και έτσι παραμένω σε αυτή την επιλογή μου ως σήμερα.
- Είχα την τύχη να εργαστώ ως σκηνοθέτρια στην Schauspielhaus Zürich όταν ο Christoph Marthaler και η Stephanie Carp ηγούνταν του θεάτρου. Η εμπειρία με διαμόρφωσε βαθιά και ήταν συναρπαστική. Αργότερα γνώρισα, μεταξύ άλλων, τον Ulrich Khuon στο Thalia Theater, τον Joachim Lux στο Burgtheater Wien και τον Frank Baumbauer στο Münchner Kammerspiele και έμαθα πολλά για αυτό που αποκαλούμε επιδοτούμενο «κρατικό θεατρικό σύστημα». Δούλεψα και δουλεύω, ακόμα συχνά, στο ελεύθερο θέατρο. Μέσα από αυτό το μονοπάτι, απέκτησα μια απτή εικόνα ότι το θέατρο είναι κάτι περισσότερο από μια σκηνή ή ένα ατελιέ για διαφορετικούς, ανεξάρτητους καλλιτέχνες. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός, τόπος μιας δυναμικής και ποικιλόμορφης κοινότητας ερμηνευτών, σκηνοθετών, δραματουργών, σκηνογράφων, τεχνικών, φωτιστών, μουσικών, χορευτών, παραγωγών, συγγραφέων, κ.ά., τόπος μιας συλλογικής, καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ίσως για αυτό αντιμετωπίζω τη σκηνοθεσία σαν ένα μοναδικό ταξίδι, εμπνευσμένο από συγκεκριμένα αντικείμενα/ιστορίες/συγγραφείς/κοινωνίες τα οποία κινούνται από τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν στη διαδικασία. Η ενεργοποίηση, ανάπτυξη και προστασία αυτής της διαδικασίας είναι ο κύριος ρόλο μου ως σκηνοθέτης. Από την εμπειρία μου έμαθα πως η δημιουργική διαδικασία στο θέατρο είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις μακροχρόνιες σχέσεις συνεργασίας. Πάντα προσπαθώ να συνεργάζομαι με τους ίδιους ανθρώπους και στο μέλλον ίσως δημιουργήσω τη δική μου διεθνή θεατρική ομάδα.
- Δεν κάνω ποτέ «μάθημα». Κάνω πρόβα. Και έχει αποτέλεσμα αυτή η επιλογή μου. Μπορεί να έχω ένα μικρό προβάδισμα σε γνώσεις και εμπειρία και μπορεί να μπορώ να βοηθήσω σε σχέση με την υποκριτική και τα τεχνικά, αλλά την στιγμή της πρόβας και της δημιουργίας ξεκινάς πάντα από την αρχή. Αυτή η «αρχή» ή «σημείο μηδέν» μπορεί να είναι ταυτόχρονα τρομακτική, προκλητική και συναρπαστική και δεν είσαι ποτέ προετοιμασμένος για αυτό. Η πρακτική εμπειρία που προσφέρει ο μοναδικός και πολύτιμος πυρήνας της δουλειάς στο θέατρο είναι αυτό που πραγματικά αγαπώ όταν δουλεύω με τους σπουδαστές μου. Επίσης λατρεύω να παρακολουθώ και να στηρίζω τους σπουδαστές ενώ εκείνοι αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους και τη δημιουργικής τους γλώσσα, να μαθαίνω τον τρόπο θέασης του κόσμου από μια άλλη γενιά, να γνωρίζω, να έρχομαι αντιμέτωπη και να συνδέω τη δουλειά μου με τις ιδέες και δημιουργικές διαλέκτους όσων θα δημιουργήσουν το θέατρο του μέλλοντος.
- Η σχέση μου με το αρχαίο ελληνικό θέατρο έχει να κάνει με το ερώτημα: Γιατί όλοι αυτοί οι χαρακτήρες και οι ιστορίες τους ακόμα σημαίνουν κάτι, και πως μπορούμε να δώσουμε στη «σημασία» τους μια σύγχρονη φωνή και γλώσσα;
- Η ιδέα ενός διεθνούς σχολείου για το θέατρο για μένα, σημαίνει να δημιουργήσεις ένα ασφαλές περιβάλλον εργασίας τόσο για το σύνολο των διεθνών μαθημάτων και εργαστηρίων όσο και για το ανεξάρτητο χώρο εργασίας των συμμετεχόντων. Εκτός των μαθημάτων με έμπειρους καλλιτέχνες και καθηγητές, πρέπει να υπάρχει και αρκετός χώρος για μια δημιουργική ανταλλαγή μεταξύ των σπουδαστών, ώστε να αναπτυχθεί μια κουλτούρα ανατροφοδότησης, να μάθει ο ένας από τον άλλον, να παρακολουθούν και να κάνουν πρόβες μαζί ώστε να γνωρίσουν και να δοκιμάσουν νέες τεχνικές και προσεγγίσεις, και να δημιουργήσουν ξεχωριστά και δυναμικά αποτελέσματα. Γνωρίζοντας και εκτιμώντας τις διαφορές για παράδειγμα της γλώσσας, των πολιτισμικών καταβολών και των δημιουργικών προσεγγίσεων των συμμετεχόντων και των δασκάλων, ένα διεθνές σχολείο στηρίζει τη ιδέα ώστε σπουδαστές θεάτρου από όλο τον κόσμο να μπορέσουν να γνωριστούν και να συνδεθούν, να αναπτύξουν τις ιδέες τους και να συνεργαστούν. Και θα μπορούσε να στηρίξει, ενδεχομένως, όσους ενδιαφέρονται να ξεκινήσουν διεθνείς ανταλλαγές μεταξύ τους ως κομμάτι μιας πιθανής, μελλοντικής θεατρικής δουλειάς.
Λίγα λόγια για την Christiane Pohle
Η Christiane Pohle γεννήθηκε στο Βερολίνο το 1968 και σπούδασε υποκριτική στο Αμβούργο. Το 1999 ίδρυσε την ομάδα Laborlavache! με τη συμμετοχή συναδέλφων της. Έκτοτε εργάζεται ως σκηνοθέτρια του θεάτρου, της όπερας και παραστάσεων μικτών τεχνών για πλήθος θεάτρων, οργανισμών και φεστιβάλ σε χώρες της κεντρικής Ευρώπης, μεταξύ των οποίων οι Schaubühne και Sophiensæle στο Βερολίνο, η πειραματική σκηνή (TIF) της Δρέσδης, το Schauspielhaus της Ζυρίχης, το Φεστιβάλ Μουσικής και Θεάτρου του Σάλτσμπουργκ, το Θέατρο της Βασιλείας, το αυστριακό Εθνικό Θέατρο της Βιέννης, η Κρατική Όπερα του Μονάχου, κ.ά.
Η Christiane Pohle έχει λάβει πλήθος διακρίσεων το βραβείο Σκηνοθεσίας Kurt Hübner, το βραβείο Günther-Rühle για το έργο Desirevolution και το βραβείο σκηνικού συνόλου στο Φεστιβάλ Encounter του Μπρνο για την παράσταση πάνω στη ζωή και το έργο του Γερμανού καλλιτέχνη Einar Schleef. Συνδημιουργεί τα περισσότερα από τα καλλιτεχνικά της έργα με τον δραματουργό και καλλιτεχνικό της παρτενέρ Malte Ubenauf.
Διδάσκει υποκριτική και σκηνοθεσία στο Πανεπιστήμιο Τεχνών του Βερολίνου, στη σχολή Μουσικής και Θεάτρου του Αμβούργου, τη σχολή Παραστατικών Τεχνών Falckenberg και τη Θεατρική Ακαδημία August Everding στο Μόναχο. Είναι διευθύντρια του τμήματος υποκριτικής της Ακαδημίας Παραστατικών Τεχνών της Βάδης – Βυρτεμβέργης από το 2014. Παράλληλα, έχει πραγματοποιήσει διεθνή σπουδαστικά πρότζεκτ και εργαστήρια. Το 2015, ίδρυσε με μια ομάδα συνεργατών και καλλιτεχνών (Malte Ubenauf, Hubert Bauer, Florian Fischer, Benedikt Haubrich) το [h4rt] μια διεθνή πλατφόρμα παραστατικών τεχνών που αποτελεί πραγμάτωση ενός 10ετούς διεπιστημονικού πρότζεκτ το οποίο ξεκίνησε σε ένα παλιό θερμοκήπιο του Μονάχου με στόχο να ταξιδέψει σε διαφορετικές πόλεις της Ευρώπης στο μέλλον. Η Christiane Pohle ζει στο Μόναχο και την Τεργέστη.
Το εργαστήριο της Christiane Pohle: Ο αγγελιοφόρος της τραγωδίας
Σε αυτό το εργαστήριο οι συμμετέχοντες θα εξετάσουν τον αγγελιοφόρο ως κομιστή ειδήσεων, του οποίου ο ρόλος στο αρχαίο δράμα είναι να μεταφέρει σημαντικά νέα, να περιγράφει γεγονότα του παρελθόντος ή γεγονότα που λαμβάνουν χώρα ταυτόχρονα εκτός σκηνής ή να κάνει άλλες σημαντικές ανακοινώσεις προς το κοινό και τους χαρακτήρες. Οι αγγελιοφόροι, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν έχουν όνομα και συνήθως δεν σχετίζονται με τα γεγονότα. Δεν είναι ο ρόλος τους να εμπλακούν. Είναι μάρτυρες. Φωνές. Και αποδέχονται τον ρόλο αυτό γιατί γνωρίζουν τη σημασία της εξαιρετικά υπεύθυνης δουλειάς τους. Βρίσκονται κατά κάποιο τρόπο ανάμεσα στα γεγονότα, χωρίς ποτέ να αναλαμβάνουν δράση. Το σώμα και το μυαλό τους είναι σε διαρκή ετοιμότητα καθώς είναι υπεύθυνα για τη μεταφορά ευαίσθητων ή «εκρηκτικών» πληροφοριών. Οι αγγελιοφόροι είναι το μήνυμα και η βαθιά τους ανάγκη είναι να το μεταφέρουν ως έχει, όσο πολύπλοκο και αν είναι.
Οι συμμετέχοντες θα χρειαστεί να κάνουν προσωπική έρευνα, πριν την έναρξη του εργαστηρίου, ως «αγγελιοφόροι» του προσωπικού κοινωνικού, πολιτικού και ιστορικού τους πλαισίου και να φέρουν το δικό τους σημαντικό μήνυμα στην Επίδαυρο. Το μήνυμα και η συναισθηματική του επίδραση στον αγγελιοφόρο, μας λένε πολλά για τις διαστάσεις του και ίσως για τη σοβαρότητα των περιστάσεων που περιγράφει. Οι συμμετέχοντες θα δουλέψουν πάνω σε αυτά τα μηνύματα. Θα δημιουργήσουν κείμενο, θα αναπτύξουν λόγο αλλά θα πειραματιστούν και με μεθόδους μη λεκτικής επικοινωνίας. Θα ερευνήσουν χαρακτήρες διαφορετικών σύγχρονων αγγελιοφόρων, στις επιμέρους γλώσσες τους και τα σώματά τους. Θα επεξεργαστούν σε σκηνές με αγγελιοφόρους που δεν σταματούν ποτέ να μιλάνε, και άλλους που δεν μιλούν ποτέ. Θα δημιουργήσουν και θα δουλέψουν σε θεατρικές σκηνικές συνθήκες, όπου αυτοί οι πραγματικοί αγγελιοφόροι από όλο τον κόσμο συναντιούνται, προσπαθούν να καταλάβουν ο ένας τον άλλον, να ακούσουν ο ένας τον άλλον, να βρουν νόημα. Ίσως ορισμένοι αγγελιοφόροι δεν είναι σε θέση να παραδώσουν το μήνυμα, επειδή δεν έχουν ακουστεί από κανένα ακροατήριο μέχρι τώρα. Ίσως μερικοί από αυτούς να περιγράψουν μεγάλες πολιτικές συγκρούσεις. Μερικοί, να αναφέρουν πολύ παράξενα ή φαινομενικά μικρής σημασίας πράγματα. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να φέρουν ένα σύγχρονο, πραγματικά σημαντικό για εκείνους μήνυμα στην Επίδαυρο, το οποίο ο κόσμος πρέπει να ακούσει, να μάθει.
