Στα εγκαίνια της επανέκθεσης της συλλογής Γεωργίου Κατσίγρα στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας, που πραγματοποιήθηκαν από τον Πρόεδρο της Βουλής Νίκο Βούτση, παρευρέθηκε ως εκπρόσωπος του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού ο Υφυπουργός Κώστας Στρατής.
Στην ομιλία του ο Υφυπουργός Πολιτισμού αναφέρθηκε στον υποδειγματικό τρόπο με τον οποίο σχεδιάστηκε η επανέκθεση της συλλογής Γεωργίου Κατσίγρα, μίας από τις σημαντικότερες συλλογές ελληνικής τέχνης του 19ου και του 20ού αιώνα. Πρόκειται για την υλοποίηση μιας νέας θεωρητικής, αλλά και κοινωνικής και πολιτικής, αντίληψης για το ρόλο των μουσείων και των πολιτιστικών φορέων στις τοπικές κοινωνίες. Μιας αντίληψης που θέλει τα μουσεία να μη μένουν στα όρια των εγκαταστάσεων και των συλλογών τους, αλλά να συμμετέχουν ενεργά και με εξωστρέφεια σε όλους τους τομείς της σύγχρονης ζωής.
Στη συνέχεια ο Υφυπουργός τόνισε ότι η λειτουργία της Δημοτικής Πινακοθήκης είναι ένα μόνο μέρος μιας συνολικότερης προσπάθειας του Δήμου Λάρισας, έτσι ώστε να αναδειχθεί και να εμπλουτιστεί ο κοινωνικός ρόλος τόσο της πολιτιστικής κληρονομιάς όσο και της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας ως κεντρικών στοιχείων για τη βελτίωση της καθημερινότητας και της ποιότητας ζωής της πόλης.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η στενή συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού με τους τοπικούς φορείς, τους καρπούς της οποίας απαρίθμησε ο κ. Στρατής.
Κατ’ αρχάς, ξεκινά άμεσα νέο πρόγραμμα αποκατάστασης και ανάδειξης του Αρχαίου Θεάτρου Λάρισας, του μεγαλειώδους αυτού μνημείου που βρίσκεται στην καρδιά της πόλης και αποτελεί το στολίδι της, μετά την ολοκλήρωση της ένταξης του έργου στο ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Θεσσαλίας, με προϋπολογισμό 3,4 εκατ. ευρώ και τριετή ορίζοντα υλοποίησης.
Παράλληλα, όπως ανακοίνωσε ο κ. Στρατής, προχωρούν οι διαδικασίες απαλλοτρίωσης καταστημάτων επί της οδού Βενιζέλου για την επέκταση του χώρου του Αρχαίου Θεάτρου, αλλά και για την ανάδειξη του Οθωμανικού Λουτρού που βρίσκεται απέναντι από αυτό, έτσι ώστε να φωτιστεί μια διαφορετική πλευρά της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης. Επίσης, προχωρά η λειτουργία του Γενί Τζαμί, με τη σύνταξη Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και του Δήμου Λάρισας, ενώ διερευνάται και η απαλλοτρίωση του δεύτερου Αρχαίου Θεάτρου της πόλης, στο οποίο τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται παραστάσεις.
Στη συνέχεια, ο Υφυπουργός Πολιτισμού έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο αναψυκτήριο του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας, η διαχείριση του οποίου έχει παραχωρηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού στον Δήμο Λάρισας και η λειτουργία του θα ανατεθεί σε τοπικό φορέα της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, ο οποίος έχει σκοπό την κοινωνική επανένταξη.
Στο πλαίσιο της συνεργασίας ο Δήμος αναλαμβάνει με έξοδά του την αναβάθμιση και τη συντήρηση του περιβάλλοντος χώρου και την προβολή του Μουσείου, καθώς και τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, με στόχο να καταστεί το Μουσείο πόλος έλξης για τη σύγχρονη ζωή της πόλης.
Παράλληλα, η συνεργασία αυτή μεταξύ Υπουργείου Πολιτισμού και Δήμου Λάρισας ενεργοποιεί τη διασύνδεση και κοινές δράσεις του Διαχρονικού Μουσείου από την πλευρά του Υπουργείου Πολιτισμού και της Δημοτικής Πινακοθήκης και του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης από την πλευρά του Δήμου Λάρισας.
Κλείνοντας την ομιλία του ο κ. Στρατής αναφέρθηκε σε ένα κομμάτι της ιστορικής μνήμης της πόλης, το οποίο με απρόσμενο και συγκινητικό τρόπο συνδέει αυτά τα τρία μουσεία. Το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στεγάζεται σε μία πυριτιδαποθήκη του 18ου αιώνα, η οποία στα χρόνια της Κατοχής είχε μετατραπεί σε φυλακή. Από αυτή τη φυλακή περνούσαν οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, πριν οδηγηθούν για εκτέλεση στον γειτονικό λόφο του Μεζούρλου. Στον λόφο όπου στις μέρες μας βρίσκεται το Διαχρονικό Μουσείο. Μια φυλακή από την οποία πέρασε τα χρόνια εκείνα και ο Γεώργιος Κατσίγρας, στον οποίο οφείλουμε την ύπαρξη της Δημοτικής Πινακοθήκης.
Ομιλία του Υφυπουργού Πολιτισμού Κώστα Στρατή στα εγκαίνια της επανέκθεσης της συλλογής Γεωργίου Κατσίγρα στη Δημοτική Πινακοθήκης Λάρισας
Με μεγάλη χαρά βρίσκομαι ξανά στη Λάρισα ,σε μια πόλη που επενδύοντας στον πολιτισμό βελτιώνει την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής των κατοίκων της. Και βέβαια είναι μεγάλη η τιμή που παρίσταμαι εκπροσωπώντας το Υπουργείο Πολιτισμού στα εγκαίνια ενός σημαντικού πολιτιστικού φορέα της πόλης, της Δημοτικής Πινακοθήκης Λάρισας –Μουσείου Γεωργίου Κατσίγρα.
Τον περασμένο Οκτώβριο, στον ίδιο αυτό χώρο, εγκαινιάσαμε μια περιοδική έκθεση με έργα σύγχρονων καλλιτεχνών εμπνευσμένα από την Οκτωβριανή Επανάσταση. Σήμερα, η Δημοτική Πινακοθήκη της Λάρισας μας υποδέχεται για να μας παρουσιάσει την επανέκθεση της μόνιμης συλλογής της, μίας από τις σημαντικότερες συλλογές ελληνικής τέχνης του 19ου και του 20ού αιώνα.
Προϊόν δωρεάς, το Μουσείο Γεωργίου Κατσίγρα έχει στον πυρήνα του αυτήν τη συλλογή από 780 έργα, ζωγραφικά, χαρακτικά και σχέδια που ο δωρητής τα συγκέντρωσε από το 1950 ως το 1965. Και το 1981 αποφάσισε να τα δωρίσει στο Δήμο της Λάρισας υπό τον όρο να χτιστεί ένα ειδικό κτίριο για να τα στεγάσει και να τα αναδείξει.
Αν η ίδια η χειρονομία της δωρεάς έχει ξεχωριστή σημασία, στο βαθμό που προσφέρει στην κοινωνία το προϊόν της αγάπης και της φροντίδας του συλλέκτη για την τέχνη, δεν μπορούμε παρά να αναγνωρίσουμε στους ανθρώπους που σήμερα διαχειρίζονται αυτήν τη συλλογή το γεγονός πως δεν εφησυχάζουν. Δεν βλέπουν τη συλλογή και την Πινακοθήκη ως κάτι κλειστό. Ως ένα αποθετήριο έργων τέχνης. Αλλά παρακολουθούν και συμμετέχουν στους πιο σύγχρονους προβληματισμούς γύρω από τη μουσειακή πολιτική και τον κοινωνικό ρόλο των μουσείων.
Όλα τα παραπάνω συμπυκνώνονται στον υποδειγματικό τρόπο με τον οποίο σχεδιάστηκε η επανέκθεση της συλλογής Κατσίγρα. Δεν πρόκειται απλώς για μια νέα διευθέτηση των έργων στο χώρο της Πινακοθήκης. Αλλά για την υλοποίηση μιας νέας θεωρητικής, αλλά και κοινωνικής και πολιτικής, αντίληψης για το ρόλο των μουσείων και των πολιτιστικών φορέων στις τοπικές κοινωνίες. Μιας αντίληψης που θέλει τα μουσεία να μη μένουν στα όρια των εγκαταστάσεων και των συλλογών τους, αλλά να συμμετέχουν ενεργά και με εξωστρέφεια σε όλους τους τομείς της σύγχρονης ζωής.
Κατ’ αρχάς να επενδύουν το πολιτισμικό τους κεφάλαιο στην οικονομική ανάπτυξη του κάθε τόπου, μέσα από τη σύνδεσή τους με τον πολιτιστικό τουρισμό και τη δημιουργική οικονομία. Και ταυτόχρονα να παρεμβαίνουν στον διάλογο για τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα που απασχολούν τις τοπικές κοινωνίες.
Διευρύνοντας διαρκώς το πεδίο αυτών που έχουν πρόσβαση στα πολιτισμικά αγαθά. Συμβάλλοντας στην κοινωνική αυτογνωσία και την κοινωνική συνοχή. Προωθώντας τις αξίες της αλληλεγγύης, της ανοιχτότητας, της ανεκτικότητας και ακόμα περισσότερο της συμπερίληψης.
Αυτή είναι ίσως η σημαντικότερη συμβολή του πολιτισμού και των δημόσιων φορέων του. Η ενδυνάμωση και η εμβάθυνση του υπέρτατου πολιτικού αγαθού, της Δημοκρατίας.
Η λειτουργία της Δημοτικής Πινακοθήκης είναι ένα μόνο μέρος μιας συνολικότερης προσπάθειας του Δήμου Λάρισας, έτσι ώστε να αναδειχθεί και να εμπλουτιστεί ο κοινωνικός ρόλος τόσο της πολιτιστικής κληρονομιάς όσο και της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας ως κεντρικών στοιχείων για τη βελτίωση της καθημερινότητας και της ποιότητας ζωής της πόλης. Μιας προσπάθειας την οποία το Υπουργείο Πολιτισμού υποστηρίζει με ιδιαίτερη χαρά, ακριβώς επειδή έρχεται να ενισχύσει την πεποίθησή μας πως η εμπέδωση τέτοιων συνεργειών και η δημιουργία δικτύων, ιδίως στην περιφέρεια, πρέπει να αποτελεί κεντρικό στόχο της πολιτιστικής πολιτικής.
Έτσι, από την προηγούμενη επίσκεψή μας τον Οκτώβριο, ξεκίνησε μια στενή συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας και του Υπουργείου Πολιτισμού με τους τοπικούς φορείς, τους καρπούς της οποίας θα θέλαμε συνοπτικά να παρουσιάσουμε σήμερα.
Πρώτος σταθμός η αποκατάσταση και ανάδειξη του Αρχαίου Θεάτρου Λάρισας, του μεγαλειώδους αυτού μνημείου που βρίσκεται στην καρδιά της πόλης και αποτελεί το στολίδι της. Πριν μερικές μέρες, στις 18 Μαρτίου, ολοκληρώθηκε η ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Θεσσαλίας, με προϋπολογισμό 3,4 εκατ. ευρώ και τριετή ορίζοντα υλοποίησης.
Παράλληλα, ολοκληρώνεται η διαδικασία κτηματογράφησης για την απαλλοτρίωση τριών καταστημάτων επί της οδού Βενιζέλου, που θα επεκτείνει τον χώρο του Αρχαίου Θεάτρου.
Ταυτόχρονα, προχωρά η απαλλοτρίωση τεσσάρων ακόμη καταστημάτων, προκειμένου να αποκατασταθεί και να αναδειχθεί το Οθωμανικό Λουτρό που βρίσκεται απέναντι από το Αρχαίο Θέατρο. Έτσι ώστε να φωτιστεί μια διαφορετική πλευρά της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης. Ο φάκελος έχει ήδη εγκριθεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και εξελίσσεται και εδώ η κτηματογράφηση.
Αντικείμενο της κοινής μας προσπάθειας αποτελεί και το Γενί Τζαμί. Για την ανάδειξη και τη διαχείρισή του έχει συνταχθεί Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και του Δήμου Λάρισας, ενώ προχωρούν και οι απαραίτητες ενέργειες για τη διευθέτηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του μνημείου.
Διερευνάται, επίσης, και η απαλλοτρίωση του δεύτερου Αρχαίου Θεάτρου της πόλης, το οποίο χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια για εκδηλώσεις και βρίσκεται σε έκταση που ανήκει στον οικοδομικό συνεταιρισμό του Στρατού.
Τέλος, σε συνεργασία με τον Δήμο Λάρισας δοκιμάζουμε ένα νέο μοντέλο διαχείρισης στο αναψυκτήριο του Διαχρονικού Μουσείου, με στόχο να καταστεί το Μουσείο πόλος έλξης για τη σύγχρονη ζωή της πόλης. Η διαχείριση του αναψυκτηρίου έχει παραχωρηθεί από το Υπουργείο στον Δήμο, ο οποίος πρόκειται να αναθέσει τη λειτουργία του σε τοπικό φορέα της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, οποίος έχει σκοπό την κοινωνική επανένταξη. Ταυτόχρονα, στο πλαίσιο της συνεργασίας ο Δήμος αναλαμβάνει με έξοδά του την αναβάθμιση και τη συντήρηση του περιβάλλοντος χώρου και την προβολή του Μουσείου, καθώς και τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων σε αυτό.
Το σημαντικότερο, όμως, στοιχείο αυτής της συνεργασίας είναι ότι ενεργοποιεί τη διασύνδεση και κοινές δράσεις τριών σημαντικών δημόσιων πολιτιστικών φορέων της πόλης. Του Διαχρονικού Μουσείου από την πλευρά του Υπουργείου Πολιτισμού και της Δημοτικής Πινακοθήκης και του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης από την πλευρά του Δήμου Λάρισας.
Κλείνοντας, λοιπόν, θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα κομμάτι της ιστορικής μνήμης της πόλης, το οποίο με απρόσμενο και συγκινητικό τρόπο συνδέει αυτά τα τρία μουσεία.
Το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στεγάζεται σε μία πυριτιδαποθήκη του 18ου αιώνα, η οποία στα χρόνια της Κατοχής είχε μετατραπεί σε φυλακή. Από αυτή τη φυλακή περνούσαν οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, πριν οδηγηθούν για εκτέλεση στον γειτονικό λόφο του Μεζούρλου. Στον λόφο όπου στις μέρες μας βρίσκεται το Διαχρονικό Μουσείο .Μια φυλακή από την οποία πέρασε τα χρόνια εκείνα και ο Γεώργιος Κατσίγρας, στον οποίο οφείλουμε την ύπαρξη της Δημοτικής Πινακοθήκης.
