Μετά από τρία χρόνια απουσίας, το Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας, επιστρέφει από τις 17 έως τις 29 Οκτωβρίου επιφυλάσσοντας πολλές εκπλήξεις και φιλοδοξώντας να αναδείξει ό,τι πιο φρέσκο και ρηξικέλευθο συμβαίνει σήμερα στον παγκόσμιο κινηματογράφο.
Συνολικά θα προβάλει 100 ταινίες, ενώ έχουν προγραμματιστεί και τέσσερις δωρεάν προβολές για το κοινό.
Το 9ο Athens Avant Garde Film Festival (ΑAGFF) θα διεξαχθεί στην Ταινιοθήκη και το Exile Room.
Η έναρξη θα γίνει με τη νέα ταινία του Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, «Το βιβλίο των εικόνων», που θα προβληθεί σε πανελλαδική πρεμιέρα (είσοδος μόνο με προσκλήσεις). Το φιλμ, ένα κινηματογραφικό δοκίμιο με στοιχεία ταινίας τρόμου, στο οποίο ο Γάλλος δημιουργός ενσωματώνει σκληρές εικόνες απ’ όσα συμβαίνουν στον σύγχρονο κόσμο, προβλήθηκε για πρώτη φορά στο τελευταίο Φεστιβάλ των Καννών.
Πιστό στις θεματικές που το κοινό αγκάλιασε στα οκτώ χρόνια διεξαγωγής του, με ένα ισχυρό Διεθνές Διαγωνιστικό Πρόγραμμα και αφιερώματα σε σπουδαίους αβαν-γκαρντ δημιουργούς, αλλά ταυτόχρονα εισάγοντας και νέες ενότητες-έκπληξη, το φετινό φεστιβάλ ιχνηλατεί κινηματογραφικούς δρόμους εκτός πεπατημένης, όπως ακριβώς υπαγορεύει η σινεφίλ καταγωγή του: η Ταινιοθήκη της Ελλάδος.
Στο πρώτο Διαγωνιστικό Τμήμα του 9ου AAGFF που τιτλοφορείται 2 Narrate or Not / Aφηγηματικά + όχι, θα δούμε πολυαναμενόμενες ταινίες, όπως τη νέα δουλειά του διακεκριμένου Φιλιππινέζου σκηνοθέτη Λαβ Ντίαζ, το τετράωρο μιούζικαλ Ο καιρός του διαβόλου, μια σκληρή αλλά ταυτόχρονα ποιητική ροκ όπερα με εντυπωσιακή μαυρόασπρη κινηματογράφηση για το απολυταρχικό στρατιωτικό καθεστώς που επιβλήθηκε στις Φιλιππίνες στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Ο Ντίαζ στρέφει την κάμερά του σε ένα χωριό που υποφέρει από διαφθορά, καταπάτηση κάθε ανθρώπινου δικαιώματος και παντελή έλλειψη ελευθερίας. Όμως σε κάθε βιασμό και ξυλοδαρμό ο Ντίαζ αντιπαραβάλλει ένα εύθυμο τραγούδι…. Στο Διεθνές Διαγωνιστικό θα δούμε ακόμα από το Σοφία Αντίπολις του Βιρζίλ Βερνιέ, ο οποίος τοποθετεί τη δράση του στην ομώνυμη βιομηχανική περιοχή της Γαλλίας, με επίκεντρο τον θάνατο ενός νεαρού κοριτσιού, μέχρι το Μίλα της γαλλίδας φωτογράφου αρμένικης καταγωγής Βαλερί Mασαντιάν, παλιάς γνώριμης του φεστιβάλ, που παρακολουθεί με την κάμερά της έναν νεανικό έρωτα.
Το δεύτερο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου απευθύνεται σε πρωτοεμφανιζόμενους δημιουργούς με «φρέσκια» ματιά (First Look / Πρώτη ματιά). Ανάμεσα στις ταινίες που θα προβληθούν είναι το hiphopmusicalΜε λένε Μαΐσατου Γκας Κρίγκερ, με θέμα την αστυνομική βία στην Αμερική (ζήτημα που παραμένει τραγικά επίκαιρο…), και το ντοκιμαντέρ του Φίλιπ Γέντικε Σκάσε και παίζε πιάνο, με ήρωα τον απρόβλεπτο και πολυτάλαντο μουσικό Τσίλι Γκονζάλες. Ο γερμανός σκηνοθέτης θα παρευρεθεί στην προβολή. Μετά το τέλος της ταινίας (Σάββατο 20/10, 21:15) θα ακολουθήσει πάρτι στο «Σκουφάκι» (Σκουφά 47).
Και τα δύο προγράμματα αποτελούνται εξ ολοκλήρου από ταινίες που θα προβληθούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Αξίζει να σημειωθεί πως το φεστιβάλ περιλαμβάνει στα δυο διαγωνιστικά τμήματά του ταινίες όλων των ειδών, χωρίς να διαχωρίζει φιξιόν, ντοκιμαντέρ και animation– εξ ου και ο τίτλος του Διεθνούς Διαγωνιστικού: Aφηγηματικά + όχι.
Κι επειδή… Some Like It Short / Mερικοί το προτιμούν μικρό, το 9ο AAGFF υπόσχεται και ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα με μικρού μήκους ταινίες. Εδώ θα είναι η Μάρτα Ματέους για να παρουσιάσει την ταινία της Άγανα, ξεραΐλα, αλλά και ο Αλκαίος Σπύρου ο οποίος γύρισε το Aνίνα (Ηνωμένο Βασίλειο) μέσα σε ένα πλοίο μεταφοράς κοντέινερ, χωρίς διαλόγους. Θα δούμε, μεταξύ άλλων, και μια ταινία από τη Σουηδία με τον Άρη Σερβετάλη: το Όταν πεθάνω θα τελειώσει ο κόσμος (Tζένιφερ Ρέινσφορντ).
Η ενότητα Midnight Stories / Νυχτερινές ιστορίες περιλαμβάνει ταινίες-έκπληξη με χιούμορ και απρόσμενη οπτική που υπόσχονται να κάνουν πιο συναρπαστικά τα βράδια των ξενύχτηδων. Ανάμεσά τους η ταινία Κασάνδρο, ο εξωτικός! της Μαρί Λοζιέ, στην οποία πρωταγωνιστεί ένας τραβεστί κατσέρ που καταρρίπτει πανηγυρικά όλα τα μάτσο στερεότυπα, και το απολαυστικό μικρό μιούζικαλ Οι Σκληροί – Το μιούζικαλ της δράσης του Ντάνιελ Φόγκελμαν το οποίο σατιρίζει τις γνωστότερες ταινίες δράσης.
Ενδιαφέρουσες και οι Special Screenings / Ειδικές προβολές. Aνάμεσά τους το κινηματογραφικό πορτραίτο της σπουδαίας γιαπωνέζας καλλιτέχνιδας Γιαγόι Κουσάμα με τίτλο Κουσάμα – άπειρο (Χέδερ Λεντς) αλλά και το ντοκιμαντέρ για τον διάσημο φωτογράφο Γκάρι Γουίνογκραντ με τίτλο Γκάρι Γουίνογκραντ: όλα φωτογραφίζονται (Σάσα Γουότερς Φράιερ). Οι μουσικόφιλοι θα έχουν επίσης την τιμητική τους με μια σειρά από ταινίες μουσικής θεματολογίας που καταπιάνονται με διάσημα συγκροτήματα όπως οι VelvetUnderground (Οι Velvet Underground παίξαν στο σχολείο μου) και οι Slits (Εδώ για ν’ ακουστώ: η ιστορία των Slits). Ενδιαφέρον και το θέμα του ντοκιμαντέρ Το Χόλιγουντ του Χίτλερ (Ρούντιγκερ Ζούχσλαντ) για τον προπαγανδιστικό κινηματογράφο του Τρίτου Ράιχ.
Από ένα Φεστιβάλ της Ταινιοθήκης της Ελλάδος δεν θα μπορούσε βέβαια να λείπει η ενότητα Restored and Beautiful / Αποκατεστημένες και υπέροχες, με ιστορικές ταινίες του βωβού και του ομιλούντος παγκόσμιου κινηματογράφου που έχουν αποκατασταθεί από την Ταινιοθήκη και άλλα σημαντικά κινηματογραφικά αρχεία. Θα προβληθούν, σε νέες κόπιες, από την Κοινωνική σαπίλατου Στέλιου Τατασόπουλου (τηνπρώτη ταινία μυθοπλασίας που ασχολήθηκε με τη δεινή κατάσταση των άνεργων και φτωχών εργατικών πληθυσμών των αστικών κέντρων, αλλά και με τον συνδικαλισμό στην Ελλάδα),μέχρι το Κάποτε στη Δύση του Σέρτζιο Λεόνε και την Έβδομη σφραγίδα του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν που δεν χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις.
Στο τμήμα με τίτλο RevolutionarySongs/Τα τραγούδια της επανάστασης θα παρουσιαστεί μια επιλογή ταινιών, από διαφορετικές χρονικές περιόδους και χώρες του κόσμου, με θέμα διάφορα κινήματα διεκδικήσεων που σφράγισαν την εποχή τους. Θα προβληθούν λιγότερο γνωστά ή και ξεχασμένα φιλμ για τραγούδια που ζωντανεύουν στη μνήμη μας επαναστατικά κινήματα, όπως Η Μπαλάντα του Τζο Χιλ του Μπο Βίντερμπεργκκαι το Με ποια πλευρά είσαι; Τραγούδια, ποιήματα και εμπειρίες από την απεργία των ανθρακωρύχωντου Κεν Λόουτς.
Από το φετινό φεστιβάλ όμως δεν λείπουν και οι Έλληνες δημιουργοί που σφράγισαν με την τέχνη τους το ελληνικό σινεμά.
Με αφορμή την επιλογή της Ελευσίνας ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας για το 2021, η Tαινιοθήκη της Ελλάδος διοργανώνει αφιέρωμα με τίτλο Initiations / Μυήσεις. Οι δημιουργοί των ταινιών (Α. Αγγελίδη, Ρ. Κούνδουρος, Β. Σκούρα, αλλά και οι Ζ. Κοκτό και Ρ. Καράσκο) εμπνεύστηκαν το θέμα τους από τις μυητικές τελετές, την ανθρωπολογία, την ελληνική και διεθνή μυθολογία. Η μύηση και οι τελετουργίες άλλωστε αποτελούν συστατικό στοιχείο του κινηματογράφου. Λόγω της θέσης της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, που στεγάζεται στην Ιερά Οδό, αλλά και λόγω του μυητικού χαρακτήρα του κινηματογράφου εν γένει, η Ταινιοθήκη εγκαινιάζει το ενδιαφέρον αυτό αφιέρωμα, το οποίο θα συνεχιστεί και στις επόμενες διοργανώσεις του Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου –μέχρι την έναρξη των εκδηλώσεων της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας.
Επιπλέον, ένα αφιέρωμα στον σπουδαίο σκηνογράφο Γιώργο Ζιάκα, σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, δίνει την αφορμή να ξαναθυμηθούμε κάποιες από τις σημαντικότερες ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου και μια ταινία του Γιώργου Σταμπουλόπουλου. Στο πλαίσιο αυτό, στις 23 Οκτωβρίου (19:30, αίθουσα Α’), θα παρουσιαστεί και το νέο βραβευμένο βιβλίο του καλλιτέχνη με τίτλο «Γιώργος Ζιάκας – Θέατρο, Κινηματογράφος, Ζωγραφική» (εκδόσεις Θεμέλιο), ενώ νωρίτερα, στις 19 Οκτωβρίου (19:00, Μουσείο Κινηματογράφου της Ταινιοθήκης της Ελλάδος),εγκαινιάζεται καιέκθεση με τις μακέτες και τα σκηνικά του Γιώργου Ζιάκα από τις ταινίες των Θ. Αγγελόπουλου και Γ. Σταμπουλόπουλου. Toαφιέρωμα τιτλοφορείται «Ζωγραφίζοντας την οθόνη».
Η αυλαία του 9ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου θα πέσει με την κλασική μαυρόασπρη ταινία «Μπελ Αντόνιο» (Ιταλία-Γαλλία, 1960) του Μάουρο Μπολονίνι, με τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι και την Κλαούντια Καρντινάλε, σε σενάριο του Πιερ Πάολο Παζολίνι.
