Ταχύτερη θα είναι πλέον η διαδικασία επαναφοράς της υποχρέωσης θεώρησης διαβατηρίου (βίζα) για τους υπηκόους τρίτων χωρών σε περιπτώσεις που οι χώρες της ΕΕ αντιμετωπίζουν σημαντική αύξηση της παράνομης μετανάστευσης ή κινδύνους για την ασφάλεια. Το ΕΚ υπερψήφισε το νέο κανονισμό με 485 ψήφους υπέρ, 132 κατά και 21 αποχές.
Ο εισηγητής του ΕΚ, Agustín Díaz de Mera (ΕΛΚ, Ισπανία), δήλωσε τα εξής: «Πετύχαμε να δημιουργήσουμε ένα ευέλικτο και λειτουργικό μηχανισμό σεβόμενοι παράλληλα τα ανθρώπινα δικαιώματα και το ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Είμαι πεπεισμένος ότι μετά τη σημερινή ψηφοφορία το Συμβούλιο θα συνεργαστεί πλήρως για την ομαλή εφαρμογή των προτάσεων για χορήγηση απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για τους πολίτες της Γεωργίας και της Ουκρανίας, δεδομένου ότι και οι δύο αυτές χώρες έχουν εδώ και καιρό εκπληρώσει τα απαραίτητα κριτήρια.»
Σύμφωνα με τον νέο ευρωπαϊκό κανονισμό, οι συμφωνίες απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης που έχει συνάψει η ΕΕ με τρίτες χώρες θα μπορούν να ανασταλθούν, κάτι που σημαίνει ότι οι πολίτες τους θα υποχρεούνται να προχωρούν σε έκδοση βίζας εάν επιθυμούν να εισέλθουν στην ΕΕ. Η αναστολή θα πραγματοποιείτε σε μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες περιπτώσεις:
- σημαντική αύξηση του αριθμού των υπηκόων της εκάστοτε τρίτης χώρας στους οποίους έχει αρνηθεί η είσοδος στην ΕΕ ή διαμένουν παράνομα στην επικράτεια της ΕΕ
- σημαντική αύξηση των αβάσιμων αιτήσεων για άσυλο
μειωμένη συνεργασία στον τομέα της επανεισδοχής (επιστροφές μεταναστών) - αύξηση των κινδύνων ή των άμεσων απειλών για τη δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλεια που σχετίζονται με τους υπηκόους της εν λόγω τρίτης χώρας
Αναστολή της απαλλαγής από την έκδοση βίζας
Τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και τα κράτη μέλη της ΕΕ θα μπορούν να ενεργοποιήσουν τον μηχανισμό αναστολής της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης. Το νομοθετικό κείμενο υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι η απόφαση για προσωρινή αναστολή της απαλλαγής από την έκδοση βίζας θα πρέπει να βασίζεται σε «αντικειμενικά δεδομένα».
Σε συνέχεια σχετικού αιτήματος ενός κράτους μέλους (ή αιτήματος της πλειοψηφίας των κρατών μελών), ή σε συνέχεια δικής της έκθεσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα έχει στη διάθεσή της ένα μήνα προκειμένου να αποφασίσει αν θα αναστείλει την απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για εννέα μήνες. Εάν ληφθεί μία τέτοια απόφαση θα τίθεται αυτόματα σε ισχύ.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου αναστολής, η Επιτροπή, μαζί με την ενδιαφερόμενη χώρα, θα προβαίνουν σε κοινές προσπάθειες εξεύρεσης λύσεων για τις συνθήκες που οδήγησαν στην αναστολή.
Η Επιτροπή θα είναι επίσης υπεύθυνη για την παρακολούθηση της κατάστασης στις χώρες που απαλλάσσονται από την έκδοση βίζας και θα υποβάλει σχετικές εκθέσεις, τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, για το εάν εξακολουθούν οι χώρες αυτές να πληρούν τους όρους απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης, όπως π.χ. το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Παράταση της αναστολής
Αν η προβληματική κατάσταση συνεχιστεί, η Επιτροπή θα πρέπει να παρουσιάσει, το αργότερο δύο μήνες πριν από τη λήξη της εννεάμηνης περιόδου αναστολής, μια πρόταση για παράταση της προσωρινής επιβολής της υποχρέωσης θεώρησης για επιπλέον 18 μήνες. Τόσο το ΕΚ όσο και τα κράτη μέλη θα έχουν το δικαίωμα να αντιταχθούν σε μία τέτοια απόφαση.
Η Επιτροπή θα μπορεί επίσης να υποβάλει, ανά πάσα στιγμή, νομοθετική πρόταση για τη μεταφορά μιας τρίτης χώρας από τον κατάλογο των χωρών που απαλλάσσονται από την υποχρέωση θεώρησης στον κατάλογο εκείνων που υπόκεινται στην υποχρέωση αυτή. Για να τεθεί σε ισχύ μία τέτοια μεταφορά θα πρέπει να λάβει την έγκριση του ΕΚ και του Συμβουλίου.
Η παρούσα αναθεώρηση του μηχανισμού αναστολής της απαλλαγής από την υποχρέωση θεωρήσεων που κατοχυρώθηκε στην ευρωπαϊκή νομοθεσία το 2013, συνδέεται με τις προτάσεις για τη χορήγηση ελεύθερης πρόσβασης στην ΕΕ χωρίς βίζα για τους πολίτες της Γεωργίας (η εν λόγω απαλλαγή έχει ήδη συμφωνηθεί από τους ευρωβουλευτές και το Συμβούλιο), καθώς και για τους πολίτες της Ουκρανίας και του Κοσσυφοπεδίου.
Επόμενα βήματα
Το σχέδιο κανονισμού μένει τώρα να εγκριθεί επίσημα και από το Συμβούλιο. Θα τεθεί σε ισχύ είκοσι ημέρες μετά τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ.
Ο μηχανισμός αναστολής δεν θα εφαρμοστεί στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία.
