Παραδόθηκε η τελευταία έκθεση του Σώματος Επιθεωρητών-Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, με την οποία ολοκληρώθηκε ο έλεγχος, που διενήργησε στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού, κατόπιν εντολής του Υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλου Γερουλάνου. Αντικείμενο της έκθεσης αυτής ήταν η εξέταση της νομιμότητας των διαδικασιών ανάθεσης έργων και προμηθειών κατά τα έτη 2008-2009, που αφορούν στην προβολή του Ελληνικού Τουρισμού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό μέσω της Δ/νσης Υπηρεσιών Εξωτερικού του Οργανισμού.
Η έκθεση διαβιβάσθηκε στον Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών, στον Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τις δικές τους ενέργειες και στον Πρόεδρο του ΕΟΤ για την άσκηση πειθαρχικής δίωξης κατά δέκα τεσσάρων (14) στελεχών και υπαλλήλων του Οργανισμού.
Από τον έλεγχο διαπιστώθηκαν, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα:
Κατά τα έτη 2008-2009, οι εγκεκριμένες πιστώσεις του τακτικού προϋπολογισμού του ΕΟΤ για δημόσιες σχέσεις, αυξήθηκαν σε σχέση με την προηγούμενη διετία κατά 32%. Ειδικότερα, κατά το έτος 2008 οι εγκριθείσες πιστώσεις ανήλθαν στο ύψος των 8,6 εκ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 48% έναντι του προηγουμένου έτους, ενώ το έτος 2009, μειώθηκαν κατά 27% σε σχέση με το 2008. Παρά την παραπάνω συνολική αύξηση των πιστώσεων, οι αναληφθείσες από τον ΕΟΤ υποχρεώσεις για δημόσιες σχέσεις, υπερέβησαν σημαντικά τις εγκεκριμένες για το σκοπό αυτό πιστώσεις του τακτικού προϋπολογισμού του Οργανισμού. Αποτέλεσμα ήταν η συσσώρευση οφειλών, που μεταφέρθηκαν στο τρέχον οικονομικό έτος. Το ύψος των υποχρεώσεων αυτών, με βάση τα διαθέσιμα μέχρι την ολοκλήρωση του επιτόπιου ελέγχου του Σ.Ε.Ε.Δ.Δ. στοιχεία, υπολογίζεται ότι υπερβαίνει τα 7 εκ. ευρώ. Ήδη μέρος των δαπανών αυτών, που προωθήθηκαν για πληρωμή, έχει κριθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο ως μη νόμιμες για λόγους που ισχύουν και σε άλλες περιπτώσεις ανάλογων δαπανών.
Κατά την ελεγχόμενη διετία, ο Οργανισμός προέβη σε ενέργειες δημοσίων σχέσεων και ανέλαβε υποχρεώσεις χωρίς προηγουμένως να έχει καταρτισθεί ένα ενιαίο και αναλυτικό πρόγραμμα για το εσωτερικό και το εξωτερικό, με το οποίο να προσδιορίζονται συγκεκριμένοι στόχοι και τα πρόσφορα μέσα επίτευξής τους. Αντίθετα, οι ενέργειές του στον τομέα αυτό υπήρξαν αποσπασματικές, τόσο ως προς το σχεδιασμό όσο και ως προς την υλοποίησή τους, οι δε σχετικές αποφάσεις, στην πλειοψηφία τους δεν εμπεριέχουν ειδική, σαφή και πλήρη αιτιολογία από την οποία να προκύπτει ότι η αναλαμβανόμενη κάθε φορά υποχρέωση ήταν αναγκαία για την εξυπηρέτηση των λειτουργικών σκοπών του Οργανισμού. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έκθεση του Σώματος Επιθεωρητών-Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης κατά το έτος 2008 ο Οργανισμός ανέπτυξε μια πολιτική δημοσίων σχέσεων, η οποία σε αρκετές περιπτώσεις ξεπέρασε το επιβαλλόμενο εκ του δημοσίου χαρακτήρα του μέτρο. Η συμβολή της πολιτικής αυτής στην επίτευξη των καταστατικών στόχων του Οργανισμού δεν αξιολογήθηκε ούτε κατά το σχεδιασμό της ούτε εκ των υστέρων.
Πέραν όμως του βαθμού αποτελεσματικότητας των ενεργειών του Οργανισμού στον τομέα των δημοσίων σχέσεων κατά το έτος αυτό, η υλοποίηση της εν λόγω πολιτικής υπήρξε προβληματική αφού, όπως προέκυψε κατά το διενεργηθέντα έλεγχο και περιγράφεται αναλυτικά στο κεφάλαιο των διαπιστώσεων της έκθεσης, ο Οργανισμός προέβη σε:
απευθείας αναθέσεις προμηθειών αγαθών και υπηρεσιών, χωρίς να συντρέχουν λόγοι που να δικαιολογούν την κατ’ εξαίρεση προσφυγή στη διαδικασία αυτή και ενώ λόγω του ύψους της προκαλούμενης δαπάνης θα έπρεπε να έχει διενεργηθεί πρόχειρος ή ανοικτός διαγωνισμός, απευθείας αναθέσεις και διενέργεια πρόχειρων διαγωνισμών, με κατάτμηση της προς προμήθεια ποσότητας και αξίας των αυτών ή ομοειδών υλικών, αντί διενέργειας ανοικτών διαγωνισμών. Συγκεκριμένα, προμήθειες του αυτού ή ομοειδούς υλικού ανατέθηκαν, εντός του ίδιου οικονομικού έτους, τμηματικά είτε με απευθείας αναθέσεις είτε με πρόχειρους διαγωνισμούς, μερικοί από τους οποίους μάλιστα διενεργήθηκαν την ίδια ημερομηνία, μεταξύ των ιδίων συμμετεχόντων και κατακυρώθηκαν στον ίδιο ανάδοχο.
Παράκαμψη του Δ.Σ. του ΕΟΤ, αφού με την πρακτική της κατάτμησης των προμηθειών, οι σχετικές αναθέσεις πραγματοποιούνταν μόνο με απόφαση του Γενικού Γραμματέα του ΕΟΤ, ενώ σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις του Οργανισμού, αρμόδιο για τη λήψη απόφασης για δαπάνες ύψους άνω των 50.000€, είναι το Δ.Σ. παρά τις μεγάλες ποσότητες διαφημιστικού υλικού, που κρίθηκε απαραίτητο να προμηθευθεί ο Οργανισμός για την κάλυψη των αναγκών του, οι οποίες αθροιστικά υπερέβαιναν σε δαπάνη το όριο, που προβλέπεται για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού, για κανένα είδος δεν διενεργήθηκε ανοικτός διαγωνισμός, διαδικασία που θα διασφάλιζε πλέον συμφέρουσες για τον Οργανισμό επιλογές και συνθήκες διαφάνειας για κάθε ενδιαφερόμενο.
Με τις κατατμήσεις προμηθειών, την παράκαμψη ανοικτών διαδικασιών και τη συνεργασία με έναν περιορισμένο σχετικά κύκλο προμηθευτών, ο Οργανισμός επιβαρύνθηκε με επιπλέον κόστος, το οποίο θα έπρεπε και μπορούσε να έχει αποφευχθεί με την τήρηση της νόμιμης διαδικασίας. Συγκεκριμένα, από προμήθειες του ιδίου είδους ή ομοειδούς υλικού, που πραγματοποιήθηκαν με διαφορετικές αναθέσεις από τις Δ/νσεις Υπηρεσιών Εξωτερικού και Έρευνας Αγοράς και Διαφήμισης, προκλήθηκε σημαντική επιβάρυνση του Οργανισμού, καθόσον η τιμή μονάδας υλικού των επιλεγεισών προσφορών και των εξ αυτών προκληθεισών δαπανών μέσω της Δ/νσης Υπηρεσιών Εξωτερικού, υπερέβαινε κατά πολύ τις τιμές μονάδας ιδίου υλικού, που είχε επιτύχει η Δ/νση Έρευνας Αγοράς και Διαφήμισης από άλλους προμηθευτές κατά το ίδιο οικονομικό έτος, σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, παρά τις πραγματοποιηθείσες και αυτήν κατατμήσεις.
Παραβίαση των προβλέψεων του Οργανισμού του ΕΟΤ με τη συγκρότηση με εισήγηση της Δ/νσης Υπηρεσιών Εξωτερικού και απόφαση του Γενικού Γραμματέα, Επιτροπής για τη διενέργεια πρόχειρων διαγωνισμών προμηθειών αγαθών ή εκτέλεση εργασιών, μεταφορών κλπ., με αποτέλεσμα την παράλληλη διενέργεια πρόχειρων διαγωνισμών και παράλληλες αναθέσεις προμηθειών των αυτών ή ομοειδών υλικών από τις Δ/νσεις Υπηρεσιών Εξωτερικού και Έρευνας Αγοράς & Διαφήμισης χωρίς συντονισμό μεταξύ των δυο Διευθύνσεων και της Δ/νσης Διοικητικού, αρμόδιας κατά τον οργανισμό να διενεργεί τις παντός είδους προμήθειες του ΕΟΤ, πλην εκείνων που εμπεριέχουν δημιουργικό.
Διενέργεια των πρόχειρων διαγωνισμών χωρίς να προηγείται σχετική έγγραφη απόφαση του αρμοδίου οργάνου, με την οποία να καθορίζεται το προς προμήθεια είδος, το ύψος της προϋπολογιζόμενης δαπάνης και η ημερομηνία του διαγωνισμού, με αποτέλεσμα να μην προκύπτει με ποιο τρόπο προσδιορίζονταν το αντικείμενο της προμήθειας και οι απαιτούμενες προδιαγραφές και διενεργούντο οι διαγωνισμοί από τις εκάστοτε Επιτροπές.
Στις περισσότερες αποφάσεις ανάθεσης, που εκδόθηκαν με εισήγηση της Δ/νσης Υπηρεσιών Εξωτερικού μετά τις 25-6-2008, υπάρχει συνημμένο σχετικό σημείωμα προέγκρισης του Γραφείου του Γενικού Γραμματέα ΕΟΤ, στο οποίο αναφέρεται το προς προμήθεια είδος χωρίς όμως αναφορά στις απαιτούμενες προδιαγραφές και το ύψος της προϋπολογιζόμενης δαπάνης. Δεδομένου ότι σε κάποιες περιπτώσεις το σημείωμα του Γραφείου του Γενικού Γραμματέα όπως και η σχετική εγκριτική απόφαση, έπονται χρονολογικά των δελτίων αποστολής των προμηθευομένων υλικών, συνάγεται ότι στις περιπτώσεις αυτές, πρώτα διενεργήθηκε η προμήθεια και μετά ακολούθησαν οι διοικητικές πράξεις που απαιτούνται για την πληρωμή της δαπάνης (σύνταξη πρακτικού διενέργειας του διαγωνισμού και έκδοση εγκριτικής απόφασης), κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας.
Δεδομένου ότι οι αναθέσεις προμηθειών μέσω της Δ/νσης Υπηρεσιών Εξωτερικού κατά την ελεγχόμενη περίοδο:
περιορίστηκαν μεταξύ ενός περιορισμένου σχετικά αριθμού προσφερόντων (τρεις σε όλους τους πρόχειρους διαγωνισμούς),
οι υποβληθείσες προσφορές στην πλειονότητά τους δεν φέρουν υπογραφή του προσφέροντος, δεν προκύπτει ο χρόνος και τρόπος υποβολής τους στην Υπηρεσία (μη πρωτοκόλλησή τους και υποβολή ανοικτών προσφορών ενίοτε και σε διαφορετικές ημερομηνίες), σε ορισμένες περιπτώσεις, οι προσφορές έχουν συνταχθεί με τον ίδιο τύπο και μάλιστα σε διαγωνισμούς, στους οποίους μειοδότης αναδείχθηκε η ίδια εταιρεία παρά την υψηλότερη προσφερθείσα τιμή σε σχέση με τις ήδη επιτευχθείσες σε προηγούμενες διαδικασίες προμηθειών του Οργανισμού για αντίστοιχα προϊόντα, το ενδεχόμενο να μη διασφαλίστηκαν στις προμήθειες αυτές συνθήκες ουσιαστικού ανταγωνισμού δεν μπορεί να αποκλεισθεί.
Έκδοση αποφάσεων κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού ή των απευθείας αναθέσεων, χωρίς σε πολλές περιπτώσεις να γίνεται αναφορά στην ποσότητα, ποιότητα και τεχνικές προδιαγραφές του προς προμήθεια είδους, ώστε να είναι δυνατή η αντίστοιχη συμβατική δέσμευση του προμηθευτή και η πιστοποίηση της ποσοτικής και ποιοτικής παραλαβή των υλικών.
μη υπογραφή σύμβασης σε ορισμένες περιπτώσεις αν και αυτό ήταν υποχρεωτικό, λόγω του ύψους της δαπάνης.
Σύναψη συμβάσεων χωρίς αναλυτική περιγραφή των τεχνικών χαρακτηριστικών των προς προμήθεια αγαθών, του τόπου και χρόνου παράδοσης των υλικών καθώς και του οργάνου παραλαβής τους. Ομοίως, μη πρόβλεψη στις συμβάσεις ανάθεσης υπηρεσιών, του οργάνου και του τρόπου πιστοποίησης της καλής εκτέλεσης της σύμβασης.
Μη παραλαβή των υλικών από την αρμόδια προς τούτο Επιτροπή, χωρίς ωστόσο να προκύπτει η ενημέρωσή της για την εκάστοτε διενεργούμενη προμήθεια και τη συνεπαγόμενη εξ αυτού του λόγου υποχρέωσή της για παραλαβή των υλικών, αφού δεν φέρεται ως αποδέκτης στις σχετικές αποφάσεις ανάθεσης.
Προώθηση επομένως της σχετικής δαπάνης για πληρωμή χωρίς πιστοποίηση της ποσοτικής και ποιοτικής παραλαβής των υλικών κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 38 παρ. 1 εδ. γ) του Π.Δ. 118/2007, που προβλέπει για τις προμήθειες του Δημοσίου και Ν.Π.Δ.Δ. τριμελείς επιτροπές παραλαβής.
Προώθηση προς πληρωμή προμηθειών αγαθών με βεβαίωση της Προϊσταμένης του Τμήματος Δημοσίων Σχέσεων σε χρόνο που, όπως αποδεικνύεται από τα διαθέσιμα στοιχεία, σε κάποιες περιπτώσεις τα υλικά είχαν εν όλω ή εν μέρει διατεθεί και επομένως δεν ήταν δυνατή η επιβεβαίωση της παραληφθείσας ποσότητας. Αντίστοιχη βεβαίωση συνέτασσε και η Προϊσταμένη της Δ/νσης Έρευνας Αγοράς και Διαφήμισης, η οποία όμως συνυποβαλλόταν με τα πρακτικά ποσοτικής και ποιοτικής παραλαβής των υλικών, που συνέτασσαν οι ορισθείσες προς τούτο Επιτροπές.
Λόγω μη τήρησης της νόμιμης διαδικασίας, δεν προκύπτει ο τρόπος πιστοποίησης της παραλαβής των αγαθών, αφού ακόμα και τα «Δελτία εισαγωγής υλικού» στην Κεντρική Αποθήκη του Οργανισμού, στο σύνολό τους σχεδόν είναι πολύ μεταγενέστερα των δελτίων αποστολής και σε κάποιες περιπτώσεις αναφέρονται σε υλικά που φαίνεται ότι παραδόθηκαν σε τρίτο για τις ανάγκες του Οργανισμού (π.χ. αποστολή των υλικών σε μεταφορική ή κατασκευαστική εταιρεία κλπ.). Άλλωστε, στα δελτία αυτά δεν αναφέρονται τα ονόματα των προσώπων, που βεβαιώνουν την εισαγωγή στην αποθήκη και ούτε στα δελτία αποστολής προς άλλους προορισμούς αναφέρονται τα ονόματα των παραληπτών.
Διάθεση των φιλοφρονητικών δώρων χωρίς σε όλες τις περιπτώσεις να προκύπτει η ταυτότητα των αποδεκτών.
Παρά το μη σύννομο πολλών ενεργειών, η Υπηρεσία και η Επιτροπή διενέργειας των πρόχειρων διαγωνισμών δεν διατύπωνε αντιρρήσεις ή σχετικές επιφυλάξεις κατά την εισήγηση των σχετικών ενεργειών στο αρμόδιο αποφασιστικό όργανο ή τη σύνταξη των σχεδίων των διοικητικών πράξεων.
Ο Οργανισμός προέβη σε επιχορηγήσεις-οικονομικές ενισχύσεις φορέων για την υλοποίηση δράσεων τους, κατόπιν αιτημάτων των ενδιαφερομένων, χωρίς όμως πάντα να προκύπτει ότι οι δράσεις αυτές σχετίζονταν με τον τουρισμό.
Η συμβολή των οικονομικών αυτών ενισχύσεων στην ανάπτυξη του τουρισμού δεν αξιολογείτο ούτε πριν τη λήψη της σχετικής απόφασης ούτε εκ των υστέρων.
Ελλείψει αξιολόγησης των προτεινομένων για χορηγία δράσεων, η επιλογή των προς επιχορήγηση και το ύψος τη, φαίνεται να γινόταν με μη προσδιορισμένα εκ των προτέρων κριτήρια, που δεν τηρούνταν ενιαία για όλους τους ενδιαφερομένους. Άλλωστε και οι σχετικές αποφάσεις στερούνται της απαιτούμενης ειδικής, σαφούς και πλήρους αιτιολογίας, από την οποία να προκύπτει η αναγκαιότητα και συμβολή της δαπάνης στην επίτευξη των σκοπών του Οργανισμού.
Σε αρκετές περιπτώσεις η παροχή οικονομικής ενίσχυσης σε κάποιο φορέα φαίνεται να υπέκρυπτε ανάθεση παροχής υπηρεσιών, για την οποία ενώ έπρεπε να έχει τηρηθεί η προβλεπόμενη από την κείμενη νομοθεσία διαδικασία, ο Οργανισμός προέβαινε στην επιχορήγηση του φορέα, ο οποίος αναλάμβανε να παράσχει κάποιες υπηρεσίες προβολής του Οργανισμού, χωρίς όμως αυτές να προσδιορίζονται επακριβώς, ο αντισυμβαλλόμενος να δεσμεύεται συμβατικά και της εκταμίευσης της επιχορήγησης να προηγείται πιστοποίηση της καλής εκτέλεσης των παρασχεθέντων αντισταθμιστικών οφελών.
Η ανωτέρω πρακτική, σύμφωνα με την Έκθεση του Σώματος Επιθεωρητών-Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης συνιστά ευθεία παράβαση του νόμου, η οποία σε συνδυασμό με το ελλειμματικό περιεχόμενο των εγκριτικών αποφάσεων είχε ως αποτέλεσμα να μη διασφαλίζονται τα συμφέροντα του Οργανισμού, αφού η καλή εκτέλεση των αντισταθμιστικών οφελών εναπόκειτο στην καλή πίστη του εκάστοτε αντισυμβαλλομένου και όχι στη συμβατική θωράκιση του Οργανισμού.
Στο σύνολό τους, οι οικονομικές ενισχύσεις που εγκρίθηκαν κατά την ελεγχόμενη διετία και επιβάρυναν με ένα ιδιαίτερα σημαντικό ποσό τον Οργανισμό, αποφασίσθηκαν με διαδικασίες που δεν μπορούν να εγγυηθούν τη διαφάνεια. Άλλωστε, ούτε στο σκεπτικό των αποφάσεων αναφέρονται τα κριτήρια με τα οποία επελέγησαν για επιδότηση οι συγκεκριμένοι φορείς έναντι άλλων και καθορίσθηκε το ποσό της επιχορήγησης, ώστε να προκύπτει η μη υπέρβαση του προσήκοντος μέτρου και η ανταποδοτικότητα της δαπάνης.
Δεδομένου ότι από την κείμενη νομοθεσία δεν προβλέπονται οι προϋποθέσεις και διαδικασία για τις οικονομικές ενισχύσεις, που χορηγεί ο Οργανισμός σε φυσικά και νομικά πρόσωπα, καταλείπεται ένα ευρύ πεδίο διακριτικής ευχέρειας με ασαφή όρια και επομένως χωρίς ασφαλιστικές δικλείδες για τη διασφάλιση της ορθολογικής αξιοποίησης των διατιθέμενων για το σκοπό αυτό πόρων.
Έκδοση αποφάσεων έγκρισης δαπανών φιλοξενίας σε χρόνο που οι φιλοξενίες είχαν ήδη πραγματοποιηθεί, χωρίς σε ορισμένες περιπτώσεις να αναφέρεται ο αριθμός, η ταυτότητα και η ιδιότητα των φιλοξενουμένων προσώπων ή χωρίς τα στοιχεία αυτά να προκύπτουν από έγκυρο αποδεικτικό παραστατικό, χωρίς αναφορά στο ανταποδοτικό εκ της φιλοξενίας όφελος καθώς και περιπτώσεις που οι παρασχεθείσες στα πλαίσια της φιλοξενίας υπηρεσίες, υπερέβαιναν το επιβαλλόμενο μέτρο.
Εγκρίσεις και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις εκ των υστέρων μετακίνησης μεγάλου αριθμού προσώπων με μη υπαλληλική ιδιότητα με δαπάνη του ΕΟΤ κατά το έτος 2008, χωρίς ειδική αιτιολόγηση και συγκεκριμένα χωρίς αναφορά σε όλες τις περιπτώσεις της ιδιότητας του μετακινουμένου, της αναγκαιότητας μετακίνησης του με δαπάνη του ΕΟΤ τόσο αναφορικά με τον ίδιο όσο και ως προς το σύνολο των μετακινουμένων για το συγκεκριμένο σκοπό.
Προώθηση δικαιολογητικών για πληρωμή δαπανών μετακίνησης προσώπων με μη υπαλληλική ιδιότητα, χωρίς έλεγχο εάν η θέση στην οποία πραγματοποιήθηκε η μετακίνηση και η κατηγορία ξενοδοχείου στο οποίο διέμεινε ο δικαιούχος, ήταν σύμφωνες με τα προβλεπόμενα στις κείμενες διατάξεις.
Προώθηση δικαιολογητικών για πληρωμή δαπανών μετακίνησης προσώπων με μη υπαλληλική ιδιότητα χωρίς αποδεικτικά πραγματοποίησης της μετακίνησης, ήτοι κάρτες επιβίβασης σε μέσα μεταφοράς ή για πληρωμή δαπανών διαμονής σε ξενοδοχεία ενώ από τα λοιπά παραστατικά προέκυπτε η μη διαμονή των δικαιούχων κατά τις αναφερόμενες στο σχετικό τιμολόγιο ημερομηνίες.
Κατ’ επανάληψη έγκριση μετακίνησης σε βάρος των πιστώσεων του Κ.Α.Ε. 0781 (για μετακινήσεις προσώπων με μη υπαλληλική ιδιότητα) προσώπου που είχε προσληφθεί στον Οργανισμό ως έκτακτο ωρομίσθιο προσωπικό για την κάλυψη αναγκών των Γραφείων Πληροφοριών Αττικής. Εξόφληση τιμολογίων ταξιδιωτικού γραφείου, που αναφέρει ως υπόχρεο τον ΕΟΤ και το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης, με καταβολή του οφειλομένου ποσού στο μετακινηθέντα χωρίς αποδεικτικό εξόφλησης του πρακτορείου.
Έγκριση μετακίνησης σε βάρος του ΕΟΤ, προσώπου συνδεομένου με εργασιακή σχέση με το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης.
Έγκριση μίσθωσης αυτοκινήτων στο εσωτερικό και εξωτερικό χωρίς να προκύπτει η συνδρομή των προβλεπόμενων από το νόμο προϋποθέσεων (παρ. 4 άρθρου 7 του ν. 2685/1999).
Η λειτουργία, αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα των Υπηρεσιών Εξωτερικού του ΕΟΤ για την εκπλήρωση των καταστατικών του στόχων δεν έχει αξιολογηθεί, με αποτέλεσμα να μην εντοπίζονται κατά τρόπο αντικειμενικό και μετρήσιμο οι τυχόν δυσλειτουργίες και αδυναμίες τους ώστε να υπάρξουν οι κατάλληλες διορθωτικές παρεμβάσεις.
Κατά τον έλεγχο εντοπίσθηκαν κάποιες δυσλειτουργίες και προβλήματα, που επηρεάζουν αρνητικά την εύρυθμη λειτουργία και αποτελεσματικότητα των Γραφείων, τα οποία παρατίθενται προς συνεκτίμηση κατά το σχεδιασμό και λήψη αποφάσεων για τη λειτουργική αναβάθμισή τους:
Με τις διαδοχικές αναστολές ένταξης στο Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης των Γραφείων Εξωτερικού του ΕΟΤ και τη διατήρηση από τον ΕΟΤ των αρμοδιοτήτων του που σχετίζονται με τη διοίκηση, στελέχωση και λειτουργία τους με αναλογική εφαρμογή των διατάξεων του Π.Δ. 149/2005, καθυστερεί η αντιμετώπιση μακροχρόνιων προβλημάτων, που απασχολούν τα εν λόγω Γραφεία.
Η στελέχωση των Γραφείων Εξωτερικού του ΕΟΤ σε πολλές περιπτώσεις δεν υπήρξε σύμφωνη με τις προβλέψεις του Οργανισμού (του ΕΟΤ και του κατ’ αναλογία εφαρμοζόμενου του Υπουργείου), ειδικότερα διαπιστώθηκε:
Μη πλήρωση/κάλυψη επί μακρόν κενών οργανικών θέσεων σε ορισμένα Γραφεία και Παραρτήματα των ΥΕ, και μάλιστα σε χώρες φιλοξενίας, που αποτελούν σημαντικές τουριστικές αγορές με αποτέλεσμα αυτά να παραμένουν κατ’ ουσία ακέφαλα και οι υπηρεσιακές ανάγκες να καλύπτονται είτε με ανάθεση παράλληλης άσκησης καθηκόντων από υπάλληλο άλλης Υπηρεσίας Εξωτερικού είτε με επαναλαμβανόμενες βραχύχρονες αποσπάσεις υπαλλήλων από την Κ.Υ είτε ακόμα και με αποφάσεις ορισμού υπολόγου περιστασιακά, προκειμένου να τακτοποιηθούν οι διαχειριστικές υποχρεώσεις. Η λειτουργία αυτή όμως των Γραφείων και Παραρτημάτων του ΕΟΤ δεν είναι συμβατή με την αποστολή της Υπηρεσίας στο Εξωτερικό, αφού δεν επιτρέπει την συστηματική παρακολούθηση της τοπικής αγοράς και την ανάπτυξη σε μακροχρόνια βάση δράσεων για την προβολή του τουριστικού προϊόντος της χώρας.
Απόσπαση υπαλλήλων κατηγορίας ΔΕ στα Γραφεία και Παραρτήματα ΕΟΤ του Εξωτερικού για μακρά χρονικά διαστήματα, κατά παράβαση των σχετικών διατάξεων τόσο του Οργανισμού του ΕΟΤ όσο και του Π.Δ. 149/2005. Οι αποσπάσεις αυτές διενεργούνται κατ’ επίκληση είτε μόνον των διατάξεων του άρθρου 25 (που αφορά σε απόσπαση για αντιμετώπιση έκτακτων υπηρεσιακών αναγκών, χωρίς όμως ποτέ να αιτιολογείται ειδικά η έκτακτη ανάγκη), είτε σε συνδυασμό με εκείνες του άρθρου 24, που αφορά στην πλήρωση οργανικών θέσεων, από τις οποίες ωστόσο δεν προβλέπεται δυνατότητα κάλυψης με υπαλλήλους κατηγορίας ΔΕ.
Αποσπάσεις υπαλλήλων σε αρκετές περιπτώσεις, χωρίς προηγούμενη προκήρυξη ή πρόσκληση ενδιαφέροντος, ενίοτε δε με κριτήριο την κάλυψη προσωπικών αναγκών των υπαλλήλων και όχι υπηρεσιακών.
Υπέρβαση σε ορισμένα Γραφεία ή Παραρτήματα των προβλεπόμενων οργανικών θέσεων, σε κάποια μάλιστα για μακρά χρονικά διαστήματα, κατά παρέκκλιση των σχετικών διατάξεων, ήτοι απασχόληση δυο υπαλλήλων, σε Γραφεία ή Παραρτήματα για τα οποία προβλέπεται μία θέση, που εφαρμοζόταν ήδη από το παρελθόν και που συνεχίσθηκε, παρά τις σχετικές παρατηρήσεις, που είχαν διατυπωθεί κατά καιρούς από υπηρεσιακά στελέχη του Τμήματος ΥΕ και της Δ/νσης Διοικητικού σε ενημερωτικά σημειώματά τους προς τη Διοίκηση ΕΟΤ, με προτάσεις για διακοπή των αποσπάσεων και την επιστροφή του υπεράριθμου προσωπικού στην Κ.Υ.
Ανάθεση καθηκόντων Προϊσταμένου – Υπολόγου σε μη μόνιμο υπάλληλο του Οργανισμού, κατά παράβαση των σχετικών διατάξεων του αρθρ. 22 παρ. 2 Π.Δ.149/05, σύμφωνα με τις οποίες «προϊστάμενοι των ΥΕ ορίζονται μόνιμοι υπάλληλοι.
Στελέχωση Γραφείων από υπαλλήλους φορέων, πέραν των προβλεπόμενων στις σχετικές διατάξεις περί στελέχωσης των ΥΕ
Στελέχωση Γραφείου από υπάλληλο Διευθυντικών καθηκόντων του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης, το οποίο κατά το ίδιο διάστημα απασχολείτο με σχέση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου σε Ανώνυμη Εταιρεία του Δημοσίου, αμειβόμενο και από τις δύο θέσεις, κατά παράβαση των άρθρων 1 και 6 του ν. 1256/1982.
Παρά τη σχετική διάταξη, που προβλέπει ότι το επιτόπιο προσωπικό προσλαμβάνεται επιτοπίως «σε εξαιρετικές περιπτώσεις για ειδικές ανάγκες των Υπηρεσιών Εξωτερικού…», στην πλειονότητα των σχετικών εισηγήσεων των Προϊσταμένων Γραφείων, του Δ/νσης ΥΕ προς το ΔΣ και στις αντίστοιχες αποφάσεις της Διοίκησης του Οργανισμού ως λόγος πρόσληψης των επιτόπιων υπαλλήλων, αναφέρεται αόριστα, «η εύρυθμη λειτουργία της Υπηρεσίας», «η απρόσκοπτη λειτουργία των Γραφείων» κλπ, χωρίς να προσδιορίζονται οι ειδικές ανάγκες που επιβάλλουν την πρόσληψη ή ανανέωση.
Απασχόληση υπαλλήλων ως επιτόπιο προσωπικό επί σειρά ετών, μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις για διάστημα που υπερβαίνει την εικοσιπενταετία, με αποτέλεσμα τη μετατροπή της εργασιακής σχέσης του επιτόπιου προσωπικού σε αορίστου χρόνου σύμφωνα με την εργατική νομοθεσία της χώρας φιλοξενίας του Γραφείου και την ως εκ τούτου δέσμευση του Οργανισμού είτε στην υποχρεωτική συνέχιση της σύμβασης εργασίας είτε στην καταβολή υψηλών αποζημιώσεων σε περίπτωση απόλυσης. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις η απασχόληση οριζόταν πολυετής ήδη από την απόφαση πρόσληψης
Μη ορθολογική κατανομή του επιτόπιου προσωπικού, με αποτέλεσμα ορισμένα Γραφεία να απασχολούν αριθμό επιτόπιων υπαλλήλων δυσανάλογο με το μέγεθος της αγοράς αρμοδιότητάς τους ενώ αντίθετα άλλα Γραφεία να αντιμετωπίζουν προβλήματα λειτουργίας λόγω έλλειψης προσωπικού.
Μεγάλη διαφοροποίηση των επιτόπιων υπαλλήλων αναφορικά με τα τυπικά προσόντα (τίτλους σπουδών, γλώσσες, προϋπηρεσία κλπ), όπως αυτά τουλάχιστον προκύπτουν από τα τηρούμενα από την Υπηρεσία στοιχεία.
Μεγάλη διαφοροποίηση των αποδοχών του επιτόπιου προσωπικού, τόσο μεταξύ υπαλλήλων διαφορετικών Γραφείων όσο και μεταξύ υπαλλήλων του ιδίου Γραφείου, χωρίς αυτό να αιτιολογείται στη σχετική απόφαση και να συναρτάτε με την κατοχή σχετικών προσόντων, τα ασκούμενα καθήκοντα ή τις συνθήκες αγοράς εργασίας της χώρας φιλοξενίας του Γραφείου.
Σε ορισμένες περιπτώσεις πρόσληψης ή απόλυσης επιτόπιου προσωπικού με πρωτοβουλία του Προϊσταμένου του Γραφείου, χωρίς να προηγείται σχετική απόφαση του αρμοδίου οργάνου και χωρίς να προκύπτει ότι έχουν συνεκτιμηθεί οι συνεπαγόμενες συνέπειες.
Μη διευθέτηση σειράς ζητημάτων, που αφορούν την εργασιακή σχέση του επιτόπιου προσωπικού των Γραφείων Εξωτερικού του ΕΟΤ, με αποτέλεσμα να ανακύπτουν συχνά προβλήματα από την έγερση αξιώσεων σε βάρος του.
Οι Υπηρεσίες Εξωτερικού του ΕΟΤ λειτουργούν χωρίς εγκεκριμένα ετήσια προγράμματα δράσης, με αποτέλεσμα οι προϋπολογισμοί τους να συντάσσονται με βάση τις πάγιες ανάγκες τους (μισθώματα και συνακόλουθες δαπάνες – ηλεκτρισμό, θέρμανση, κοινόχρηστα κλπ) και έναν αρχικό σχεδιασμό των δράσεων τους για το επόμενο έτος αναφορικά με τις λοιπές δαπάνες, ο οποίος όμως στην πράξη ανατρέπεται, ελλείψει ενός γενικότερου και ενιαίου για όλες τις Υπηρεσίες του Οργανισμού προγραμματισμού.
Η μη έγκαιρη διάθεση από την Κεντρική Υπηρεσία των εγκεκριμένων πιστώσεων στις Υπηρεσίες Εξωτερικού έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία κάλυψης των λειτουργικών αναγκών τους και υλοποίησης των προγραμματισμένων δράσεων τους, λόγος ο οποίος ενδεχομένως δικαιολογεί εν μέρει την προσφυγή σε διαδικασίες και λύσεις οριακής νομιμότητας.
Η διαδικασία έγκρισης των διαφόρων ενεργειών και δαπανών των Γραφείων παρουσιάζεται ιδιαίτερα γραφειοκρατική, χωρίς αυτό σε όλες τις περιπτώσεις να οφείλεται σε λόγους τήρησης της νομιμότητας. Η έκδοση σειράς επιμέρους εγκριτικών αποφάσεων και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις και από τις δύο Δ/νσεις (Δ/νση Έρευνας Αγοράς & Διαφήμισης και Δ/νση Υπηρεσιών Εξωτερικού χωρίς μεταξύ τους συντονισμό) έχει ως αποτέλεσμα την επιβάρυνση των Υπηρεσιών με πρόσθετο διοικητικό βάρος, καθυστερήσεις στην υλοποίηση, συσσώρευση εκκρεμοτήτων και απασχόληση του προσωπικού σε άσκοπες ενέργειες σε βάρος των επιτελικών καθηκόντων τους.
