Παρατηρήσεις Ξ.Ε.Ε. στο Σχέδιο Νόμου «Ενίσχυση Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή».

To Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο της Ελλάδος, συνεπές στο ρόλο του ως θεσμικού συμβούλου της Κυβέρνησης σε θέματα ελληνικού τουρισμού, απέστειλε στους αρμόδιους υπουργούς μια σειρά εμπεριστατωμένων θέσεων που προέκυψαν μετά από επιστημονική τεκμηρίωση και ανάλυση των σύγχρονων δεδομένων. Έχοντας ως στόχο την ουσιαστική συμβολή στην αναπτυξιακή προσπάθεια στο πλαίσιο της δημοσιονομικής σταθεροποίησης, οι παρατηρήσεις μας συμπυκνώνονται ως ακολούθως :

To Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο της Ελλάδος κατανοεί τις δημοσιονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει η χώρα μας και την συνεπακόλουθη στενότητα πόρων, παράγοντες που οδήγησαν σε ένα νέο μοντέλο αναπτυξιακού νόμου, ο οποίος όμως θα λειτουργήσει στην πράξη περισσότερο ως φορολογικός νόμος με κίνητρα και λιγότερο ως αναπτυξιακός που χαράσσει στρατηγική και κατευθύνει τις επενδύσεις στις πλέον προσοδοφόρες για την εθνική οικονομία δραστηριότητες. Βεβαίως, η μείωση των χρηματοδοτικών ενισχύσεων σε ένα τομέα κυρίως εντάσεως κεφαλαίου, όπως ο ξενοδοχειακός, θα οδηγήσει σε στασιμότητα στις επενδύσεις για την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος. Η εμπειρία της τελευταίας δεκαετίας δείχνει ότι ο τουρισμός συνέβαλλε καθοριστικά στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας της οικονομίας και στην περιφερειακή ανάπτυξη.

Παρόλα αυτά, με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο υπάρχουν κάποιες σημαντικές παράμετροι και παρατηρήσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη, ώστε το νομοσχέδιο να λειτουργήσει υπέρ της επιχειρηματικότητας και της ανάπτυξης της χώρας μας. Η βασικότερη παρατήρηση μας είναι ότι απουσιάζει κάθε κλαδική πολιτική και πρόνοια για τον τουριστικό τομέα, ο οποίος στην παρούσα φάση κατά κοινή διαπίστωση είναι ο πλέον αναπτυξιακός και δυναμικός κλάδος της οικονομίας.

Ειδικότερα:

• Όσον αφορά στις ενισχύσεις του νέου νόμου, ενισχύονται τα καταλύματα 4 και 5 αστέρων, ενώ οι υπόλοιπες κατηγορίες ενισχύονται μόνο εφόσον αναβαθμισθούν στην κατηγορία 4 και 5 αστέρων. Ουσιαστικά ο νόμος απευθύνεται μόνο στο 15% του ξενοδοχειακού δυναμικού της χώρας. Το υπόλοιπο 85% αποκλείεται από τις ενισχύσεις. Η προϋπόθεση να αναβαθμιστούν σε ξενοδοχεία 4 και 5 αστέρων, στην πράξη είναι διαδικασία εξαιρετικά δύσκολη για πολλούς λόγους, κυρίως κατασκευαστικούς, πολεοδομικούς και αμφίβολης οικονομικής αποτελεσματικότητας της εκμετάλλευσης. Βεβαίως, εάν στρατηγικός μας στόχος είναι η δημιουργία αποκλειστικά ξενοδοχείων υψηλών κατηγοριών, θα πρέπει συγχρόνως στρατηγικά να προβλέψουμε λύσεις για την φιλοξενία επισκεπτών με χαμηλότερες οικονομικές δυνατότητες. Σε κάθε περίπτωση, ο εμπνευστής της συγκεκριμένης ρύθμισης πρέπει να μελετήσει και να συνεκτιμήσει τις κτιριακές προδιαγραφές των ξενοδοχείων όπως ισχύουν βάση του ΠΔ 43/2002. Πιστεύουμε ότι σε κάθε περίπτωση τα ευνοϊκά φορολογικά κίνητρα πρέπει να καλύπτουν το σύνολο των Ελληνικών ξενοδοχείων και camping. Για να γίνει κατανοητή η θέση του Ξ.Ε.Ε. σας παραθέτουμε πίνακα διάρθρωσης του ξενοδοχειακού δυναμικού και των camping κατά κατηγορία.

• Η υποχρεωτική πάροδος οκταετίας για την εκ νέου υποβολή πρότασης εκσυγχρονισμού και ενίσχυσης μιας επένδυσης που προϋποθέτει το ΣΝ, είναι ένα διάστημα πολύ μεγάλο για να διατηρηθεί υψηλό το λειτουργικό επίπεδο ενός ξενοδοχείου 4 και 5 αστέρων. Επιπλέον εάν προσθέσουμε και μια διετία που είναι ο λογικός χρόνος υλοποίησης μιας επένδυσης, ο χρόνος ωσότου έχει το δικαίωμα να υποβάλλει εκ νέου πρόταση ενίσχυσης μια επιχείρηση, υπερβαίνει την δεκαετία. Η συγκεκριμένη ρύθμιση δημιουργεί και μια επιπλέον αντίφαση, καθόσον, σύμφωνα με τους φορολογικούς νόμους , οι επενδύσεις σε εξοπλισμό και μηχανολογικά, με βάση την ετήσια απόσβεση που είναι 20%, αποσβένονται ολοκληρωτικά σε 5 χρόνια. Με ποιο σκεπτικό οι επενδύσεις μέσω του αναπτυξιακού νόμου προβλέπεται να έχουν μεγαλύτερη αντοχή;

• Η φορολογική απαλλαγή των κερδών, με την εξαετή ισχύ, δεν θα έχει μεγάλη εφαρμογή στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Τα ξενοδοχεία λόγω των υψηλών επενδύσεων σε μηχανολογικά και εξοπλισμό για τον εκσυγχρονισμό τους, τα 5 πρώτα χρόνια της λειτουργίας τους δεν εμφανίζουν αξιόλογα κέρδη. Η εμφάνιση κερδών στα αποτελέσματα, αναμένεται μετά την πενταετία. Άρα, η εξαετής φορολογική απαλλαγή στην καλύτερη των περιπτώσεων θα είναι Μονοετής, δηλ στην ουσία «δώρον – άδωρον». Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που τα φορολογικά κίνητρα ,καίτοι προβλέπονταν και στους προηγούμενους αναπτυξιακούς νόμους, σπανίως επιλέγονταν από τους επενδυτές του κλάδου.

• Η επιλογή των επενδύσεων που θα ενισχυθούν, με βάση την βαθμολογία τους, μας δημιουργεί μια εύλογη απορία. «Η βαθμολογία μιας πρότασης για τον εκσυγχρονισμό ξενοδοχείου, πώς και με ποια κριτήρια θα συγκριθεί με μια επενδυτική πρόταση για τη δημιουργία μιας αγροτικής ή μιας βιοτεχνικής μονάδος;»

• Η λογική του νέου αναπτυξιακού, με την οποία αντιμετωπίζει όλες τις επιχειρήσεις ως ομοειδείς, είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε μια σειρά από αστοχίες όσον αφορά στις ξενοδοχειακές επενδύσεις. Ακόμα και η ενιαία αντιμετώπιση δύο ξενοδοχειακών επιχειρήσεων σε διαφορετικές περιοχές μπορεί να οδηγήσει σε αστοχία, λόγω των διαφορετικών συνθηκών ζήτησης από περιοχή σε περιοχή.

• Τέλος γεννάται η απορία σε ποιά από τις κατηγορίες κινήτρων θα ενταχθούν η ίδρυση ξενοδοχείων ή ο εκσυγχρονισμός των ήδη υφιστάμενων επιχειρήσεων

Το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο προτείνει:

• Να διατηρηθούν τα οριζόντια ποσοστά ενίσχυσης σχεδίων εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης σε ολόκληρη τη χώρα, όπως στον ισχύοντα αναπτυξιακό νόμο. Να θεσπιστεί ανώτερο ποσό επιχορήγησης ανά κλίνη για τα ξενοδοχεία της κάθε κατηγορίας. Το ποσό αυτό πρέπει να είναι διαφορετικό για τον εκσυγχρονισμό και την ανακαίνιση ολοκληρωμένης μορφής και διαφορετικό για την αναβάθμιση σε υψηλότερη τάξη. Τα φορολογικά κίνητρα να εξορθολογιστούν και το μέτρο των αυξημένων αποσβέσεων να μπορεί να επεκταθεί και πέραν της εξαετίας (ή οκταετίας) ,εφόσον δεν γίνεται χρήση του από τον επενδυτή εντός του παραπάνω χρονικού διαστήματος.

• Να μειωθεί από 8 σε 6 έτη το δικαίωμα της επιχείρησης να υποβάλει αίτηση για υπαγωγή σε πρόγραμμα εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής. Στην πράξη τα 6 χρόνια είναι 8 λόγω της περιόδου υλοποίησης της επένδυσης.

• Το προτεινόμενο Σ.Ν. δεν προάγει την ισόρροπη κατανομή του ξενοδοχειακού δυναμικού ανάμεσα στους πολυάριθμους τουριστικούς προορισμούς της χώρας. Εχουμε επανειλημμένα επισημάνει ότι η λειτουργία της αγοράς οδηγεί στην υπερσυγκέντρωση ξενοδοχειακού δυναμικού σε λίγες περιοχές με μεγάλη τουριστική ζήτηση, όπως τα Ιόνια Νησιά, η Κρήτη και ορισμένα νησιά της Δωδεκανήσου και των Κυκλάδων, όπου οι δημόσιες υποδομές και οι πόροι είναι ανεπαρκείς. Λόγοι περιφερειακής ανάπτυξης και προστασίας των ευαίσθητων νησιωτικών οικοσυστημάτων, επιβάλλουν ελεγχόμενη αύξηση της φέρουσας ικανότητας των περιοχών που εμφανίζουν υψηλή συγκέντρωση τουριστικών δραστηριοτήτων και ενίσχυση του δυναμικού άλλων τουριστικά υποανάπτυκτων περιοχών. Εντούτοις, με το προτεινόμενο Σ.Ν. δεν λαμβάνεται καμία μέριμνα υποβοήθησης των περιοχών που υστερούν τουριστικά. Είναι παράλογο να επιδοτούνται με το ίδιο ποσοστό επενδύσεις για την ίδρυση νέων ή την επέκταση υφιστάμενων ξενοδοχειακών μονάδων στη Ρόδο και τη Μύκονο με την Ανάφη, το Καστελλόριζο, τη Νίσυρο ή την Κάσο, μόνο και μόνο επειδή ανήκουν στην ίδια περιφέρεια.

Για να αμβλυνθεί το πρόβλημα, μπορεί να προστεθεί στις ευεργετικές διατάξεις του νόμου η πρόβλεψη για αυξημένα ποσοστά ενίσχυσης των επενδύσεων και σε όλα τα νησιά της Επικράτειας με πληθυσμό μικρότερο των 3.000 κατοίκων.

• Θα μπορούσε, επίσης, να αλλάξει η διατύπωση του άρθρου 5, ώστε με υπουργική απόφαση να μπορούν να τροποποιούνται τα ποσοστά ενίσχυσης με βάση τις διαφοροποιήσεις στο ΑΕΠ κάθε «Δήμου» αντί του προβλεπόμενου «Νομού». Άλλωστε, με την εφαρμογή των διατάξεων του σχεδίου «Καλλικράτη», μέχρι να τεθεί σε εφαρμογή ο νέος αναπτυξιακός νόμος, δεν θα υπάρχουν Νομοί.

• Η τυποποίηση των κριτηρίων αξιολόγησης βοηθά στην ισοδύναμη αντιμετώπιση των επενδυτικών σχεδίων ανεξαρτήτως κατηγορίας ή περιοχής.

• Επισημαίνεται, ότι στα προγράμματα των ΠΕΠ και του LEADER η κατανομή των ενισχύσεων διαφοροποιείται σε επίπεδο Δήμου και είναι σε γενικές γραμμές πιο ορθολογική από τις αντίστοιχες προβλέψεις του προτεινόμενου Σ.Ν.

• Προκαλεί εντύπωση το γεγονός, ότι στο άρθρο 16, παρ. 6 γ, δεν γίνεται αναφορά σε σχετική ΚΥΑ που εκδίδεται κάθε 2 χρόνια και προσδιορίζει περιοχές υψηλής ξενοδοχειακής πυκνότητας, όπου αναστέλλονται ή περιορίζονται τα ποσοστά ενίσχυσης επενδύσεων για ίδρυση νέων ή επέκταση υφισταμένων ξενοδοχειακών μονάδων. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μπορούν να επιδοτηθούν πλέον μονάδες 4* και 5* στην Αττική με ποσοστά έως 25% και στη Θεσσαλονίκη έως 40%. Πρόκειται για μια ακόμα παραδοξότητα του νέου νόμου, αφού είναι παράλογο να επιχορηγείται με υψηλότερο ποσοστό η δημιουργία νέας ξενοδοχειακής μονάδας στη Θεσσαλονίκη απ’ ό,τι στην Ανάφη, την Αστυπάλαια ή την Τήλο. Ειδικά στην Αττική, δεν έχει επιδοτηθεί ποτέ η δημιουργία νέων ή η επέκταση των υφιστάμενων ξενοδοχειακών μονάδων. Ούτε κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας των Ολυμπιακών Αγώνων δεν ενεργοποιήθηκαν οι ευεργετικές διατάξεις του νόμου για την Περιφέρεια Αττικής, πλην των νησιών του Αργοσαρωνικού και των Κηθύρων.

• Θεωρούμε αναγκαία τη θεσμοθέτηση της παρουσίας εκπροσώπου του ΞΕΕ στην Κεντρική Γνωμοδοτική Επιτροπή Επενδύσεων και στις Περιφερειακές Γνωμοδοτικές Επιτροπές των νησιωτικών περιφερειών της χώρας. Από την εμπειρία εφαρμογής των προγενέστερων νόμων προκύπτει σαφέστατα ότι ο μεγαλύτερος αριθμός των υποβαλλόμενων επενδυτικών σχεδίων αφορά σε τουριστικές επιχειρήσεις. Παράλληλα, το ΞΕΕ είναι ΝΠΔΔ και διαθέτει την αναγκαία τεχνογνωσία για την αξιολόγηση επενδυτικών σχεδίων ή τη σκοπιμότητα ίδρυσης νέων μονάδων με βάση τις συνέπειες που θα έχουν στην τουριστική αγορά των συγκεκριμένων περιοχών.

• Δεν υπάρχουν διατάξεις που να στοχεύουν στον περιορισμό ανούσιων γραφειοκρατικών διαδικασιών. Για παράδειγμα, το επιχειρηματικό σχέδιο θα μπορούσε να περιορίζεται μόνο στην παρουσίαση των μελλοντικών χρηματοοικονομικών ροών της επιχείρησης ή την περιγραφή των καινοτόμων δράσεων. Δεν προσφέρουν τίποτα ανούσιες επαναλήψεις στοιχείων για την τουριστική κίνηση και τις προοπτικές του τουρισμού στην ευρύτερη περιοχή εγκατάστασης της νέας μονάδας. Τα στοιχεία αυτά μπορούν να χορηγούνται ανά πάσα στιγμή σε κάθε ενδιαφερόμενο από τις υπηρεσίες του ΞΕΕ και του ΕΟΤ.

• Με τον ισχύοντα αναπτυξιακό νόμο κάθε πρόταση εξεταζόταν λίγο μετά το χρόνο υποβολής της. Με αυτόν τον τρόπο, περιοριζόταν η «συγκριτική αξιολόγηση» μεταξύ ανόμοιων προτάσεων, τόσο ως προς το μέγεθος της επένδυσης, όσο και ως προς τον κλάδο που ανήκει η κάθε επιχείρηση. Θεωρούμε ότι το υφιστάμενο σύστημα είναι δικαιότερο και λειτουργεί προς όφελος των μικρότερων επιχειρήσεων που αποτελούν τον κορμό του ξενοδοχειακού κλάδου.

• Το Σ.Ν. επιτρέπει κατ’ εξαίρεση την εκχώρηση του ποσού της επιχορήγησης σε τράπεζες έναντι παροχής ισόποσου δανείου. Σε αυτήν την περίπτωση, η καταβολή της επιχορήγησης γίνεται απευθείας στην τράπεζα, με την οποία έχει συναφθεί η δανειακή σύμβαση.

• Θα αποτελούσε σημαντικό δείγμα αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας της Δημόσιας Διοίκησης, αν ο νόμος προβλέψει σαφή χρόνο καταβολής των ποσών της επιχορήγησης μετά την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της νέας επένδυσης. Μετά την εκπνοή αυτής της προθεσμίας, οι τόκοι με τους οποίους χρεώνεται το τραπεζικό δάνειο θα πρέπει να βαρύνουν τον ετήσιο προϋπολογισμό του Υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας. Με αυτόν τον τρόπο θα αρθεί ένα σημαντικό αντικίνητρο, καθώς οι επενδυτές μέχρι σήμερα σπάνια γνώριζαν πότε θα τους καταβληθούν τα βεβαιωθέντα ποσά των επιχορηγήσεων.